Doksycyklina

związek chemiczny

Doksycyklinaorganiczny związek chemiczny, półsyntetyczny antybiotyk z grupy tetracyklin.

Doksycyklina
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C22H24N2O8

Masa molowa

444,44 g/mol

Wygląd

żółty krystaliczny proszek

Identyfikacja
Numer CAS

564-25-0

PubChem

54671203

DrugBank

DB00254

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

J01AA02, A01AB22

Stosowanie w ciąży

kategoria D

W porównaniu do innych tetracyklin znacznie lepiej się wchłania z przewodu pokarmowego (w 90–95%), jest również mniej nefrotoksyczna. Oporność krzyżowa obserwowana wśród bakterii na tetracykliny naturalne często nie dotyczy doksycykliny, która okazuje się skuteczna.

Działanie edytuj

Mechanizm działania jest identyczny jak dla innych tetracyklin i polega na hamowaniu rybosomalnej biosyntezy białka, poprzez związanie się z podjednostką rybosomalną S30. W wyniku tego wiązanie pomiędzy tRNA oraz kompleksem rybosom-mRNA zostaje zablokowane.

Farmakokinetyka edytuj

Okres półtrwania doksycykliny wynosi 16 godzin (± 6 godzin). Doksycyklina jest wydalana z żółcią. Przenika z krwi do jelita grubego, co umożliwia jej zastosowanie u chorych z niewydolnością nerek.

W porównaniu z innymi tetracyklinami ma dłuższy okres działania, przez co musi być inaczej dawkowana.

Wskazania edytuj

Doksycyklina jest stosowana głównie w dermatologii i otolaryngologii. W innych specjalnościach klinicznych ma mniejsze zastosowanie, m.in. ze względu na dość często spotykaną odporność bakterii na ten lek. Do schorzeń leczonych tym antybiotykiem należą m.in.:

  • choroby skóry – w tym w ciężkich postaciach trądziku
  • zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych
  • zakażenia tkanek miękkich
  • zakażenia przewodu pokarmowego
  • zakażenia układu moczowo-płciowego
  • zapalenia przyzębia
  • malaria
  • dur plamisty,
  • dżuma (jako antybiotyk drugiego rzutu)
  • tularemia
  • borelioza ECM – rumień przewlekły wędrujący, choroba z Lyme
  • inne zakażenia spowodowane bakteriami wrażliwymi na ten lek.
  • stosowana jest również (forma dożylna) w chirurgii klatki piersiowej doopłucnowo jako środek do pleurodezy chemicznej
  • filarioza

Interakcje edytuj

Działa antagonistycznie z penicylinami i cefalosporynami. Doksycyklina zmniejsza przeciwbakteryjne działanie penicylin i innych antybiotyków o działaniu bakteriobójczym. Doksycyklina zmniejsza skuteczność hormonalnych środków antykoncepcyjnych. W czasie stosowania zaleca się korzystanie z dodatkowego niehormonalnego środka antykoncepcyjnego (np. prezerwatywa). Dodatkowo jony glinu, magnezu, żelaza, cynku i wapnia (mleko) utrudniają wchłanianie doksycykliny, nie należy przyjmować preparatów i pokarmów zawierających znaczne ilości wymienionych pierwiastków jednocześnie z doksycykliną, jeżeli zajdzie konieczność należy zachować co najmniej 2 godziny odstępu pomiędzy przyjmowaniem[3].

Działania niepożądane edytuj

Jak u innych tetracyklin. Zaburzenia żołądkowo-jelitowe, często biegunki, nudności, bóle w nadbrzuszu, wymioty. Przy dłuższym podawaniu mogą wystąpić wtórne zakażenia bakteryjne i grzybicze. Mają niewielkie działanie nefrotoksyczne i hepatotoksyczne. Lek ten jest fotouczulający i po ekspozycji na światło słoneczne może pozostawiać trwałe przebarwienia skóry.

Przeciwwskazania edytuj

Nie należy podawać tego leku kobietom w ciąży i dzieciom do 12 roku życia, ze względu na możliwość powstawania trwałych przebarwień zębów. Przebarwienia te powstają w wyniku odkładania się kompleksu tetracyklinowo-wapniowo-fosforanowego, co może dawać kolor szarobrunatny lub brunatnoczarny.

Dawkowanie edytuj

Zwykle podaje się od 200 do 300 mg doustnie pierwszego dnia, a potem 100 mg co 12–24 godzin. Dożylnie antybiotyk podawany w dawce 100 mg co 12 godz.

Preparaty handlowe edytuj

  • Dotur
  • Doxycykline
  • Doxycyclinum
  • Doxyratio M
  • Supracyclin Tabs
  • Unidox Solutab
  • Vibramycin
  • Doryx
  • Doxycin
  • Monodox

Przypisy edytuj

  1. Badanie kliniczne dotyczące Cukrzyca typu 2: Doksycyklina, Placebo, [w:] Rejestr badań klinicznych [online], ICH GCP – International Conference on Harmonisation of Good Clinical Practice [dostęp 2021-04-25].
  2. a b c d Doxycycline, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00254 [dostęp 2020-06-24] (ang.).
  3. Danuta Dzierżanowska, Antybiotykoterapia praktyczna.

Bibliografia edytuj

  • W. Kostowski, Z.S. Herman, Farmakologia. Podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, ISBN 83-200-3350-0.