Dmitrij Leluszenko

Dmitrij Daniłowicz Leluszenko (ukr. Дмитро Данилович Лелюшенко, ros. Дмитрий Данилович Лелюшенко, ur. 20 października?/ 2 listopada 1901 w Nowokuźniecku, zm. 20 lipca 1987 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, generał armii, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1940, 1945) i Bohater Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej (1970).

Dmitrij Daniłowicz Leluszenko
ukr. Дмитро Данилович Лелюшенко
ros. Дмитрий Данилович Лелюшенко
Ilustracja
Dmitrij Leluszenko w latach czterdziestych
generał armii generał armii
Data i miejsce urodzenia 20 października?/ 2 listopada 1901
Nowokuźnieck, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci 20 lipca 1987
Moskwa, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby 1918–1987
Siły zbrojne Red star.svg Armia Czerwona
Stanowiska dowódca: 5. i 30 Armii, 1. i 3 Gwardyjskiej Armii, 4 Gwardyjskiej Armii Pancernej,
d-ca Okręgów Wojskowych:
Główne wojny i bitwy wojna domowa w Rosji,
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego
Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Rewolucji Październikowej Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Kutuzowa I klasy (ZSRR) Order Kutuzowa I klasy (ZSRR) Order Bohdana Chmielnickiego I klasy Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III klasy (ZSRR) Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” Medal „Za Obronę Stalingradu” Medal „Za zdobycie Berlina” Medal „Za wyzwolenie Pragi” Medal „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR” Order Klementa Gottwalda Krzyż Komandorski Orderu Virtuti Militari Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Order Krzyża Grunwaldu II klasy Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk

ŻyciorysEdytuj

Urodził się we wsi Nowokuźnieck w obwodzie rostowskim w rodzinie chłopskiej. Ukrainiec[1].

W czasie wojny domowej w 1918 wstąpił do oddziału partyzanckiego Czerwonej Konnicy Borysa Dumenko walczącego przeciwko białym Kozakom. W 1919 wstąpił do Armii Czerwonej, gdzie w składzie 1 Armii Konnej walczył przeciwko wojskom gen. Antona Denikina, a później w wojnie polsko-bolszewickiej.

Po zakończeniu wojny domowej pozostał w wojsku, jako zawodowy oficer. W momencie rozpoczęcia w Armii Czerwonej tworzenia wojsk zmechanizowanych rozpoczął służbę w tych wojskach. W 1933 ukończył Akademię Wojenną im. M. Frunzego. Następnie był dowódcą batalionu a później pułku czołgów.

W czasie wojny zimowej w już w stopniu kombriga dowodził 29 Samodzielną Brygadą Czołgów. Wyróżnił się wtedy w walkach o przełamanie linii Mannerheima, za co 7 kwietnia 1940 został nagrodzony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.

W momencie rozpoczęcia agresji Niemiec na ZSRR dowodził 21 korpusem zmechanizowanym, walczącym nad rzeką Dźwiną. Jednak już w sierpniu 1941 został naczelnikiem ds. formowania wojsk pancernych w dowództwie wojsk pancernych.

W październiku 1941 został na rozkaz Józefa Stalina dowódcą utworzonego 1. Samodzielnego Gwardyjskiego Korpusu Strzeleckiego, którym dowodził w czasie bitwy pod Moskwą. Za zasługi w bitwie został mianowany dowódcą 5 Armii, która zajmowała pozycję obronne w rejonie Możajska. Funkcję tę pełnił jednak bardzo krótko, gdyż został ranny.

Po wyleczeniu z ran w listopadzie 1941 został dowódcą 30 Armii, która wchodziła w skład Frontu Zachodniego. Dowodząc tą armią wziął udział w kontrofensywie pod Moskwą w grudniu 1941, gdzie wyróżniła się ona w walkach o likwidację wybrzuszenia pod Klinem. Następnie brał udział w bitwie pod Rżewem w 1942 roku oraz w kontrofensywie pod Rżewem latem 1942.

W listopadzie 1942 został dowódcą 1 Gwardyjskiej Armii, którą dowodził w czasie kontrofensywy pod Stalingradem. 5 grudnia 1942 został dowódcą 3 Gwardyjskiej Armii, która powstała z przemianowania 1 Gwardyjskiej Armii. Wziął udział w bitwie o Dniepr zdobywając przyczółek pod Nikopolem.

W marcu 1944 został dowódcą 4 Armii Pancernej (17 marca 1945 została przemianowana na 4 Gwardyjską Armię Pancerną), którą dowodził do końca wojny. Dowodząc to armią wziął udział w oswobodzeniu prawobrzeżnej Ukrainy, operacji lwowsko-sandomierskiej, wschodniokarpackiej, wiślańsko-odrzańskiej, śląskiej i berlińskiej.

6 kwietnia 1945 został po raz drugi nagrodzony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.

5 maja 1945 dowodzona przez niego armia wzięła udział w operacji praskiej jako siły uderzeniowe 1 Frontu Ukraińskiego, które dotarły do Pragi 9 maja 1945 udzielając pomocy powstańcom.

Po zakończeniu II wojny światowej na kierowniczych stanowiskach w Armii Radzieckiej. Był kolejno dowódcą Zakarpackiego Okręgu Wojskowego (1953–1956), Zabajkalskiego Okręgu Wojskowego (1956–1958) i Uralskiego Okręgu Wojskowego (1958–1960). Następnie został przewodniczącym organizacji DOSAAF w latach 1960–1964. Później był w grupie generalnych inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR.

Napisał wspomnienia pt. Москва-Сталинград-Берлин-Прага. Записки командарма (pol. Moskwa-Stalingrad-Berlin-Praga. Notatki dowódcy armii) (wyd. I 1970); w Polsce wydane pod tytułem Pancernym szlakiem: wspomnienia dowódcy armii (wyd. 1981, ​ISBN 83-11-06958-1​).

Zmarł w Moskwie i został pochowany na cmentarzu Nowodziewiczym.

OdznaczeniaEdytuj

I inne.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Лелюшенко Дмитрий Данилович.
  2. ↑ Zlatá hvězda hrdiny Československé socialistické republiky.

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dmitrij_Leluszenko&oldid=61578859”