Dinozaury ptasiomiedniczne
Dinozaury ptasiomiedniczne (Ornithischia) – rząd dinozaurów, u których budowa miednicy była podobna do budowy miednicy u ptaków, gdzie część kości łonowej biegnie ukośnie do tyłu, równolegle do kości kulszowej, czyli inaczej niż u wspólnego przodka dinozaurów. Pomimo nazwy, ptaki nie należą do ptasiomiednicznych, lecz do dinozaurów gadziomiednicznych[1].
Ornithischia | |
Seeley, 1887 | |
Okres istnienia: 228–65 mln lat temu | |
Budowa miednicy: kość biodrowa (ilium) kość kulszowa (ischium), kość łonowa (pubis) | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
(bez rangi) | archozaury |
(bez rangi) | Ornithodira |
Nadrząd | |
Rząd |
dinozaury ptasiomiedniczne |
W większości roślinożerne. Niektóre grupy, takie jak heterodontozaury, były prawdopodobnie wszystkożerne[2]. Co najmniej jeden gatunek ankylozaura, Liaoningosaurus paradoxus, wydaje się być przynajmniej częściowo mięsożerny, z haczykowatymi pazurami, widłowatymi zębami i zawartością żołądka sugerującą, że mógł żywić się rybami[3].
W żuchwie występowała nieparzysta kość przedzębowa, zęby bocznie spłaszczone ze zgrubiałymi podstawami koron przystosowane do żucia pokarmu.
Znane ze wszystkich kontynentów od późnego triasu do końca kredy.
Klasyfikacja
edytuj- Nadrząd: dinozaury
- Rząd: dinozaury ptasiomiedniczne (Ornithischia)
- Podrząd: tyreofory (Thyreophora)
- Infrarząd: stegozaury (Stegosauria)
- Infrarząd: ankylozaury (Ankylosauria)
- Podrząd: cerapody (Cerapoda)
- Infrarząd: ornitopody (Ornithopoda)
- marginocefale (Marginocephalia)
- Infrarząd pachycefalozaury (Pachycephalosauria)
- Infrarząd ceratopsy (Ceratopsia)
- Podrząd: tyreofory (Thyreophora)
- Rząd: dinozaury ptasiomiedniczne (Ornithischia)
Filogeneza
edytujDinozaury ptasiomiednicze dzieli się na dwa klady: tyreofory i cerapody. Tyreofory obejmują stegozaury (np. Stegosaurus z kostnymi płytami na grzbiecie) i ankylozaury (np. opancerzony Ankylosaurus). Cerapody obejmują marginocefale (grubogłowe pachycefalozaury i ceratopsy w tym rogate Ceratopsidae) oraz ornitopody (w tym kaczodziobe hadrozaury jak Edmontosaurus). Cerapody (Cerapoda) to stosunkowo niedawno utworzona grupa (Sereno, 1986).
Kladogram za analizą Zheng i in. z 2009[4]
Ornithischia |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
edytuj- ↑ David E. Fastovsky , David B. Weishampel , Dinosaurs: A Concise Natural History, Cambridge: Cambridge University Press, 2012, ISBN 978-1107276468 .
- ↑ P Barrett , E Rayfield , Ecological and evolutionary implications of dinosaur feeding behaviour, „Trends in Ecology & Evolution”, 21 (4), 2006, s. 217–224, DOI: 10.1016/j.tree.2006.01.002 [dostęp 2023-05-28] (ang.).
- ↑ Ji, Q.; Wu, X.; Cheng, Y.; Ten, F.; Wang, X.; Ji, Y. (2016). "Fish-hunting ankylosaurs (Dinosauria, Ornithischia) from the Cretaceous of China". Journal of Geology. 40: 2.
- ↑ Zheng Xiao-Ting, You Hai-Lu, Xu Xing, Dong Zhiming. An Early Cretaceous heterodontosaurid dinosaur with filamentous integumentary structures. „Nature”. 458 (7236), s. 333–336, 2009. DOI: 10.1038/nature07856. (ang.).