Wikipedia

Doktor Strange (film)

film o superbohaterze, produkcji Studio Marvela z roku 2016

Doktor Strange (oryg. Doctor Strange) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2016 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Scott Derrickson na podstawie scenariusza napisanego razem z C. Robertem Cargillem i Jonem Spaihtsem(inne języki). Tytułową rolę zagrał Benedict Cumberbatch, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Chiwetel Ejiofor, Rachel McAdams, Benedict Wong, Michael Stuhlbarg, Benjamin Bratt, Scott Adkins, Mads Mikkelsen i Tilda Swinton.

Doktor Strange
Doctor Strange
Ilustracja
logo filmu
Gatunek

superbohaterski
fantastyka naukowa
akcja
fantasy

Rok produkcji

2016

Data premiery

20 października 2016
26 października 2016 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

115 minut[1]

Reżyseria

Scott Derrickson

Scenariusz

Scott Derrickson
C. Robert Cargill
Jon Spaihts(inne języki)

Główne role

Benedict Cumberbatch
Chiwetel Ejiofor
Rachel McAdams
Benedict Wong
Michael Stuhlbarg
Benjamin Bratt
Scott Adkins
Mads Mikkelsen
Tilda Swinton

Muzyka

Michael Giacchino

Zdjęcia

Ben Davis

Scenografia

Charles Wood

Kostiumy

Alexandra Byrne

Montaż

Wyatt Smith
Sabrina Plisco

Produkcja

Kevin Feige

Wytwórnia

Marvel Studios

Dystrybucja

Walt Disney Studios Motion Pictures

Budżet

165 000 000 USD

Przychody brutto

677 718 395 USD

Strona internetowa
Chronologia
Produkcja
Luke Cage
sezon 1
(2016) 		Doktor Strange
(2016) 		Iron Fist
sezon 1
(2017)
Wydarzenia
Punisher
sezon 1[2]
(2017) 		Doktor Strange
(2016) 		Jessica Jones
sezon 2[2]
(2018)
Seria Doktor Strange
– Doktor Strange
(2016) 		Doktor Strange w multiwersum obłędu
(2022)

Główny bohater, neurochirurg Stephen Strange, po wypadku samochodowym odkrywa nieznany mu świat magii i alternatywnych wymiarów.

Doktor Strange wchodzi w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to czternasty film należący do tej franczyzy i tworzy on jej pierwszy rozdział zatytułowany Saga Nieskończoności. Jego kontynuacja Doktor Strange w multiwersum obłędu została zapowiedziana na 2022 rok.

Światowa premiera filmu miała miejsce 20 października 2016 roku w Los Angeles. W Polsce zadebiutował on 26 października tego samego roku. Przy budżecie 165 milionów dolarów Doktor Strange zarobił prawie 680 milionów dolarów. Film otrzymał również pozytywne oceny od krytyków.

Streszczenie fabuły edytuj

W Nepalu czarownik Kaecilius i jego fanatycy wchodzą do tajnej siedziby w Kamar-Taj i mordują bibliotekarza. Kradną kilka stron z mistycznego tekstu należącego do Starożytnej, długowiecznej czarodziejki, która uczyła każdego ucznia sztuk mistycznych w Kamar-Taj, również Kaeciliusa. Starożytna wyrusza w pościg za zdrajcami, ale Kaecilius i jego stronnicy uciekają[3][4].

W Nowym Jorku Stephen Strange, uznany, ale arogancki neurochirurg, ulega ciężkiemu wypadkowi samochodowemu, wskutek którego traci możliwość dalszego operowania. Koleżanka z pracy, chirurg i była kochanka, Christine Palmer, próbuje pomóc mu się z tym pogodzić, jednak Strange daremnie poddaje się coraz to kolejnym eksperymentalnym zabiegom, aby wyleczyć ręce. Strange dowiaduje się o Jonathanie Pangbornie, który był sparaliżowany, ale w tajemniczy sposób odzyskał pełną władzę w nogach. Pangborn kieruje Strange’a do Kamar-Taj, gdzie natrafia na czarownika Karla Mordo, który kieruje go do Starożytnej. Starożytna demonstruje Strange’owi swoją moc ujawniając mu istnienie płaszczyzny astralnej i innych wymiarów, takich jak Wymiar Lustrzany. Pomimo arogancji Strange’a, która przypomina jej Kaeciliusa, ostatecznie zgadza się go szkolić[3][4].

Strange uczy się magii pod okiem Starożytnej i Mordo oraz korzysta ze starożytnych ksiąg w bibliotece, które są strzeżone przez mistrza Wonga. Strange dowiaduje się, że Ziemia jest chroniona przed zagrożeniami z innych wymiarów poprzez specjalny ekran utworzony z trzech budynków zwanych Sanktuariami, a ich ochroną zajmują się czarownicy. Są one umiejscowione w Nowym Jorku, Londynie i Hongkongu; połączone są między sobą i z Kamar-Taj. Strange szybko robi postępy i potajemnie czyta księgę, z której Kaecilius wykradł strony. Dowiaduje się z niej, jak zaginać czas dzięki Oku Agamotto. Mordo i Wong ostrzegają go przed łamaniem praw natury i porównują to do chęci pozyskania przez Kaeciliusa życia wiecznego[3][4].

 
Cosplay filmowego Doktora Strange’a

Kaecilius używa skradzionych stron, aby skontaktować się z Dormammu z Mrocznego Wymiaru, gdzie czas nie istnieje. Kaecilius niszczy Sanktuarium w Londynie, aby osłabić ochronę Ziemi, następnie wyznawcy Kaeciliusa atakują Sanktuarium w Nowym Jorku i zabijają jego strażnika, ale Strange’owi udaje się ich powstrzymać za pomocą płaszcza lewitacji, do czasu przybycia na miejsce Mordo i Starożytnej. Strange i Mordo są rozczarowani Starożytną, kiedy dowiadują się od Kaeciliusa, że Starożytna czerpie swoją długowieczność dzięki mocy z Mrocznego Wymiaru. Kaecilius śmiertelnie rani Starożytną i ucieka do Hongkongu. Przed śmiercią rozmawia ze Strangem i mówi mu, że by pokonać Kaeciliusa sam będzie zmuszony do nagięcia zasad. Strange i Mordo przybywają do Hongkongu zastając martwego Wonga, zniszczone Sanktuarium oraz Mroczny Wymiar pochłaniający Ziemię. Strange aby złapać w pułapkę Dormammu używa Oka Agamotto umieszczając jego i siebie w nieskończonej pętli czasowej. Po wielokrotnym i bezskutecznym zabiciu Strange’a, Dormammu godzi się aby opuścić Ziemię i zabrać Kaeciliusa i jego wyznawców w zamian za przerwanie pętli czasu[3][4].

Mordo, rozczarowany postępowaniem Strange’a i Starożytnej, którzy przeciwstawili się prawom natury, postanawia odejść. Strange zwraca Oko Agamotto do Kamar-Taj, a sam kontynuuje naukę w Sanktuarium w Nowym Jorku. W scenie pomiędzy napisami Strange zgadza się pomóc Thorowi w odnalezieniu jego ojca, Odyna. W scenie po napisach Mordo spotyka się z Pangbornem i odbiera mu mistyczną energię, dzięki której Pangborn ponownie chodził stwierdzając, że Ziemia ma „zbyt wielu czarowników”[3][4].

Obsada edytuj

Osobny artykuł: Lista obsady w filmach Filmowego Uniwersum Marvela.
Polski dubbing[5]
• Michał Żebrowski jako Stephen Strange
• Przemysław Sadowski jako Karl Mordo
• Kamilla Baar-Kochańska jako Christine Palmer
• Michał Piela jako Wong
• Robert Majewski jako Nicodemus West
• Szymon Kuśmider jako Jonathan Pangborn
• Robert Więckiewicz jako Kaecilius
• Danuta Stenka jako Starożytna

W filmie ponadto wystąpili: Zara Phythian, Katrina Durden i Alaa Safi jako fanatycy Kaeciliusa; Mark Anthony Brighton jako Daniel Drumm, Linda Louise Duan jako Tina Minoru i Topo Wresniwiro jako Hamir, mistrzowie mistycznych sztuk[17] oraz prezenter telewizyjny, Pat Kiernan, zagrał samego siebie[18]. Cumberbatch, poza tytułowym bohaterem, zagrał dzięki technologii motion capture swojego przeciwnika, Dormammu, któremu również podłożył głos, który został zmiksowany z głosem innego brytyjskiego aktora[19].

