Dolina Mułowa – jedna z dwóch siostrzanych dolinek zawieszonych stanowiących górne piętro Doliny Miętusiej w Tatrach Zachodnich (druga to Dolina Litworowa). Powstała w wyniku działalności tektonicznej i lodowcowej, a wymodelowana została przez zjawiska krasowe i erozję[1].

Widok z okolic Pieca
Widok z Mułowej Przełęczy na Kocioł Mułowy
Widok z dolnej części Doliny Miętusiej

Topografia

edytuj

Długość dolinki wynosi około 600 m, a szerokość około 300 m. Położona jest na wysokości około 1720–1900 m n.p.m. i otoczona ścianami i stokami o wysokości 100–200 m. Od wschodniej strony ograniczają ją Kozi Grzbiet, Machajówka i Ratusz Mułowy, od południowej ściany Krzesanica i Ciemniak, od zachodniej Twardy Grzbiet po Twardą Kopę i odchodząca od niej w północnym kierunku grzęda zakończona Kazalnicą Miętusią. Od południowej strony opada do Wielkiej Świstówki progiem o pionowych ścianach wysokości około 250 m. Jest to tzw. Mułowy Próg[2].

Można w niej wyodrębnić 3 części[2]:

  • Mułowy Kocioł – najwyższe piętro, położone pod ścianami Ciemniaka i Krzesanicy. Od niższych partii doliny oddziela go wał morenowy (Morena) o wysokości kilkunastu metrów (licząc od dna kotła).
  • Płaśń pod Moreną. Jest to stok łagodnie opadający spod Moreny na północ. Obejmuje całą szerokość doliny i ma różnicę wysokości około 50 m.
  • Próg Mułowy oddzielający Dolinę Mułową od Wielkiej Świstówki.

Opis doliny

edytuj

Dno dolinki znajduje się na wysokości ok. 1800 m n.p.m., jest płaskie, nie wypełnione wodą i zalegają na nim usypiska głazów i mułu morenowego (stąd nazwa dolinki). Odwiedzana jest bardzo rzadko. Kruche, zbudowane ze skał osadowych (wapienie i dolomity) ściany powyżej Kotła Mułowego nie zainteresowały taterników. Próg Mułowy ma trudności wspinaczkowe podobne, jak najsłynniejsze ściany wspinaczkowe Tatr Wysokich, jednak można go bez większych trudności obejść i dostać się do dolinki z boków, od strony wschodniej lub zachodniej. Najczęściej dolinę odwiedzają grotołazi, penetrujący jej jaskinie[2]. Dawniej była wypasana, wchodziła w skład Hali Upłaz[1].

Przyroda

edytuj

Na płaskim dnie Doliny Mułowej występują wyleżyska i rosną ciekawe gatunki flory wysokogórskiej, wierzba zielna, urdzik karpacki i inne. Dolina Mułowa została dokładnie przebadana przez botaników. M.in. stwierdzono tutaj występowanie babki górskiej, mietlicy alpejskiej, ostrołódki polnej, rogownicy szerokolistnej, szaroty Hoppego, traganka wytrzymałego, turzycy czarnej, potrostka alpejskiego, skalnicy zwisłej i ukwapu karpackiego – bardzo rzadkich roślin, w Polsce występujących tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach[3].

W dolinie, ścianach skalnych wokół niej oraz w progu skalnym pod nią znajduje się wiele jaskiń, m.in. Jaskinia Mała w Mułowej, Jaskinia Lodowa Mułowa, Jaskinia Lejbusiowa, Ptasia Studnia, Studzienka w Ciemniaku, Schron z Balkonem, Dziura w Krzesanicy I, Dziura w Krzesanicy II, Studnia w Progu Mułowym[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  2. a b c Władysław Cywiński, Czerwone Wierchy, część wschodnia, t. 2, Poronin: Wyd. Górskie, 1995, ISBN 83-7104-010-5.
  3. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
  4. Jaskinie Tatr [online], Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2018-12-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-23].