Dobieszczyzna
Dobieszczyzna (niem. Langelfeld[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, w gminie Żerków.
| wieś | |
 Budynek Szkoły Podstawowej usytuowany w centrum wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
717[2] |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
63-210[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PJA |
| SIMC |
0211553 |
Położenie na mapie gminy Żerków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jarocińskiego  | |
 52°01′58″N 17°40′21″E/52,032778 17,672500[1]
| |
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1396 r. Na przestrzeni wieków zwana też była Lubiniem albo Lubieniem Wielkim. Jej pierwsi właściciele nazwali się Lubieńskimi, oprócz nich w XV w. siedzieli tu także Skoraczewscy, a w XVI w. Klichowscy. W zapiskach z 2. poł. stulecia przewinęli się także Tomiccy, Miniszewscy, Andrzej i Mikołaj Żerniccy oraz Jan i Marcin Wyszkowscy. Na pocz. XVII w. we wsi pojawili się Grabscy h. Pomian. W 1603 r. wdowa po Sebastianie Bardzkim, Katarzyna Grabska, sprzedała swe działy w L.W. swoim rodzonym braciom Stanisławowi i Maciejowi. Po Macieju, ok. 1634 r., dobra przejął jego syn Stanisław. Od ok. 1605 r. część wsi posiadał Aaron Jemiałkowski, syn Wojciecha, który w 1644 r. sprzedał ją Mikołajowi Zdzarskiemu, za kwotę 35 tys. złp. Z rąk Zdzarskich wieś w drodze wiana przeszła na Stefana Bojanowskiego h. Junosza, ożenionego z Marianną Zdzarską. W 1682 r. ich dzieci: Anna, Jan i Michał sprzedali Lubinię Wielką Praksedzie Helmichtównie, wdowie po Janie Czartkowskim. W latach 90. córka Praksedy Zofia wyszła za Władysława Przybyszewskiego, z którym trzymali Lubinię W. w posesji. Spadkobiercami Praksedy i Zofii byli Ignacy i Józef Helmicht, synowie Floriana i Anny Kościeskiej. W 1766 r. sprzedali oni wieś Wojciechowi Koszutskiemu z Leszczyc h. Pomian, ożenionemu (po raz drugi) z Ludwiką Będkowską, córką Józefa i Marianny Helmicht. W 1788 r. dobra kupił od ojca Bonawentura Koszutski. Trzy lata później postanowił sprzedać wieś Norbertowi Kucharskiemu. W tym czasie we wsi było już sporo osadników z Niemiec i Holandii, którzy przy granicy Lubini W. utworzyli osadę Dobieszczyzna. Nazwa osady wzięła się od nazwisk jej pierwszych właścicieli – Franciszka i Teresy Dobiejewskich. W 1885 r. wieś liczyła 29 domów i 268 mieszkańców, w tym 122 katolików i 146 ewangelików; 125 analfabetów. Pod koniec XIX w. wieś była w posiadaniu niemieckiej rodziny Kirsteinów, którzy obok starego dworu wybudowali opisywany pałac. W późniejszym okresie stary dwór został rozebrany wraz z zabudowaniami folwarcznymi. Okres 2. wojny światowej to koniec istnienia wsi Gross Lubin, w czasie wojny zwanej Gross Lieben. Po wojnie na całym jej terenie utworzona została wieś Dobieszczyzna. Pałac został przejęty przez siostry Salezjanki, które utworzyły tu sierociniec. W ostatnich latach pałac został odnowiony, a w budynku od 2007 r. mieścił się Dom Dziecka – konkretnie Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza utworzona przez Salezjanki. W 2017 r. decyzją starosty jarocińskiego Teodora Grobelnego (rzekomo z powodów finansowych, faktycznie z powodu narzuconej polityki tworzenia małych placówek rodzinnych) – dom dziecka sióstr Salezjanek został zlikwidowany.
„Słownik geograficzny Królestwa Polskiego” podaje dane statystyczne z lat 80. XIX stulecia. Według zawartych tam danych osadę Dobieszczyzna zamieszkiwało 268 osób, w tym 146 ewangelików, 122 katolików. Spośród nich 125 osób to analfabeci. Wieś liczyła 29 domów mieszkalnych[5].
W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dobieszczyzna, której ostatnim przewodniczącym był Edward Jarosiewicz. Po jej zniesieniu w gromadzie Żerków, a od reformy w 1973 r. w gminie Żerków. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.
Do zabytków na terenie Dobieszczyzny należy zaliczyć pomnik w centrum wsi, wzniesiony przez mieszkańców w 1928 roku, z tablicą upamiętniającą 17 mieszkańców wsi poległych w czasie I wojny światowej i tuż po niej (prawdopodobnie w wojnie polsko – bolszewickiej). Pomnik ten zniszczyli Niemcy w czasie okupacji. Odbudowany w 1947 roku z uzupełnieniem tablicy o nazwiska 25 osób, które zginęły w okresie II wojny światowej[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24583
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 229 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2016-04-19].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2016-04-19].
- ↑ Życie Jarocina - portal lokalny [online], pressmediainfo.pl [dostęp 2016-04-19].