W rolach cameo pojawili się: Stan Lee, twórca komiksów Marvel Comics jako pasażer autobusu czytający książkę[20] oraz w scenie po napisach Chris Hemsworth jako Thor[21].

 
Benedict Cumberbatch
(Stephen Strange)
 
Chiwetel Ejiofor
(Karl Mordo)
 
Rachel McAdams
(Christine Palmer)
 
Benedict Wong
(Wong)
 
Michael Stuhlbarg
(Nicodemus West)
 
Benjamin Bratt
(Jonathan Pangborn)
 
Scott Adkins
(Lucian Aster)
 
Mads Mikkelsen
(Kaecilius)
 
Tilda Swinton
(Starożytna)

Produkcja edytuj

Rozwój projektu edytuj

 
Reżyser filmu, Scott Derricson

Pierwsze plany produkcyjne filmu pojawiły się w 1986 roku wraz ze scenariuszem Boba Gale’a, jednak film nie został zrealizowany[22]. Następnie w 1989 roku nad scenariuszem pracował Alex Cox i Stan Lee[23]. Scenariusz ten bez skutku krążył po różnych studiach. W 1992 roku do napisania scenariusza i reżyserii filmu został zatrudniony Wes Craven z datą wydania zaplanowaną wstępnie na 1994 lub 1995 rok[24]. David S. Goyer dokończył ten scenariusz w 1995 roku[22]. W kwietniu 1997 roku Columbia Pictures zakupiło prawa do ekranizacji i zatrudniła Jeffa Welcha do napisania scenariusza. Producentami tego filmu mieli być Bernie Brillstein i Brad Grey[25]. W 2000 roku Columbia Pictures porzuciło projekt. W tym czasie nad scenariuszem pracował Michael France, a reżyserią filmu zainteresowani byli Chuck Russell i Stephen Norrington[26]. W czerwcu 2001 roku prawa do postaci nabyło Dimension Films[22]. W projekt ponownie zaangażował się Goyer na stanowisku scenarzysty i reżysera filmu. W sierpniu prawa odkupiło Miramax Films, a Goyer w marcu 2002 roku zrezygnował z projektu[27]. Rok później zapowiedziano premierę filmu na 2005 rok, jednak w czerwcu 2004 scenariusz jeszcze nie był gotowy, a prezes Marvel Studios, Avi Arad, wyjawił, że są problemy z jego napisaniem[28][29]. W 2005 roku Paramount Pictures, współpracując z Marvel Studios, odkupił prawa od Miramaxu. Wtenczas budżet filmu był zaplanowany na około 165 milionów dolarów[30]. Thomas Dean Donnelly i Joshua Oppenheimer zostali zatrudnieni w czerwcu 2010 roku do napisania scenariusza[31], a Patrick Dempsey miał zagrać tytułową rolę[32].

W styczniu 2013 roku szef Marvel Studios, Kevin Feige, potwierdził, że film wejdzie w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela[33]. W lutym 2014 roku poinformowano, że studio rozważało Marka Andrewsa, Jonathana Lewine’a, Nikolaja Arcela i Deana Israelite’a na stanowisku reżysera oraz Jonathana Aibela i Glenna Bergera do napisania scenariusza[34]. W marcu tego samego roku na stanowisko reżysera nadal rozważani byli Andrews i Levine, a dodatkowo także Scott Derrickson[35], który to w czerwcu ostatecznie został w tej roli zatrudniony[36]. W tym samym miesiącu poinformowano, że Jon Spaihts(inne języki) napisze scenariusz[37]. 28 października 2014 roku podczas MarvelEvent, gdzie przedstawiono filmy wchodzące w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela, ostatecznie potwierdzono jego powstawanie i planowaną premierę w listopadzie 2016 roku[38]. W grudniu 2015 roku ujawniono, że C. Robert Cargill, który współpracował z Derricksonem przy filmie Sinister, współtworzył scenariusz do filmu[39].

Derrickson starając się o angaż do filmu przygotował 12-stronicową scenę filmu zilustrowaną przygotowanymi przez profesjonalnych rysowników ilustracjami, którą zaprezentował podczas spotkania ze studiem. Reżyser zapłacił za to z własnych pieniędzy, jednak uznał to za konieczne, aby pokazać, że zależy mu na pracy nad filmem. Po zatrudnieniu Derricksona, Marvel odkupił od niego przygotowaną scenę i ostatecznie została ona włączona do filmu[40]. Feige i Derrickson poinformowali, że podczas pracami nad filmem inspirowali się pracami Steve’a Ditko oraz komiksami The Oath i Into Shamball[41][42]. W sierpniu 2016 roku poinformowano, że przy scenariuszu pracował również Dan Harmon[43]. Derrickson chciał, aby głównym antagonistą w pierwszym filmie był Nightmare, z koncepcją koszmarów jako wymiaru. Ostatecznie Feige uznał, że pomysł z wprowadzeniem snów jako kolejnego wymiaru w pierwszym filmie będzie zbyt dużym wyzwaniem. W rezultacie wybrano Dormammu jako głównego antagonistę, jako że jest on najbardziej rozpowszechnionym złoczyńcą z komiksów[44][45].

Casting edytuj

Do roli Stephena Strange’a rozważani byli: Joaquin Phoenix, Jared Leto, Tom Hardy, Benedict Cumberbatch, Ethan Hawke, Oscar Isaac, Ewan McGregor, Matthew McConaughey, Jake Gyllenhaal, Colin Farrell, Keanu Reeves i Ryan Gosling[37][46][47][48]. W lipcu 2014 roku Cumberbatch poinformował, że nie będzie mógł zagrać w filmie ze względu na inne zobowiązania[49]. Phoenix negocjował umowę z Marvel Studios od lipca[50] do października[51]. Pod koniec października Cumberbatch jednak rozpoczął negocjacje ze studiem[52], które zdecydowało się na przesunięcie premiery, aby go pozyskać[53]. W grudniu potwierdzono jego angaż[6][53].

W styczniu 2015 roku poinformowano, że Chiwetel Ejiofor rozpoczął negocjacje ze studiem dotyczące roli w filmie[54]. W maju ujawniono, że Tilda Swinton jest w trakcie rozmów dotyczących roli Starożytnej[55]. W czerwcu potwierdzono, że Swinton i Ejiofor jako Mordo zagrają w filmie[7]. W lipcu Rachel McAdams rozpoczęła negocjacje[56], a w sierpniu Mads Mikkelsen[57]. We wrześniu potwierdzono udział McAdams[8]. W listopadzie do obsady dołączyli Michael Stuhlbarg jako Nicodemus West[58], Scott Adkins jako Lucian[14][15] i Amy Landecker jako doktor Brauner[11] oraz potwierdzono udział Mikkelsena[16]. W styczniu 2016 poinformowano, że do obsady dołączył Benedict Wong jako Wong[10]. W czerwcu ujawniono, że Mikkelsen zagra Kaeciliusa, a McAdams wcieli się w Christine Palmer[9]. W lipcu poinformowano, że w filmie wystąpi Benjamin Bratt jako Jonathan Pangborn[12][13].

W październiku 2016 roku ujawniono, że Cumberbatch, poza tytułowym bohaterem, zagrał dzięki technologii motion capture swojego przeciwnika, Dormammu, któremu również podłożył głos. Wyjawiono również, że był to pomysł aktora[19].

Zdjęcia i postprodukcja edytuj

 
Benedict Cumberbatch na planie filmu w Nepalu

Początkowo zdjęcia były zapowiadane na maj 2015 roku w Anglii[59], jednak miesiąc przed Kevin Feige ogłosił, że rozpoczną się na jesień[60]. Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 4 listopada 2015 roku w Nepalu[61] pod tytułem roboczym Checkmate[62]. Zrealizowano tam zdjęcia w Kotlinie Katmandu, w tym w świątyniach Paśupatinath[63] i Swayambhunath[64], w dzielnicy Thamel i biznesowej ulicy New Road w Katmandu[65] oraz na Patan Durbar Square w Patanie[66]. 11 listopada prace na planie przeniosły się do Longcross Studios w Surrey w Wielkiej Brytanii[67]. W tym samym miesiącu nakręcono również sceny w dzielnicy Hell’s Kitchen w Nowym Jorku[62]. Sceny Nowego Jorku były kręcone również w Shepperton Studios[68]. W lutym 2016 roku wykonywano zdjęcia na ulicach Londynu[69]. W styczniu 2016 roku zrealizowano sceny w Exeter College w Oksfordzie[70]. Film był kręcony również w Hongkongu[71]. Na początku kwietnia 2016 roku produkcja przeniosła się ponownie do Nowego Jorku[72], gdzie 3 kwietnia ukończono zdjęcia do filmu[73]. Odpowiadał za nie Ben Davis[74]. Scenografią zajął się Charles Wood, a kostiumy zaprojektowała Alexandra Byrne[71].

Firma Lamborghini zapewniła sześć samochodów Huracán LP 610-4 Spyders na potrzeby filmu, które zostały zniszczone podczas produkcji[75]. Scenę pomiędzy napisami z udziałem Thora wyreżyserował Taika Waititi przed rozpoczęciem zdjęć do Thor: Ragnarok[76], natomiast James Gunn nakręcił scenę z udziałem Stana Lee[77]. Dodatkowe zdjęcia do filmu miały miejsce w pierwszej połowie sierpnia 2016 roku[78].

Montażem zajęli się Wyatt Smith i Sabrina Plisco[71]. Efekty specjalne przygotowały studia: Luma Pictures, Industrial Light & Magic, Method Studios, Framestore, Lola VFX, Rise FX, Crafty Apes, SPOV i The Third Floor, a odpowiadali za nie Stephane Ceretti i Richard Bluff[79]. Industrial Light & Magic pracowało nad scenami w wymiarze lustrzanym w Nowym Jorku oraz nad sceną walki w Hongkongu. Method Studios odpowiadało za podróż Strange’a po wymiarach oraz sceny astralne. Luma Pictures pracowała nad scenami z Dormammu i scenami w wymiarze lustrzanym w Londynie. Framestore przygotowało między innymi efekty związane z płaszczem Strange’a. Lola VFX odpowiadało za oczy fanatyków Kaeciliusa oraz scenę zniewolenia Kaeciliusa przez Strange’a[80]. 10 października 2016 roku Scott Derrickson zakończył pracę nad filmem[20].

Muzyka edytuj

W maju 2016 roku Michael Giacchino poinformował, że skomponuje muzykę do filmu[81]. Ścieżka dźwiękowa została nagrana w Abbey Road Studios w Londynie przez 80-osobową orkiestrę pod kierownictwem Tima Simoneca[82]. Paul McCartney, który usłyszał podczas nagrań jeden z utworów, porównał go do piosenki The Beatles „I Am the Walrus”[83]. Album z muzyką Giacchino, Doctor Strange Original Motion Picture Soundtrack, został wydany cyfrowo 21 października 2016 roku[84], a wersja CD 18 listopada tego samego roku przez Hollywood Records[85].

Derrickson chciał umieścić w filmie piosenkę Boba Dylana, ale nie mógł znaleźć odpowiedniej; ostatecznie wykorzystał utwór „Interstellar Overdrive” zespołu Pink Floyd[86]. Ponadto w filmie wykorzystano utwory: „Shining Star” (Earth, Wind & Fire), „Feels so Good” (Chuck Mangione) i „Single Ladies (Put a Ring on It)” (Beyoncé)[87].

2016Doctor Strange Original Motion Picture Soundtrack
Nr Tytuł utworu AutorDługość
1.„Ancient Sorcerer’s Secret”Michael Giacchino2:37
2.„The Hands Dealt”Michael Giacchino2:56
3.„A Long Strange Trip”Michael Giacchino2:28
4.„The Eyes Have It”Michael Giacchino1:23
5.„Mystery Training”Michael Giacchino1:53
6.„Reading Is Fundamental”Michael Giacchino1:39
7.„Inside the Mirror Dimension”Michael Giacchino4:04
8.„The True Purpose of the Sorcerer”Michael Giacchino2:09
9.„Sanctimonious Sanctum Sacking”Michael Giacchino7:27
10.„Astral Doom”Michael Giacchino3:41
11.„Post Op Paracosm”Michael Giacchino1:15
12.„Hippocratic Hypocrite”Michael Giacchino1:34
13.„Smote and Mirrors”Michael Giacchino6:29
14.„Ancient History”Michael Giacchino4:08
15.„Hong Kong Kablooey”Michael Giacchino3:35
16.„Astral Worlds Worst Killer”Michael Giacchino6:17
17.„Strange Days Ahead”Michael Giacchino5:59
18.„Go for Baroque”Michael Giacchino2:55
19.„The Master of the Mystic End Credits”Michael Giacchino3:50
1:06:19

Promocja edytuj

 
Reżyser filmu i obsada podczas San Diego Comic-Conu 2016

15 sierpnia 2015 roku zaprezentowano szkice koncepcyjne filmu podczas D23 Expo[88]. 12 kwietnia 2016 roku zaprezentowano pierwszy zwiastun filmu podczas programu Jimmy Kimmel Live![89]. 23 lipca Scott Derrickson, Benedict Cumberbatch, Tilda Swinton, Chiwetel Ejiofor, Rachel McAdams, Mads Mikkelsen i Benedict Wong pojawili się podczas panelu Marvel Studios na San Diego Comic-Conie, gdzie zaprezentowano drugi zwiastun filmu i klip z fragmentami[90]. Ten sam klip pokazano w następnym miesiącu publiczności Asia Pop Comic Convention[91]. 10 października pokazano w kinach IMAX na całym świecie piętnastominutowy materiał filmowy[92].

Partnerami promocyjnymi byli: Honor, Google, Lamborghini, Microsoft, Yakult, Skype, Philips, Synchrony Bank[93], Dolby Laboratories, Broadcom i Society for Science & the Public[94].

Dostępna była również aplikacja „Mixed Reality” na Google Tilt Brush inspirowana różnymi wymiarami z filmu, w której użytkownik za pomocą rzeczywistości wirtualnej mógł uzyskać wciągające wrażenia wizualne[95].

Komiksy powiązane / Przewodniki
Osobny artykuł: Lista komiksów powiązanych z Filmowym Uniwersum Marvela.

6 lipca[96] i 24 sierpnia 2016 roku Marvel Comics wydało dwu-zeszytowy komiks powiązany Doctor Strange Prelude, za którego scenariusz odpowiadał Will Corona Pilgrim, a za rysunki Jorge Fornés[97]. Natomiast 7 września wydano Marvel’s Doctor Strange Prelude Infinite Comic: The Zealot, za który odpowiadali również Pilgrim i Fornés[98].

29 marca 2017 roku został wydany cyfrowo Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s Doctor Strange, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów oraz informacje produkcyjne[3]. 13 grudnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, zatytułowane Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Good, The Bad, The Guardians, w którym znalazła się także treść tego przewodnika[99].

Wydanie edytuj

Światowa premiera filmu Doktor Strange miała miejsce 13 października 2016 roku w Hongkongu w formie prasowego pokazu przedpremierowego[100]. Amerykańska premiera odbyła się 20 października w TCL Chinese Theatre w Los Angeles. W wydarzeniu tym uczestniczyła obsada, twórcy filmu oraz zaproszeni goście. Premierze towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[101].

Dla szerszej publiczności film zadebiutował 25 października w Wielkiej Brytanii[102]. Następnego dnia, 26 października, pojawił się we Francji, Włoszech, Austrii, Belgii, Korei Południowej, Peru, Szwajcarii, Filipinach, Tajwanie[103] i w Polsce[104]. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie[38], Chinach[105] i Indiach dostępny był od 4 listopada[106]. W Japonii zadebiutował dopiero 27 stycznia 2017 roku[107]. Początkowo amerykańska premiera filmu została zaplanowana na 8 lipca 2016 roku[108].

Film został wydany cyfrowo w Stanach Zjednoczonych 14 lutego 2017 roku przez Walt Disney Studios Home Entertainment, a 28 lutego tego samego roku na nośnikach DVD i Blu-ray[109]. W Polsce został on wydany 15 marca tego samego roku przez Galapagos[110].

5 listopada 2018 roku został wydany również w 11-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase Three Collection – Part 1, która zawiera 5 filmów rozpoczynających Fazę Trzecią[111], a 15 listopada następnego roku w specjalnej wersji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga[112].

Odbiór edytuj

Box office edytuj

Doktor Strange mając budżet wynoszący 165 milionów dolarów[103], zarobił w weekend otwarcia 86 milionów dolarów debiutując w 33 krajach[113]. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił w weekend otwarcia 85 milionów dolarów. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął prawie 678 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie prawie 233 miliony[103].

Do największych rynków należały: Chiny (109,2 miliona), Korea Południowa (41,3 miliona), Wielka Brytania (28,5 miliona), Brazylia (22,7 miliona), Rosja (22,3 miliona), Niemcy (17,4 miliona), Japonia (16,4 miliona), Australia (15,9 miliona) i Francja (15,7 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił prawie 770 tysięcy dolarów, a w sumie ponad 2,4 miliona[103].

Krytyka w mediach edytuj

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 89% z 377 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,3/10[114]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 49 recenzji wyniosła 72 punkty na 100[115]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A w skali od F do A+[94].

Alonso Duralde z „The Wrap” napisał: „Doktor Strange, najnowszy film w stale rozwijającym się Filmowym Uniwersum Marvela, rzuca kilka własnych imponujących zaklęć, z których jednym z nich jest odkupienie ekstrawagancji efektów wizualnych. W roku, w którym są one rozdęte, wywołały wysoki poziom zmęczenia grafiką komputerową (...) ta zabawna, dziwaczna przygoda przypomina nam, jak skuteczne mogą one być, gdy mają za sobą trochę wyobraźni”[116]. Peter Debruge z „Variety” stwierdził: „Ogólnie rzecz biorąc, reżyserzy mają mniej miejsca na eksperymenty wprowadzając nowych bohaterów, a jednak pozycja Doktora Strange’a w kanonie Marvela pozwala na pożądaną dozę swobody, a nadprzyrodzony wymiar jego talentów pozwala reżyserowi Scottowi Derricksonowi nieco bardziej nagiąć zasady – niektórzy twierdzą, że za mało”[117]. Eric Goldman z IGN powiedział: „To, co naprawdę sprawia, że Doktor Strange jest zabawnym filmem, to aktorzy i efekty specjalne. Ta niesamowita obsada, w chwilach, kiedy na ekranie spotykają się Cumberbatch, Swinton i Ejiofer, wtedy trudno się nie uśmiechnąć, widząc, jak ci utalentowani aktorzy w pełni zanurzają się w mistycznej części uniwersum Marvela”[118]. David Ehrlich z Indiewire napisał: „Co najgorsze, Doktor Strange bardziej dramatycznie podkreśla uprzedzenia płciowe Marvela niż jakikolwiek poprzedni film, choćby dlatego, że istnieje uderzający kontrast między oklepanym superbohaterem kolesiem a hipnotyzującą damą guru, która przekazuje mu swoją moc. To znaczące, że najpiękniej napisana postać kobieca w MCU jest tak wyraźnie androgyniczna”[119]. James Dyer z „Empire Magazine” napisał: „Dziwaczny i piękny objazd w podróży Marvela, którego kulminacją jest zginający umysł, odwracający oczekiwania akt końcowy. Nie do oglądania pod wpływem”[120]. Todd McCarthy z „The Hollywood Reporter” stwierdził: „ten film akcji, rzekomo zakorzeniony w poszerzających umysł dogmatach wschodniego mistycyzmu, jest na tyle inny, że tworzy solidną niszę obok uznanych maszyn do robienia pieniędzy”[121]. Justin Chang z „Los Angeles Times” napisał: „Przynajmniej na razie mamy tę samodzielną przygodę, która jest na tyle zabawna i charakterystyczna, że rzuca kluczem w koła zębate na linii montażowej Marvela”[122].

Piotr Wosik z portalu NaEkranie.pl stwierdził: „Doktor Strange płynnie wkomponował się więc w symfonię większego świata i już teraz jest jego integralnym instrumentem. Finałowa potyczka z Dormmamu, w której bohater wprowadza pętlę czasu do krainy bez czasu, staje się zaś metaforą Kinowego Uniwersum Marvela, w którym kolejne produkcje powielają ten sam cykl, ale za każdym razem inaczej. Początek, koniec, początek. Tak jak chcący dopiąć swego i umierający w nieskończoność Stephen Strange, tak Marvel na coraz to różniejsze sposoby przegrywa pomniejsze bitwy o gatunkową rewolucję, aby ewoluując, wygrać artystyczną i komercyjną wojnę o laury krytyków oraz serca i portfele widzów”[123]. Michał Walkiewicz z Filmweb powiedział: „Doctor Strange oczywiście powróci. A wraz z nim jeszcze więcej rajdów przez krajobrazy podświadomości, slapstickowych popisów natchnionej peleryny oraz, miejmy nadzieję, lepszy czarny charakter (Mads Mikkelsen wpisuje się niestety w format nieźle ucharakteryzowanych i całkowicie bezbarwnych złoczyńców Marvela). O miejsce w panteonie filmowych herosów może być spokojny. W końcu kto jeszcze potrafi spuścić komuś łomot – całkiem dosłownie – wychodząc z siebie?”[124]. Krzysztof Pileaszek z IGN Polska napisał: „Po 38 latach doczekaliśmy się drugiej aktorskiej ekranizacji przygód Stephena Strange’a – jednego z najpotężniejszych magów komiksowego uniwersum Domu Pomysłów. O ile film telewizyjny z lat 70. właściwie nie nadaje się dziś do oglądania, to najnowsza produkcja Marvel Studios może uchodzić za jeden z najlepszych filmów rozrywkowych tego roku. I koniecznie trzeba go zobaczyć na jak największym ekranie”[125]. Urszula Schwarzenberg-Czerny z tygodnika stwierdziła, że: „Polityka”: „Ogląda się Doktora Strange z dużym zainteresowaniem. Jednak mnie nadal trochę trudno było patrzeć tu na Swinton, bo ta jak zwykle interesująco gra androgyniczną postać, którą w materiale źródłowym, w komiksach o Doktorze Strange, przedstawiano jednak jako bardzo starego i mądrego Tybetańczyka. Nie sposób nie pamiętać zarzutów stawianych Marvelowi o wybielanie ważnego bohatera i tego, że ani wytwórnia, ani aktorka się do nich w przekonujący sposób nie odnieśli”[126].

Nagrody i nominacje edytuj

Rok Ceremonia Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
2016 Hollywood Film Awards Najlepsze efekty specjalne Stephane Ceretti i Richard Bluff Wygrana [127]
Hollywood Music in Media Awards Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa w filmie sci-fi / fantasy Michael Giacchino Nominacja [128]
Evening Standard British Film Awards Najlepszy aktor Benedict Cumberbatch Nominacja [129]
Najlepszy aktor drugoplanowy Chiwetel Ejiofor Nominacja
Critics Choice Awards Najlepszy film akcji Doktor Strange Nominacja [130]
Najlepszy film science fiction / horror Nominacja
Najlepsze fryzury i makijaż Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Nominacja
Najlepszy aktor w filmie akcji Benedict Cumberbatch Nominacja
Najlepsza aktorka w filmie akcji Tilda Swinton Nominacja
San Diego Film Critics Society Najlepsze efekty specjalne Doktor Strange Nominacja [131]
St. Louis Gateway Film Critics Association Najlepszy film akcji Doktor Strange Nominacja [132]
Najlepszy horror / film sci-fi Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Nominacja
Florida Film Critics’ Circle Najlepsze efekty specjalne Doktor Strange Nominacja [133]
Satelity Najlepsze kostiumy Alexandra Byrne Nominacja [134]
Najlepsze efekty specjalne Doktor Strange Nominacja
2017 People’s Choice Awards Ulubiony film z końca roku Doktor Strange Nominacja [135]
Annie Awards Specjalne efekty animowane w filmie aktorskim Doktor Strange Wygrana [136]
Amerykańska Gildia Aktorów Filmowych Najlepszy zespół kaskaderski w filmie Doktor Strange Nominacja [137]
Amerykańska Gildia Scenografów Najlepsza scenografia w filmie fantasy Charles Wood Nominacja [138]
VES Awards Najlepsza animowana postać w filmie aktorskim Stephane Ceretti, Susan Pickett, Richard Bluff, Vincent Cirelli, Paul Corbould Nominacja [139]
Najlepsze wykreowane środowisko w filmie aktorskim Brendan Seals, Raphael A. Pimentel, Andrew Zink, Gregory Ng Nominacja
Adam Watkins, Martijn van Herk, Tim Belsher, Jon Mitchell Wygrana
Najlepsze wirtualne zdjęcia w filmie aktorskim Landis Fields, Mathew Cowie, Frederic Medioni, Faraz Hameed Nominacja
Najlepsze symulacje w fotorealistycznym filmie Florian Witzel, Georges Nakhle, Azhul Mohamed, David Kirchner Nominacja
Najlepsza kompozycja w filmie aktorskim Matthew Lane, Jose Fernandez, Ziad Shureih, Amy Shepard Nominacja
Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej Najlepsza scenografia Doktor Strange Nominacja [140]
Najlepsza charakteryzacja i fryzury Doktor Strange Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Doktor Strange Nominacja
Amerykańska Gildia Kostiumologów Najlepsze kostiumy w filmie fantasy Alexandra Byrne Wygrana [141]
Cinema Audio Society Awards Najlepszy film akcji Doktor Strange Nominacja [142]
Nagroda Akademii Filmowej Najlepsze efekty specjalne Stephane Ceretti, Richard Bluff, Vincent Cirelli, Paul Corbould Nominacja [143]
Empire Awards Najlepszy film sci-fi / fantasy Doktor Strange Nominacja [144]
Najlepszy aktor Benedict Cumberbatch Nominacja
Najlepsze kostiumy Doktor Strange Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Doktor Strange Wygrana
Najlepsza scenografia Doktor Strange Nominacja
Nebula Awards Najlepsza prezentacja dramatyczna Doktor Strange Nominacja [145]
Saturn Awards Najlepsza adaptacja komiksu Doktor Strange Wygrana [146]
Najlepsza reżyseria Scott Derrickson Nominacja
Najlepszy scenariusz Jon Spaihts, Scott Derrickson i C. Robert Cargill Nominacja
Najlepszy aktor Benedict Cumberbatch Nominacja
Najlepsza aktorka drugoplanowa Tilda Swinton Wygrana
Najlepsza scenografia Charles Wood Nominacja
Najlepsza muzyka Michael Giacchino Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Stephane Ceretti, Richard Bluff, Vincent Cirelli i Paul Corbould Nominacja
Najlepsze kostiumy Alexander Byrne Nominacja
Najlepsza charakteryzacja Jeremy Whitewood Nominacja
Teen Choice Awards Ulubiony film fantasy / science-fiction Doktor Strange Nominacja [147]
Ulubiona aktorka w filmie science-fiction / fantasy Rachel McAdams Nominacja
Ulubiony aktor w filmie science-fiction / fantasy Benedict Cumberbatch Nominacja
Golden Trailer Awards Najlepszy film fantasy / przygodowy Doktor Strange Nominacja [148]
Najlepsza akcja w filmowym spocie telewizyjnym Doktor Strange Nominacja
Najlepszy spot telewizyjny dla filmu fantasy / przygodowego Doktor Strange Nominacja

Kontynuacja edytuj

Osobny artykuł: Doktor Strange w multiwersum obłędu.

W grudniu 2018 roku poinformowano, że Scott Derrickson powróci na stanowisku reżysera kontynuacji[149]. Doktor Strange w multiwersum obłędu został oficjalnie zapowiedziany w lipcu 2019 roku[150]. W październiku Jade Bartlett został zatrudniony do napisania scenariusza[151]. W styczniu 2020 roku Derrickson zrezygnował ze stanowiska[152]. W lutym Michael Waldron został zatrudniony jako scenarzysta filmu[153], a w kwietniu poinformowano, że miejsce Derricksona zajął Sam Raimi[154]. Amerykańska premiera filmu została zapowiedziana na maj 2022 roku[155]. W tytułowej roli powróci Benedict Cumberbatch, a obok niego w głównych rolach wystąpią: Elizabeth Olsen, Chiwetel Ejiofor, Benedict Wong, Rachel McAdams i Xochitl Gomez[156].

