Diecezja elbląska

diecezja rzymskokatolicka w Polsce

Diecezja ebląska (łac. Dioecesis elbingensis; niem. Bistum Elbing) – jedna z trzech diecezji obrządku łacińskiego metropolii warmińskiej w Polsce, historycznie nawiązująca do diecezji pomezańskiej utworzonej 28 lipca 1243 decyzją legata papieskiego Wilhelma z Modeny, a zatwierdzoną przez papieża Innocentego IV 30 lipca 1243[2]. Ustanowiona 25 marca 1992 przez papieża Jana Pawła II bullą Totus Tuus Poloniae populus, powstała z części diecezji: gdańskiej, warmińskiej i chełmińskiej.

Diecezja elbląska
Dioecesis Elbingensis
Ilustracja
Katedra św. Mikołaja w Elblągu
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Siedziba

Elbląg
ul. Św. Ducha 11,
82–300 Elbląg

Data powołania

25 marca 1992

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Metropolia

Warmińska

Katedra

św. Mikołaja

Biskup diecezjalny

Jacek Jezierski

Biskup pomocniczy

Wojciech Skibicki

Biskup senior

Józef Wysocki

Dane statystyczne (2020[1])
Liczba wiernych

405 tys.

Liczba kapłanów
• w tym diecezjalnych
• w tym zakonnych

352
278
74

Liczba osób zakonnych

178
w tym zakonnic: 104

Liczba dekanatów

21

Liczba parafii

158

Powierzchnia

9495 km²

Mapa
54°09′30,81″N 19°23′43,90″E/54,158558 19,395528
Strona internetowa
Podział administracyjny diecezji elbląskiej

W chwili powstania diecezji w 1992 było 135 parafii, w tym 121 prowadzonych przez księży diecezjalnych i 14 zarządzanych przez kapłanów zakonnych. Obecnie diecezja liczy 158 parafii: 139 prowadzonych przez kapłanów diecezjalnych i 19 zarządzanych przez kapłanów zakonnych.

Historia edytuj

Osobny artykuł: Diecezja pomezańska.

Diecezję uważa się za kontynuatorkę tradycji diecezji pomezańskiej, zlikwidowanej w 1525. Ludność zamieszkująca teren diecezji ma charakter niemal w całości napływowy. Po II wojnie światowej osiedliła się tutaj ludność z Wołynia, Wileńszczyzny, Pomorza, Małopolski i Polski centralnej.

Ordynariusze
diecezji elbląskiej
 
bp Andrzej Śliwiński – pierwszy biskup diecezjalny diecezji elbląskiej (1992–2003)
 
bp Jan Styrna – biskup diecezjalny w latach 2003–2014
 
bp Jacek Jezierskiordynariusz elbląski od 2014.
Biskupi pomocniczy
diecezji elbląskiej
 
bp Józef Wysocki – pierwszy biskup pomocniczy diecezji elbląskiej (1992–2015)
 
