Dingane
Dingane, Dingaan (zulu Dingane kaSenzangakhona, ur. ok. 1795, zm. 1843 w Suazi) – władca (zulu inkosi) Zulusów w latach 1828–1840, przyrodni brat i następca Czaki[1].
 Król Zulusów Dingane (ok. 1836) | |
| Data urodzenia |
ok. 1795 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
| Narodowość | |
| Stanowisko |
wódz Zulusów |
| Rodzice |
Senzangakona (lub Senzangakoma |
| Krewni i powinowaci | |
Życiorys edytuj
Urodził się jako syn Senzangakona (lub Senzangakoma), wodza plemienia Zulusów. Dingane przejął tron w 1828 po zamordowaniu Czaki[2], akt ten był bardzo niepopularny wśród Zulusów. Dingane, jako nowy król, początkowo skupił się na wyeliminowaniu dawnych zwolenników Czaki. Swoją stolicę założył w Mgungundlovu, w pobliżu rzeki Białej Mfolozi (Umfolozi). W latach 30. XIX wieku Dingane kontynuował wcześniejszy handel z Portugalczykami w zatoce Delagoa, wśród przedmiotów wymiany była kość słoniowa i niewolnicy. Po 1836 roku Dingane stawił czoła inwazji białych osadników brytyjskich i burskich na Natal[3].
Początkowo utrzymywał przyjazne stosunki z Europejczykami. W listopadzie 1837 zaproponował przywódcy Burów Pieterowi Retiefowi znaczne obszary ziemi pod osiedlenie w Natalu[1] w zamian za pomoc w odzyskaniu skradzionego Zulusom bydła. Po odzyskaniu bydła w lutym 1838 złamał jednak dane słowo i rozpoczął wojnę z Burami. Retief i jego sześciuset towarzyszy zostali wymordowani. Dokładne motywy Dingane dotyczące tego morderstwa nie są do końca jasne, ale prawdopodobnie pragnął wyeliminować zagrożenia z ich strony[3]. Burowie pod dowództwem Andriesa Pretoriusa podjęli odwetową wyprawę przeciw Dingane i Zulusom[1]. 16 grudnia 1838 stoczono bitwę nad Krwawą Rzeką, która przyniosła zwycięstwo Burom i śmierć trzech tysięcy zuluskich wojowników. Klęska ta zachwiała pozycją Dingane, w następnym roku jego brat Mpande zebrał tysiące Zulusów na południu kraju, a następnie sprzymierzył się z Burami. 30 stycznia 1840 połączone siły bursko-zuluskie pokonały armię królewską w pobliżu rzeki Pongola[3]. Po obaleniu Dingane uciekł na północ i schronił się w Suazi, gdzie trzy lata później został zamordowany[1]. Dokładny czas i miejsce jego śmierci są niepewne[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Dingaan, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-06-18].
- ↑ Czaka, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-06-18].
- ↑ a b c d Encyclopædia Britannica ↓, Dingane.
Bibliografia edytuj
- Alex Axelrod, Charles Phillips, Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, Warszawa: Politeja, 2000 ISBN 83-7227-478-9
- Dingane, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-06-18] (ang.).