Cumberbatch ponadto zagrał Stephena Strange’a w filmach Avengers: Wojna bez granic z 2018[157], Avengers: Koniec gry z 2019[158] oraz Spider-Man: Bez drogi do domu z 2021 roku[159].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Doctor Strange [2D]. British Board of Film Classification. [dostęp 2016-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-30)]. (ang.).
  2. ↑ a b New MCU Timelines Arrive on Disney+. marvel.com, 2024-02-08. [dostęp 2024-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-11)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f O’Sullivan2017 ↓.
  4. ↑ a b c d e Scott Derrickson, Doktor Strange, Walt Disney Studios Motion Pictures.
  5. ↑ „Doktor Strange”: Oto obsada polskiego dubbingu. polski-dubbing.pl. [dostęp 2016-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-21)]. (pol.).
  6. ↑ a b Marc Storm: Benedict Cumberbatch to play Doctor Strange. marvel.com. [dostęp 2014-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-09)]. (ang.).
  7. ↑ a b c Mike Fleming Jr: Chiwetel Ejiofor’s ‘Doctor Strange’ Character Revealed: He’ll Play Baron Mordo. Deadline Hollywood. [dostęp 2015-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)]. (ang.).
  8. ↑ a b Linda Ge: Rachel McAdams to Star in Marvel’s ‘Doctor Strange’. The Wrap. [dostęp 2015-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-31)]. (ang.).
  9. ↑ a b c George Marston: Doctor Strange's Villain & Female Lead Confirmed. Newsarama. [dostęp 2016-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-13)]. (ang.).
  10. ↑ a b Borys Kit: 'The Martian' Actor Nabs Key 'Doctor Strange' Role (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  11. ↑ a b Jeff Sneider: ‘Transparent’s’ Amy Landecker Joins Benedict Cumberbatch in Marvel’s ‘Doctor Strange’ (Exclusive). The Wrap. [dostęp 2015-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-26)]. (ang.).
  12. ↑ a b Anthony Couto: "Doctor Strange" Poster Confirms Casting of Benjamin Bratt. CBR.com. [dostęp 2016-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-02)]. (ang.).
  13. ↑ a b Doctor Strange Character ↓.
  14. ↑ a b Jeff Sneider: Martial Artist Scott Adkins Joins Benedict Cumberbatch in Marvel’s ‘Doctor Strange’ (Exclusive). The Wrap. [dostęp 2015-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  15. ↑ a b Corey Chichizola: Why One Doctor Strange Actor ‘Regrets’ Joining The Cast. Cinema Blend. [dostęp 2020-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-18)]. (ang.).
  16. ↑ a b Jay Jayson: Mads Mikkelsen Reportedly Onboard For Doctor Strange Movie. Comic Book. [dostęp 2015-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-06)]. (ang.).
  17. ↑ Doctor Strange Press Kit ↓.
  18. ↑ Johnny Oleksinski: Local anchor is Hollywood’s favorite go-to newsman. New York Post. [dostęp 2016-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  19. ↑ a b Eric Einenberg: Benedict Cumberbatch Reveals Why He Had To Play That Other Doctor Strange Role. Cinema Blend. [dostęp 2016-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  20. ↑ a b Silas Lesnick: Doctor Strange IMAX Preview Teases a Marvel Cinematic Multiverse. Coming Soon. [dostęp 2016-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)]. (ang.).
  21. ↑ Britt Hayes: ‘Doctor Strange’ Post-Credits Scenes Revealed!. Screen Crush. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  22. ↑ a b c The Stax report: Script review of Dr. Strange. IGN. [dostęp 2004-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-03)]. (ang.).
  23. ↑ Alex Cox: Writting. AlexCox.com. [dostęp 2015-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-17)]. (ang.).
  24. ↑ Marvel characters holding attraction for filmmakers. Variety. [dostęp 2022-12-30y]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-28)]. (ang.).
  25. ↑ Michael Fleming: A Mania for Marvel. Variety. [dostęp 1997-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  26. ↑ Michael Fleming: ‘Noon’ strikes twice at Spyglass for 3 scribes. Variety. [dostęp 2000-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
  27. ↑ Rob M. Worley: Goyer on Ghost Rider, Zigzag and More!. Mania. [dostęp 2002-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  28. ↑ Rob Worley: Marvel Movies: The Next Wave. CBR.com. [dostęp 2003-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  29. ↑ Mark Rahner: Marvel Studios CEO on „Spider-Man 2,” other films. The Seattle Times. [dostęp 2004-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-16)]. (ang.).
  30. ↑ Roger Vincent: Marvel to Make Movies Based on Comic Books. Los Angeles Times. [dostęp 2005-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-22)]. (ang.).
  31. ↑ Mike Fleming Jr: Will Dr. Strange Be Marvel’s First Superhero To Fly Under the Disney Banner?. Deadline Hollywood. [dostęp 2010-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (ang.).
  32. ↑ Geoff Boucher: Patrick Dempsey is ready for Marvel magic: ‘I’d love to play Doctor Strange’. Los Angeles Times. [dostęp 2011-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-18)]. (ang.).
  33. ↑ Josh Wigler: 'Ant-Man,' 'Doctor Strange' Lead Marvel’s Phase Three. MTV. [dostęp 2013-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-06)]. (ang.).
  34. ↑ Borys Kit: 'Doctor Strange' Heating Up as Marvel Vets Directors (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)]. (ang.).
  35. ↑ Anthony Couto: Update on the Shortlist for the Doctor Strange Film's Director. IGN. [dostęp 2014-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-14)]. (ang.).
  36. ↑ Tatiana Siegel, Borys Kit: Scott Derrickson to Direct Marvel’s 'Doctor Strange'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  37. ↑ a b Mike Fleming Jr: Marvel Setting Jon Spaihts To Script ‘Doctor Strange’. Deadline Hollywood. [dostęp 2014-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-21)]. (ang.).
  38. ↑ a b Rebecca Ford, Borys Kit: Marvel Reveals Complete Phase 3 Plans, Dates 'Black Panther,' 'Inhumans,' ‘Avengers: Infinity War’. The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  39. ↑ Nick Romano: ‘Doctor Strange’ Re-Teams Director Scott Derrickson With ‘Sinister’ Writer C. Robert Cargill. Collider. [dostęp 2015-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-21)]. (ang.).
  40. ↑ Yasmin Vought: Why Doctor Strange almost cost Scott Derrickson everything. Yahoo!. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-28)]. (ang.).
  41. ↑ Peter Sciretta: Kevin Feige On How ‘Doctor Strange’ Will Change The Marvel Universe [On Set Interview]. /Film. [dostęp 2016-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  42. ↑ Rob Keyes: Scott Derrickson Teases Doctor Strange Sequel & Villains. Screen Rant. [dostęp 2016-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-01)]. (ang.).
  43. ↑ Borys Kit: 'Doctor Strange' Script Gets Some 'Community' Help From Dan Harmon (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-27)]. (ang.).
  44. ↑ John Nugent: Doctor Strange: 12 revelations from director Scott Derrickson. Empire Magazine. [dostęp 2016-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-03)]. (ang.).
  45. ↑ Daniel Krupa: Doctor Strange Director’s Idea for a Sequel. IGN. [dostęp 2016-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-02)]. (ang.).
  46. ↑ Jeff Sneider: ‘Doctor Strange’ Update: Colin Farrell Enters the Mix, But Don’t Count Out Benedict or Joaquin (Exclusive). The Wrap. [dostęp 2014-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-11)]. (ang.).
  47. ↑ Justin Kroll: Marvel’s Doctor Strange: Who’s in the Mix?. Variety. [dostęp 2014-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-18)]. (ang.).
  48. ↑ Borys Kit: Ryan Gosling Meets on 'Houdini,' 'Doctor Strange': Will He Finally Take on a Big Franchise?. The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  49. ↑ Kevin Sullivan: Exclusive: Benedict Cumberbatch finally addresses those 'Doctor Strange' rumors. MTV. [dostęp 2014-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-09)]. (ang.).
  50. ↑ Tatiana Siegel, Borys Kit: Joaquin Phoenix in Negotiations for Marvel’s 'Doctor Strange'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  51. ↑ Mike Fleming Jr: Joaquin Phoenix ‘Doctor Strange’ Talks End; Back To Square One. Deadline Hollywood. [dostęp 2014-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-11)]. (ang.).
  52. ↑ Mike Fleming Jr: Benedict Cumberbatch To Play 'Doctor Strange. Deadline Hollywood. [dostęp 2014-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  53. ↑ a b Clark Collis: Doctor Strange producer on the casting of Benedict Cumberbatch: 'We had to make it work'. Entertainment Weekly. [dostęp 2015-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-28)]. (ang.).
  54. ↑ Borys Kit: Marvel Courting Chiwetel Ejiofor for Leading Role in 'Doctor Strange' (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2015-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  55. ↑ Borys Kit: Tilda Swinton in Talks to Join Benedict Cumberbatch in Marvel’s 'Doctor Strange' (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2015-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  56. ↑ Amy Kaufman: Rachel McAdams does fame her way. Los Angeles Times. [dostęp 2015-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-10)]. (ang.).
  57. ↑ Dominic Patten: Mads Mikkelsen Talks To Join ‘Doctor Strange’ In Very Early Stages. Deadline Hollywood. [dostęp 2015-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
  58. ↑ Justin Kroll: Michael Stuhlbarg in Talks to Join ‘Doctor Strange’. Variety. [dostęp 2015-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-25)]. (ang.).
  59. ↑ Sandy Schaefer: ‘Doctor Strange’ Begins Filming May 2015 for Summer 2016 Release. Screen Rant. [dostęp 2014-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  60. ↑ Jay Jayson: Benedict Cumberbatch's Doctor Strange Starts Filming In November. Comic Book. [dostęp 2015-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-12)]. (ang.).
  61. ↑ Spencer Perry: First Set Photo of Benedict Cumberbatch as Doctor Strange!. Superhero Hype. [dostęp 2015-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-24)]. (ang.).
  62. ↑ a b Christine: Marvel’s ‘Doctor Strange’ filming on location in NYC right now. OLV. [dostęp 2015-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-27)]. (ang.).
  63. ↑ Benedict Cumberbatch in Nepal. The Himalayan Times. [dostęp 2015-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-28)]. (ang.).
  64. ↑ Lucy Mapstone, Julia Greenaway: Bearded and bedraggled Benedict Cumberbatch is worlds away from his usual clean-cut image as he films scenes as Doctor Strange in Nepal. Daily Mail. [dostęp 2015-11-06]. (ang.).
  65. ↑ Cumberbatch in Nepal. The Himalayan Times. [dostęp 2015-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-14)]. (ang.).
  66. ↑ Hollywood actor Chiwetel Ejiofor in Nepal. Kathmandu Post. [dostęp 2015-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-17)]. (ang.).
  67. ↑ Andreas Wiseman: 'Doctor Strange' shoot underway in UK with Benedict Cumberbatch. Screen Daily. [dostęp 2015-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  68. ↑ Andreas Wiseman: Marvel’s Doctor Strange set to shoot in UK. Screen Daily. [dostęp 2014-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  69. ↑ Adam Starkey: Benedict Cumberbatch has been filming Doctor Strange on the streets of London. Metro. [dostęp 2016-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-03)]. (ang.).
  70. ↑ Becca Meier: Benedict Cumberbatch is filming at Exeter College tomorrow. The Tab. [dostęp 2016-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  71. ↑ a b c Marvel’s 'Doctor Strange' begins production. marvel.com. [dostęp 2015-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-25)]. (ang.).
  72. ↑ Ethan Sacks: Benedict Cumberbatch, Chiwetel Ejiofor spotted shooting scenes for Marvel’s ‘Doctor Strange’ in New York. New York Daily News. [dostęp 2016-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-15)]. (ang.).
  73. ↑ Hannah Shaw-Williams: Doctor Strange Filming Wraps; First Look at Mads Mikkelsen's Villain. Screen Rant. [dostęp 2016-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  74. ↑ Samuel Joyce: 'Doctor Strange' set for „dark”, „psychedelic” look. Screen Daily. [dostęp 2015-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-09)]. (ang.).
  75. ↑ Brett Berk: Why Did Lamborghini Give Marvel a Huracán to Destroy in Dr. Strange?. Bloomberg. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  76. ↑ Anthony Breznican: Doctor Strange spoilers: Secrets and Easter eggs from the new Marvel movie. Entertainment Weekly. [dostęp 2016-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-06)]. (ang.).
  77. ↑ Christopher Rosen: James Gunn comments on directing Stan Lee Marvel cameos. Entertainment Weekly. [dostęp 2016-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-28)]. (ang.).
  78. ↑ Sean O’Connell: An Avenger May Cameo In Marvel’s Doctor Strange, Here’s What We Know. Cinema Blend. [dostęp 2016-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-13)]. (ang.).
  79. ↑ Vincent Frei: Doctor Strange. Art of VFX. [dostęp 2016-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  80. ↑ Mike Seymour: Doctor Strange’s Magical Mystery Tour in time. FX Guide. [dostęp 2016-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  81. ↑ Jacob Hall: ‘Doctor Strange’ Summons Composer Michael Giacchino. /Film. [dostęp 2016-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-21)]. (ang.).
  82. ↑ Liz Calvario: ‘Doctor Strange’ Score: Listen to Michael Giacchino’s Dynamic Soundtrack. Indie Wire. [dostęp 2016-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-29)]. (ang.).
  83. ↑ Alexis L. Loinaz: What’s the Link Between Doctor Strange and The Beatles – and What Does Paul McCartney Have to Do with It?. People. [dostęp 2016-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  84. ↑ Michael Giacchino’s End Credits Music from ‘Doctor Strange’ Released. Film Music Reporter. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-28)]. (ang.).
  85. ↑ Hollywood Records to Release ‘Doctor Strange’ Soundtrack. Film Music Reporter. [dostęp 2016-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-09)]. (ang.).
  86. ↑ Peter Sciretta: Scott Derrickson Answers Your ‘Doctor Strange’ Questions. /Film. [dostęp 2016-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-15)]. (ang.).
  87. ↑ All 4 songs featured in “Doctor Strange”. Soundtrack Radar. [dostęp 2021-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-29)]. (ang.).
  88. ↑ Hannah Shaw-Williams: Marvel Reveals 'Doctor Strange' Concept Art at D23. Screen Rant. [dostęp 2015-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-25)]. (ang.).
  89. ↑ Clark Collis: Doctor Strange trailer shows Benedict Cumberbatch as sorcerer superhero. Entertainment Weekly. [dostęp 2016-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (ang.).
  90. ↑ Albert Ching: SDCC: Marvel Studios Reveals Latest Phase 3 Secrets. CBR.com. [dostęp 2016-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-24)]. (ang.).
  91. ↑ AsiaPOP Comicon to unveil first Marvel showcase in Asia ‘Hall M’. The Philippine Star. [dostęp 2016-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-28)]. (ang.).
  92. ↑ IMAX Premieres New 1st Look at Doctor Strange, Will Offer 15 Min. Preview October 10. Newsarama. [dostęp 2016-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-02)]. (ang.).
  93. ↑ Chris Thilk: Movie Marketing Madness: Doctor Strange. christhilk.com. [dostęp 2016-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (ang.).
  94. ↑ a b Anthony D’Alessandro: ‘Doctor Strange’ Resuscitates Fall Box Office With $85M Opening, ‘Trolls’ Strong With $45.6M – Sunday AM Final. Deadline Hollywood. [dostęp 2016-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-25)]. (ang.).
  95. ↑ Kara Warner: Watch: Rachel McAdams Introduces Marvel’s Doctor Strange – the Magic of STEM Contest. People. [dostęp 2016-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  96. ↑ Marvel Comics July 2016 Solicitations. Newsrama. [dostęp 2016-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-01)]. (ang.).
  97. ↑ Marvel Comics August 2016 Solicitations. Newsrama. [dostęp 2016-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-03)]. (ang.).
  98. ↑ Rich Johnston: Marvel To Publish A Third Doctor Strange Movie Prelude Comic, Digitally, In September. Bleeding Cool. [dostęp 2016-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (ang.).
  99. ↑ Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Good, The Bad, The Guardians HC (Hardcover). marvel.com. [dostęp 2020-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-26)]. (ang.).
  100. ↑ Global premiere of 'Doctor Strange' opens in Hong Kong. Reuters. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-27)]. (ang.).
  101. ↑ Doctor Strange Red Carpet Premiere Live Stream. Coming Soon. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-02)]. (ang.).
  102. ↑ Hugh Armitage: Great news! Doctor Strange is coming to the UK even earlier. Digital Spy. [dostęp 2016-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-25)]. (ang.).
  103. ↑ a b c d Doctor Strange. Box Office Mojo. [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
  104. ↑ Adam Siennica: Doktor Strange szybciej w Polsce niż w USA!. NaEkranie.pl. [dostęp 2016-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-22)]. (pol.).
  105. ↑ Nancy Tartaglione: ‘Doctor Strange’ Levitates To $87.7M In Overseas Bow; Squashes Comps, Sets Imax Records – Intl Box Office Update. Deadline Hollywood. [dostęp 2016-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-09)]. (ang.).
  106. ↑ Sorcerer Benedict Cumberbatch’s Doctor Strange casts a spell on Indian BO. Hindustan Times. [dostęp 2016-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-11)]. (ang.).
  107. ↑ Mark Schilling: Japan Box Office: ‘Doctor Strange’ Opens on Top. Variety. [dostęp 2017-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-27)]. (ang.).
  108. ↑ Adam Chitwood: Exclusive: Joaquin Phoenix in Final Talks to Lead Doctor Strange. Collider. [dostęp 2014-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-11)]. (ang.).
  109. ↑ Christine Dinh: Bring home the mystifying, mind-bending journey Marvel Studios' 'Doctor Strange' on digital HD Feb. 14 and Blu-ray™ Feb. 28. marvel.com. [dostęp 2017-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-07)]. (ang.).
  110. ↑ Doktor Strange 3D+2D (steelbook) – prezentacja wydania. Filmożercy. [dostęp 2017-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-20)]. (pol.).
  111. ↑ Part 1 of Phase 3 of the Marvel Cinematic Universe is getting a Collectors Edition box set. steelbookbluray.com. [dostęp 2018-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-23)]. (ang.).
  112. ↑ Gina Carbone: MCU Infinity Saga Box Sets Quickly Sold Out, And Fans Complain They're Damaged. Cinema Blend. [dostęp 2019-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-16)]. (ang.).
  113. ↑ Brent Lang: ‘Doctor Strange’ Debuts to Magical $86 Million Internationally. Variety. [dostęp 2016-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  114. ↑ Doctor Strange (2016). Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
  115. ↑ Doctor Strange. Metacritic. [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
  116. ↑ Alonso Duralde: ‘Doctor Strange’ Review: Benedict Cumberbatch Brings a Little Magic to the Marvel Universe. The Wrap. [dostęp 2016-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-28)]. (ang.).
  117. ↑ Peter Debruge: Film Review: ‘Doctor Strange’. Variety. [dostęp 2016-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  118. ↑ Eric Goldman: Doctor Strange Review. IGN. [dostęp 2016-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-16)]. (ang.).
  119. ↑ David Ehrlich: ‘Doctor Strange’ Review: Marvel’s Mind-Bending New Superhero Movie Is Their Best Since ‘The Avengers’. Indiewire. [dostęp 2016-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)]. (ang.).
  120. ↑ James Dyer: Doctor Strange Review. Empire Magazine. [dostęp 2016-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-26)]. (ang.).
  121. ↑ Todd McCarthy: 'Doctor Strange': Film Review. The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  122. ↑ Justin Chang: Review: Benedict Cumberbatch anchors Marvel’s trippy, transporting ‘Doctor Strange’. Los Angeles Times. [dostęp 2016-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-07)]. (ang.).
  123. ↑ Piotr Wosik: Doktor Strange: początki, końce i początki – recenzja spoilerowa. NaEkranie.pl. [dostęp 2016-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-10)]. (pol.).
  124. ↑ Michał Walkiewicz: Medycyna niekonwencjonalna. Filmweb. [dostęp 2016-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-04)]. (pol.).
  125. ↑ Krzysztof Pileaszek: Doktor Strange – recenzja. IGN Polska. [dostęp 2016-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-31)]. (pol.).
  126. ↑ Urszula Schwarzenberg-Czerny: Recenzja filmu: „Doktor Strange”, reż. Scott Derrickson. Polityka. [dostęp 2016-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-01)]. (pol.).
  127. ↑ The Jungle Book, Zootopia, & Craft Artists to be Honored. Hollywood Film Awards. [dostęp 2016-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  128. ↑ Dave McNary: ‘La La Land’ Scores Three Hollywood Music in Media Nominations. Variety. [dostęp 2016-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-06)]. (ang.).
  129. ↑ William Moore: Evening Standard British Film Awards – The Longlist. Evening Standard. [dostęp 2016-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-27)]. (ang.).
  130. ↑ Kimberly Nordyke, Patrick Shanley: Critics’ Choice Awards: The Complete Winners List. The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)]. (ang.).
  131. ↑ Matt Neglia: 2016 San Diego Film Critics Society (SDFCS) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2016-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-21)]. (ang.).
  132. ↑ Matt Neglia: The 2016 St. Louis Film Critics Association (StLFCA) Awards Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-27)]. (ang.).
  133. ↑ Matt Neglia: The 2016 Florida Film Critics Circle (FFCC) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2016-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-27)]. (ang.).
  134. ↑ Gregg Kilday: Satellite Award Nominees Revealed. The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-03)]. (ang.).
  135. ↑ Rachel DeSantis: People’s Choice Awards 2017 winners list. Entertainment Weekly. [dostęp 2017-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  136. ↑ Carolyn Giardina: Annies: 'Zootopia' Wins Big With 6 Awards Including Best Animated Feature. The Hollywood Reporter. [dostęp 2017-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-15)]. (ang.).
  137. ↑ SAG Award Nominations 2017: The Complete List. The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-01)]. (ang.).
  138. ↑ Patrick Hipes: Art Directors Guild Awards Nominations: ‘Rogue One’, ‘Game Of Thrones’ & More. Deadline Hollywood. [dostęp 2017-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  139. ↑ Erik Pedersen: VES Awards: ‘Rogue One’ Leads With 7 Film Noms; ‘Game Of Thrones’ Slays TV Rivals. Deadline Hollywood. [dostęp 2017-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-02)]. (ang.).
  140. ↑ Wesley Copeland: BAFTA 2017 Nominations Announced. IGN. [dostęp 2017-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-16)]. (ang.).
  141. ↑ Matt Dolloff: Rogue One & Doctor Strange Nominated In Costume Designers Guild Awards. Screen Rant. [dostęp 2017-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-09)]. (ang.).
  142. ↑ Denise Petski: ‘La La Land’, ‘Rogue One’, ‘Hacksaw Ridge’ Among Cinema Audio Society Nominees. Deadline Hollywood. [dostęp 2017-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-12)]. (ang.).
  143. ↑ Clark Collis: Doctor Strange director praises visual effects team for Oscar-nominated work. Entertainment Weekly. [dostęp 2017-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-16)]. (ang.).
  144. ↑ James Dyer: 2017 Three Empire Awards Nominations Announced. Empire Magazine. [dostęp 2017-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)]. (ang.).
  145. ↑ Andrew Liptak: This year’s Nebula Award nominees are incredibly diverse – read some online. The Verge. [dostęp 2017-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  146. ↑ Dave McNary: ‘Rogue One,’ ‘Walking Dead’ Lead Saturn Awards Nominations. Variety. [dostęp 2017-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-22)]. (ang.).
  147. ↑ Kimberly Nordyke: Teen Choice Awards: Complete Winners List. The Hollywood Reporter. [dostęp 2017-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-21)]. (ang.).
  148. ↑ Patrick Hipes: Golden Trailer Awards Nominees: Warner Bros & ‘Lego Batman’ Lead Pack. Deadline Hollywood. [dostęp 2017-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)]. (ang.).
  149. ↑ Borys Kit: Scott Derrickson Returning to Direct ‘Doctor Strange’ Sequel (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  150. ↑ Aaron Couch: Marvel Unveils Post-'Endgame’ Slate with ‘Eternals’, ‘Shang-Chi’ and Multiple Sequels. The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  151. ↑ Jeff Sneider: Exclusive: Marvel Taps Jade Bartlett to Write ‘Doctor Strange in the Multiverse of Madness’. Collider. [dostęp 2019-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  152. ↑ Brent Lang: ‘Doctor Strange in the Multiverse of Madness’ Director Scott Derrickson Drops Out (EXCLUSIVE). Variety. [dostęp 2020-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-10)]. (ang.).
  153. ↑ Borys Kit: 'Doctor Strange 2' Lands New Writer in 'Loki' Show Creator (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2020-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-24)]. (ang.).
  154. ↑ Chris Evangelista: Sam Raimi Confirms He’s Directing ‘Doctor Strange in the Multiverse of Madness’. /Film. [dostęp 2020-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  155. ↑ Rachel Paige: Update: Marvel Studios Upcoming Films Release Dates. marvel.com. [dostęp 2021-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-18)]. (ang.).
  156. ↑ Nick Romano: Doctor Strange sequel confirms cast, will tie into Spider-Man 3. Entertainment Weekly. [dostęp 2020-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  157. ↑ Owen Gleiberman: Film Review: ‘Avengers: Infinity War’. Variety. [dostęp 2018-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-30)]. (ang.).
  158. ↑ Peter Debruge: Film Review: ‘Avengers: Endgame’. Variety. [dostęp 2019-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
  159. ↑ Borys Kit: Benedict Cumberbatch Joins ‘Spider-Man 3’ as Doctor Strange (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2020-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-08)]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Doktor_Strange_(film)&oldid=72831909”