bp Wojciech Skibicki – biskup pomocniczy od 2019

Kalendarium edytuj

  • 1992
  • 1993
    • 1 października – erygowanie Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Elbląskiej w Elblągu afiliowanego do Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie przez biskupa Andrzeja Śliwińskiego.
  • 1995
  • 1998
  • 1999
    • 6 czerwca – wizyta papieża Jana Pawła II w diecezji elbląskiej i nabożeństwo czerwcowe z jego udziałem na lotnisku w Elblągu.
    • 1 października – afiliacja seminarium elbląskiego do Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
  • 2002
  • 2003
    • 2 sierpnia – rezygnacja biskupa Andrzeja Śliwińskiego ze stanowiska ordynariusza elbląskiego i ustanowienie dotychczasowego sufragana diecezji tarnowskiej biskupa Jana Styrny nowym ordynariuszem elbląskim.
    • 23 sierpnia – ingres biskupa Jana Styrny do katedry w Elblągu.
  • 2009
  • 2012
  • 2013
    • 19 października – ustanowienie sanktuarium pw Matki Bożej Nieustającej Pomocy przy kościele redemptorystów pw. Matki Boskiej Królowej Polski
    • 24 listopada – bp Jan Styrna w zakończenie Roku wiary ogłasza, że w październiku na ręce papieża Franciszka złożył rezygnację z urzędu biskupa diecezjalnego elbląskiego.
  • 2014
    • 10 maja – bp Jacek Jezierski[2], dotychczasowy biskup pomocniczy archidiecezji warmińskiej, został ustanowiony przez papieża Franciszka nowym biskupem elbląskim. Zastąpił bp Jana Styrnę, który odszedł na emeryturę w związku ze stanem zdrowia.
    • 8 czerwca – odbył się uroczysty ingres ks. bp. Jacka Jezierskiego do katedry elbląskiej. W uroczystości uczestniczył m.in. metropolita gdański i warmiński oraz biskupi: toruński, ełcki, pelpliński i bydgoski na czele z Nuncjuszem Apostolskim w Polsce Abp Celestino Migliore, księża z diecezji elbląskiej i warmińskiej, a także przedstawiciele kapituł katedralnych sąsiednich diecezji, obecni byli także przedstawiciele kościołów: greckokatolickiego, prawosławnego, ewangelicko-augsburskiego i polskokatolickiego.
  • 2015
    • 27 marca – przy zakonie Mniszek Klarysek od Wieczystej Adoracji otworzono pierwsze „Okno życia”.
    • 31 października – papież Franciszek przyjął rezygnację ks. bpa Józefa Wysockiego, z urzędu biskupa pomocniczego diecezji elbląskiej, w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego[3].
    • 14 – 18 listopada – peregrynacja symboli Światowych Dni Młodzieży w diecezji elbląskiej.
  • 2016
  • 2017
    • otwarcie Ośrodka Formacji Diakonów Stałych diecezji elbląskiej[5].
    • z inicjatywy bp. Jezierskiego rozpoczyna swą działalność 3-letnie studium podyplomowe, którego organizatorem był Wydział Teologii UWM w Olsztynie. Uczestnikami studium są młodzi księża diecezji elbląskiej[6].
  • 2019
    • 14 lutego – ks. kan. Wojciech Skibicki, dotychczasowy dyrektor Wydziału Nauki Katolickiej kurii diecezjalnej oraz rzecznik diecezji, został mianowany przez papieża Franciszka biskupem pomocniczym diecezji ze stolicą tytularną Casae Nigrae[7].
    • 6 kwietnia – w katedrze elbląskiej odbyły się święcenia biskupie biskupa nominata Wojciecha Skibickiego. Głównym konsekratorem był biskup diecezjalny elbląski Jacek Jezierski, zaś współkonsekratorami arcybiskup Salvatore Pennacchio, nuncjusz apostolski w Polsce, i Józef Górzyński, arcybiskup metropolita warmiński[8].
  • 2020
    • 24 października – w katedrze elbląskiej w obecności biskupów elbląskich, biskupów seniorów, sekretarza generalnego i sekretarza synodu, przewodniczącego czterech komisji synodalnych oraz kanclerz kurii odbyła się uroczystość podpisania dokumentów kończącego I synod diecezji elbląskiej[9].
  • 2021
    • 17 października – w obecności wiernych świeckich, zwłaszcza przedstawicieli uczelni wyższych miasta, sióstr zakonnych, księży oraz alumnów seminarium duchownego, biskup elbląski Jacek Jezierski podczas mszy świętej w katedrze elbląskiej otworzył diecezjalny etap synodu 2021–2023 „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”[10].
  • 2022
    • 28 września – po długiej chorobie w szpitalu w Elblągu zmarł drugi biskup elbląski Jan Styrna[11].
    • 3 października – w katedrze elbląskiej odbył się pogrzeb drugiego biskupa diecezji elbląskiej Jana Styrny. Po eucharystii, której przewodniczył arcybiskup metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz, trumnę z ciałem złożono w krypcie biskupów pod katedrą elbląską[12].
  • 2024
    • 10–17 luty – peregrynacja relikwii bł. Rodziny Ulmów w diecezji elbląskiej[13]

Biskupi edytuj

Osobny artykuł: Biskupi elbląscy.
 
Jacek Jezierski – biskup diecezjalny

Biskup diecezjalny edytuj

Biskup pomocniczy edytuj

Biskup senior edytuj

Struktura wyznaniowa na obszarze diecezji edytuj

98% mieszkańców jest katolikami wyznania rzymskiego. Grekokatolików jest około 5000.

Inne wyznania (dane z 2007):

Instytucje edytuj

 
Kuria diecezji elbląskiej.

Kapituły edytuj

Główne świątynie edytuj

Sanktuaria edytuj

Dekanaty edytuj

  • z diecezji chełmińskiej:
  1. dekanatu gniewskiego (parafia Janowo)
  • z diecezji gdańskiej:
  1. dekanat Malbork
  2. dekanat Nadmorski
  3. dekanat Nowy Dwór Gdański
  4. dekanat Nowy Staw
  • z diecezji warmińskiej:
  1. dekanat Dzierzgoń
  2. dekanat Elbląg-Południe
  3. dekanat Elbląg-Północ
  4. dekanat Elbląg-Śródmieście
  5. dekanat Iława
  6. dekanat Kwidzyn
  7. dekanat Malbork
  8. dekanat Morąg
  9. dekanat Pasłęk
  10. dekanat Sztum
  • utworzone w 1992:
  1. dekanat Kwidzyn-Zatorze
  2. dekanat Miłomłyn
  3. dekanat Pasłęk II
  4. dekanat Prabuty
  • utworzony w 2000:
  1. dekanat Iława-Zachód
  • utworzony w 2018:
  1. dekanat Tolkmicko[15]

