Dionizy (biskup)

biskup i męczennik, święty Kościoła Katolickiego

Święty Dionizy (zm. 250258) – święty katolicki, pierwszy biskup Paryża, męczennik, patron Francji. Jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Święty
Dionizy
biskup
apostoł Galii
Ilustracja
Figura św. Dionizego (z głową w rękach) z portalu katedry Notre-Dame w Paryżu.
Miejsce urodzenia

Italia

Data i miejsce śmierci

250258
wzgórze Montmartre w Paryżu

Czczony przez

Kościół katolicki

Wspomnienie

9 października

Atrybuty

palma, głowa trzymana w rękach

Patron

Francji, cierpiących na bóle głowy i migreny

Szczególne miejsca kultu

Francja

Życiorys edytuj

Według Historii Franków autorstwa św. Grzegorza z Tours, był jednym z siedmiu wysłanych przez papieża Fabiana do Galii legatów, których zadaniem miała być organizacja lokalnego Kościoła. Przybycie z misją nastąpiło prawdopodobnie w 250 roku i z tą datą łączy się jego sakrę pierwszego biskupa obecnego Paryża. W pracy pomagali mu kapłan Rustyk i diakon Eleuteriusz. Podczas prześladowań chrześcijan za panowania cesarza Waleriana[1] zostali poddani torturom, a następnie ścięci na wzgórzu Montmartre w Paryżu (stąd francuska nazwa Montmartre pochodząca od łac. Mons Martyrium i oznaczająca górę męczenników). Pochowany został poza miastem, gdzie król Dagobert później ufundował opactwo i gdzie wzniesiono kościół pod jego wezwaniem (współcześnie Bazylika Saint-Denis).

Według legendy św. Dionizy po ścięciu powstał podnosząc obciętą głowę i przeszedł przez zgromadzony tłum gapiów. Następnie miał przebyć kilka kilometrów otoczony śpiewającym chórem aniołów, dopiero gdy napotkał pobożną kobietę Katullę, przekazał jej swą głowę i padł martwy. Kobieta zabrała głowę męczennika, by ukryć ją w swym domu. Zdarzenie miało potwierdzić wielu świadków. Świętego Dionizego pochowano na placu Vicus Catulliacus[2].

Kult edytuj

Do XVI w. św. Dionizy paryski był często mylony z Dionizym Areopagitą, uczniem św. Pawła, co nastąpiło pod wpływem pism przywiezionych do Francji przez Ludwika Pobożnego (przetłumaczonych w 827 r. przez opata Hilduina), a błędnie przypisywanych Dionizemu Areopagicie. Obecnie przypisuje się je anonimowemu autorowi z VI wieku, zwanemu Pseudo-Dionizym Areopagitą.

W miejscu grobu Dionizego i jego towarzyszy zbudowano opactwo św. Dionizego (St. Denis) – późniejszym miejscu pochówku kolejnych królów Francji.

Św. Dionizy jest patronem Francji oraz cierpiących na bóle głowy i migreny.

Ikonografia edytuj

Legenda o ścięciu biskupa Dionizego, który trzymał swą głowę odrąbanymi wraz z nią dłońmi, poskutkowała pierwszym w ikonografii przedstawieniem postaci męczennika trzymającego własną ściętą głowę (kefaloforia). Typowym atrybutem świętego-męczennika jest palma[3]. W średniowieczu wierzono, że relikwie tego świętego (np. włosy), umieszczone w rękojeści miecza, miały nadawać broni moc nadprzyrodzoną[4]. Kult świętego w średniowiecznej Galii porównywalny jest z kultem św. Stanisława w Polsce.

Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 9 października.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. St. Denis. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2009-08-15]. (ang.).
  2. Michał Lewandowski: Święty, którego skazano na ścięcie. Kiedy to się stało, ludzie byli zszokowani. deon.pl, 2018-10-10. [dostęp 2018-10-11].
  3. Antonio Borrelli: San Dionigi e compagni Vescovo e martiri. 2002-08-01. [dostęp 2013-02-28]. (wł.).
  4. Święty, którego skazano na ścięcie. Kiedy to się stało, ludzie byli zszokowani, DEON.pl, 10 października 2018 [dostęp 2023-02-03] (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 38/39. ISBN 83-7097-374-4.
  • Hugo Hoever SOCist: Żywoty świętych Pańskich. przekład Zbigniew Pniewski. Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1983, s. 367.