Dolina za Bramką

dolina reglowa w Tatrach Zachodnich

Dolina za Bramką – dolina reglowa w Tatrach Zachodnich znajdująca się pomiędzy Doliną Strążyską a Doliną Małej Łąki[1].

Dolina za Bramką
{{{alt grafiki}}}
Dolina za Bramką (pośrodku zdjęcia, widok od strony północnej)
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Rodzaj obiektu

dolina

Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dolina za Bramką”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Dolina za Bramką”
49°16′17,0400″N 19°55′00,8400″E/49,271400 19,916900

Topografia

edytuj

Jest środkową, największą z trzech dolin wciętych w północne stoki Łysanek (pozostałe to Suchy Żleb i Mały Żlebek). Jej wschodnie obramowanie tworzy północno-wschodni grzbiet Łysanek i odgałęziający się od niego Samkowy Grzbiet oddzielający ją od Suchego Żlebu. Od zachodu stoki doliny tworzy północno-zachodni grzbiet Łysanek oraz jego odnoga – grzbiet Pośredniego Wierszyka oddzielający ją od Małego Żlebka. W górnej części dolina nieco zakręca i rozwidla się na dwa ramiona, którymi są Dolinka spod Jatek i Dolinka spod Łysanek. Uchodzi na wysokości ok. 920 m n.p.m. do Rowu Zakopiańskiego, powyżej należącego do Zakopanego osiedla Stare Krzeptówki[2].

Opis doliny

edytuj

Ma powierzchnię ok. 100 ha i niecałych 2 km długości. Jej zbocza zbudowane są z wapieni i dolomitów. Porasta je las mieszany z dużym udziałem sosny (prawdopodobnie sadzonej). W dolnej części grzbietu Pośredniego Wierszyka (po zachodniej stronie) znajdują się Jasiowe Turnie – skałki o różnych, fantazyjnych kształtach. Dnem doliny płynie Potok zza Bramki, tworząc na wzniesieniach małe kaskady[3]. W dolinie odkryto trzy jaskinie: Schronisko w Dolinie za Bramką oraz Jasiowy Schron i Dziurę w Jatkach[4]. Bramka, od której dolina nosi nazwę, została w 1875 roku zburzona na polecenie Towarzystwa Tatrzańskiego w celu poszerzenia drogi. Obecnie tylko wewnątrz doliny można obserwować bramki (miejsca, w których skały tworzą zwężenia dna doliny). Przed wojną istniał znakowany szlak turystyczny (tzw. Perć ponad Skałki) prowadzący z Doliny za Bramką przez grzbiet do Doliny Strążyskiej. Obecnie dolina znajduje się w obszarze ochrony ścisłej Regle Zakopiańskie TPN-u i możliwe jest jedynie przejście znakowanym szlakiem dolnej części doliny[3]. Z rzadkich w Polsce roślin występują tutaj m.in. storzan bezlistny (ostatnio nie potwierdzono jego występowania, na opisanym stanowisku wyginął) i jarząb nieszpułkowy[5].

Naprzeciwko wylotu doliny, na wzgórzu o wysokości 912 m n.p.m. znajduje się zabytkowa Chałupa Sabały, w której mieszkał słynny Sabała[3].

Szlaki turystyczne

edytuj
  – odchodzący od Drogi pod Reglami zielony szlak, kończący się ślepo w miejscu rozwidlenia doliny. Czas przejścia: 25 min, ↓ 20 min[6].

Przypisy

edytuj
  1. Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  2. Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1: 25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, październik 2009, ISBN 83-87873-36-5.
  3. a b c Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
  4. Jaskinie Tatr [online], web.archive.org, 24 sierpnia 2017 [dostęp 2018-12-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-24].
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
  6. Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.

Linki zewnętrzne

edytuj