Miasta diecezji edytuj

Miasta diecezji elbląskiej
herb miasto dekanat województwo powiat ludność[16] liczba parafii
  Elbląg Elbląg-Południe
Elbląg-Północ
Elbląg-Śródmieście
warmińsko-mazurskie Elbląg 113 567 20
  Kwidzyn Kwidzyn-Śródmieście
Kwidzyn-Zatorze
pomorskie kwidzyński 37 175 14
  Malbork Malbork I
Malbork II
pomorskie malborski 37 050 18
  Iława Iława-Wschód
Iława-Zachód
warmińsko-mazurskie iławski 32 319 12
  Morąg Morąg warmińsko-mazurskie ostródzki 12 981 10
  Pasłęk Pasłęk I
Pasłęk II
warmińsko-mazurskie elbląski 11 880 11
  Nowy Dwór Gdański Nowy Dwór Gdański pomorskie nowodworski 9 506 10
  Sztum Sztum pomorskie sztumski 9 237 11
  Prabuty Prabuty pomorskie kwidzyński 8288 6
  Susz Susz warmińsko-mazurskie iławski 6433 6
  Dzierzgoń Dzierzgoń warmińsko-mazurskie sztumski 4426 8
  Nowy Staw Nowy Staw pomorskie malborski 3999 7
  Tolkmicko Tolkmicko warmińsko-mazurskie elbląski 2 430 7
  Miłomłyn Miłomłyn warmińsko-mazurskie ostródzki 2 426 6
  Krynica Morska Krynica Morska pomorskie nowodworski 1 173 9

Patroni edytuj

Herb diecezji edytuj

Główny artykuł: Herb diecezji elbląskiej.

W tle tarczy herbowej znajdują się: mitra biskupia, w którą wpisana jest róża świętego Wojciecha (tzw. Różyc), pastorał i krzyż. Na tarczy herbowej znajduje się godło herbowe: w górnej prawej części znajduje się baranek, jeden z symboli Chrystusa, herb diecezji/archidiecezji warmińskiej; w górnej lewej części znajduje się orzeł, symbol świętego Jana Ewangelisty, herb diecezji pomezańskiej; poniżej, w centrum tarczy herbowej, znajdują się krzyże rycerskie z herbu Elbląga. W herbie występują symbole przywołujące na pamięć diecezje (pomezańska, warmińska, chełmińska, gdańska), z których części powstała diecezja elbląska[17].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2020, Biblos 2020, ISBN 978-83-7793-714-3.
  2. a b c Historia diecezji elbląskiej. elblag.gosc.pl. [dostęp 2015-05-06].
  3. Komunikat Biskupa Elbląskiego. diecezja.elblag.pl. [dostęp 2015-10-31]. (pol.).
  4. I Synod Diecezji Elbląskiej. elblag.gosc.pl. [dostęp 2016-09-17]. (pol.).
  5. Diecezja elbląska ma sześciu diakonów stałych, diecezja.elblag.pl [dostęp 2020-07-05] (pol.).
  6. Studia Podyplomowe – „Doskonalenie specjalistyczne z teologii” w Elblągu – informacja Wydziału Teologii UWM Olsztyn, diecezja.elblag.pl [dostęp 2020-08-20] (pol.).
  7. Elbląg: Ks. Wojciech Skibicki – biskupem pomocniczym diecezji elbląskiej, nuncjatura.pl [dostęp 2019-02-14] (pol.).
  8. Uroczystość święceń biskupich Wojciecha Skibickiego – biskupa pomocniczego diecezji elbląskiej, diecezja.elblag.pl, Elbląg, 6 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-06].
  9. Zakończenie Synodu Diecezji Elbląskiej. elblag.gosc.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  10. Elbląg: otwarcie diecezjalnego etapu prac Synodu Biskupów. ekai.pl, 18 października 2021. [dostęp 2021-11-21].
  11. Zmarł bp Jan Styrna. elblag.gosc.pl. [dostęp 2022-09-28].
  12. Ostatnie pożegnanie biskupa Styrny. elblag.gosc.pl. [dostęp 2022-10-03].
  13. Relikwie Ulmów w diecezji elbląskiej. elblag.gosc.pl, 5 luty 2024. [dostęp 2024-02-10].
  14. Bp Jan Styrna ustanowił nowe sanktuarium. ekai.pl. [dostęp 2013-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)]. (pol.).
  15. Elbląg: Parafia Świętej Rodziny – diecezja elbląska. diecezja.elblag.pl. [dostęp 2018-12-02]. (pol.).
  16. W oparciu o dane GUS.
  17. Dekret ustanawiający nowy herb diecezji elbląskiej. diecezja.elblag.pl, 2015-10-15. [dostęp 2015-10-19].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj