Domek loretański
Domek loretański, kaplica loretańska – niewielka budowla sakralna wzniesiona we wnętrzu kościoła lub w jego pobliżu na wzór „świętego domu” Santa Casa w Loreto.
Historia Santa Casa w LoretoEdytuj
Sanktuarium w Loreto zostało zbudowane w 1294 r. z kamieni pochodzących z Nazaretu. Do groty, w której znajduje się bazylika Zwiastowania, według współczesnych badań, było domurowane pomieszczenie stanowiące z grotą jedną całość.
W 1291 r. krzyżowcy zostali wyparci z Palestyny. Najprawdopodobniej rządcy Epiru, rodzina Angellich (Aniołów), nakazała rozbiórkę kamieni i przewiezienie ich do Loreto. Tu został z nich wybudowany święty domek. W miejscu, w którym pomieszczenie stykało się ze ścianą groty został ustawiony ołtarz. Najprawdopodobniej od nazwiska Nicofora Anioła, pochodzi legenda mówiąca o przeniesieniu domku z Nazaretu do Loreto. (Istnieje dokument, który podaje, że Nicofer Anioł podarował w posagu swojej córce Ithamar „Święte kamienie wyniesione z Domu Naszej Pani, Dziewicy, Matki Bożej”). Wnętrze domku oświetla tylko jedno okno. Zgodnie z legendą, przez to okno archanioł Gabriel przybył z posłannictwem. Wewnątrz przepierzenie z kraty dzieli pomieszczenie na symboliczne dwie części. Jedna część to „pokoik”, druga to „kuchenka”. W pokoiku znajduje się figura Matki Bożej z dzieciątkiem, natomiast w kuchence wymurowany jest kominek oraz szafka na naczynia. Ściany zdobią freski.
W XV wieku, na polecenie papieża Juliusza II, rozpoczęto budowę bazyliki oraz dodano marmurową obudowę sanktuarium. Obudowa to płaskorzeźby przedstawiające sceny z życia Maryi. Pokazują one jej narodzenie, zaślubiny z Józefem, zwiastowanie, nawiedzenie św. Elżbiety, narodzenie Jezusa, pokłon pasterzy i pokłon trzech króli, scenę zaśnięcia oraz zgodną z legendą, scenę przeniesienia domku przez aniołów.
Bazylika na planie krzyża łacińskiego została postawiona w taki sposób, że wewnątrz bazyliki, dokładnie w jej centrum, umieszczony został domek loretański. Nad nim umieszczona jest kopuła, a w nawach bazyliki znajduje się 12 kaplic.
Domki loretańskie w Polsce i innych krajachEdytuj
Kaplice loretańskie szczególnie popularne były w Polsce i krajach katolickich w II połowie XVII i XVIII wieku. Jednym z ich polskich propagatorów był Jakub Sobieski, ojciec króla Jana III Sobieskiego.
PolskaEdytuj
Powstał Ogólnopolski Szlak Kaplic Loretańskich.
- Bydgoszcz, zbudowany w latach 1682-1685 przy klasztorze bernardynów, rozebrany w 1838 r. przez władze pruskie[1]
- Chodel
- Drohiczyn
- Głogów
- Głogówek
- Gołąb
- Kłodzko
- Kraków
- Krzeszów
- Lubiąż
- Nowa Ruda
- Olkusz
- Piotrkowice
- Poznań
- Skrzebowa
- Warszawa
- Wojnicz
- Żagań
CzechyEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych. Praca zbiorowa pod red. Ks. Hieronima Eug. Wyczawskiego OFM. Wydawnictwo Bernardynów „Calvarianum”. Kalwaria Zebrzydowska 1985, str. 35-40.
BibliografiaEdytuj
- Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych. Praca zbiorowa pod red. Ks. Hieronima Eug. Wyczawskiego OFM. Wydawnictwo Bernardynów „Calvarianum”. Kalwaria Zebrzydowska 1985.