Dom Esterki w Radomiu
Dom Esterki – zabytkowy budynek znajdujący się w Radomiu, w północnej pierzei Rynku, pod numerem 5.
 nr rej. 36 z 23.06.1947, 753 z 5.05.1972, 197/A/83 z 14.04.1983
| |
 Dom Esterki (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 5 |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
3 |
| Ukończenie budowy |
XV wiek |
| Ważniejsze przebudowy |
XVII wiek |
| Zniszczono |
1940 |
| Odbudowano |
1957 |
Położenie na mapie Radomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 51°24′12,7″N 21°08′31,4″E/51,403528 21,142056
| |
Historia edytuj
Pierwszy murowany dom zajmujący parcelę nr 5 przy radomskim Rynku wybudował pod koniec XV w. mieszczanin Ignacy Gaczkowski. Około XVII w. budynek przebudowano w stylu barokowym. Kamienica jako jeden z nielicznych budynków mieszkalnych na obszarze Miasta Kazimierzowskiego przetrwała okres potopu szwedzkiego (z tego samego okresu pochodzi również sąsiadujący z domem Esterki dom Stanisława Gąski). Nazwa zwyczajowa budynku wiąże się legendarną postacią Estery – Żydówki mieszkającej w Radomiu w okresie Potopu. Według podania miała ona odrzucić zaloty niekulturalnego szwedzkiego rajtara z gwardii przybocznej rezydującego w Radomiu Karola Gustawa, czym zasłużyła sobie na pamięć. Innym wytłumaczeniem popularnej obecnie nazwy może być też dziewiętnastowieczna moda na nazywanie starych kamienic w miastach lokowanym przez Kazimierza Wielkiego imieniem Estery. Za tą hipotezą przemawia fakt, że wcześniej określano budynek jako Kamienicę Senatorską, co może wskazywać, że należała ona do jednego z członków obradującego w Radomiu Trybunału Skarbowego Koronnego. Niemniej jednak, w okresie II wojny światowej Niemcy zburzyli dom, nazywany imieniem legendarnej Żydówki. Zrekonstruowany budynek oddano do użytku w 1957 roku. Od tamtego czasu pozostaje siedzibą różnych instytucji kultury, m.in. Muzeum Sztuki Współczesnej, oddziału Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. W budynku urządzono również wystawę prezentującą początki miasta lokacyjnego w średniowieczu[1][2].
Architektura edytuj
Dom Esterki to dwupiętrowy, czteroosiowy budynek nakryty szczytem. Fasada podzielona gzymsami członkującymi.
Przypisy edytuj
- ↑ red. J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 56
- ↑ Radom: Kamienice Gąski i Esterki.