Domkowo
Domkowo – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
204[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
14-107[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOS |
| SIMC |
0474689 |
Położenie na mapie gminy Grunwald  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |
 53°34′19″N 20°03′12″E/53,571944 20,053333[1]
| |
Historia edytuj
Domkowo odnotowano po raz pierwszy w źródłach pisanych w 1335 r. jako dobra rycerskie. W czasach krzyżackich wieś podlegała pod komturię w Ostródzie, były to dobra rycerskie o powierzchni 30 włók[4]. Wieś, wraz z istniejącym tu młynem, uległy zniszczeniu w czasie wojny polsko-krzyżackiej (1409-1411). W 1470 r. Chrystian Lichtenwald sprzedał wieś Piotrowi Ślubawskiemu, a ten w 1478 sprzedał kolejnemu właścicielowi – Niklasowi z Gierzwałdu. W 1480 r. 20 włók w Domkowie kupił Marcin Swartowski a 9 włók Mikołaj Czereśny. W tym okresie współwłaścicielem Domkowa był także Marcin Kwiatkowski, który posiadał wraz z trzema synami 8 włók. W 1540 r. na 30 włokach osadzonych było 9. wolnych chłopów. W latach 1533-1565 właścicielem majątku ziemskiego w Domkowie był Jakub Birckham z Gierzwałdu. Według dokumentów w 1576 r. wolni chłopi posiadali 17 włók, a Birckham – 13. W 1631 r. Jan Stukliński sprzedał 4 włoki Feliksowi Birckhamowi. W tym samm czasie Fryderyk Kownacki zamienił z Michalem Opingerem swoje dwie włóki w Lichtajnach na 4 włóki w Domkowie. W 1665 r. włościcielem Donkowa był dzierżawca starostwa olsztyneckiego niejaki von Hoverbeck (był w posiadaniu także Dąbkowa, Baranowa i Grunwaldu).
W XIX w. we wsi była papiernia. W 1820 r. papiernia i młyn należały do radcy wojennego o nazwisku Linka. W tym czasie we wsi było 28 domów i mieszkało 99 osób. W 1861 r. we wsi, obejmującej 2908 mórg ziemi, działała papiernia oraz kuźnia. We wsi było 188 mieszkańców. W 1885 r., w Domkowie mieszkało 136 osób.. W 1925 r. wieś miała 306 mieszkańców a w 1939 – 291.
Zabytki edytuj
W okolicach Domkowa znajduje się grodzisko z XI wieku zwane Pogańską Górą. Podczas badań archeologicznych prowadzonych w obrębie zespołu osadniczego w Domkowie pozyskano materiał ceramiczny, wykazujący silne związki z wyrobami garncarskimi ze słowiańskiej strefy chełmińsko-dobrzyńskiej[5][6]. Położony 1,9 km na północny wschód od wsi obiekt ulokowany jest na wysokiej prawej krawędzi doliny rzeczki Dylewki. Grodzisko o owalnej, wydłużonej po linii NNW – SSE formie (65x40m) posiada majdan (33x22 m) otoczony wałem, którego maksymalna wysokość wynosi 5 m (w południowej części). W południowo-zachodniej części wału bardzo wyraźnie czytelny w terenie jest wjazd bramny. W północno-zachodniej partii obwałowanie ulega destrukcji, w wyniku osypywania się. Od strony południowej obiekt odcięty jest od nasady cypla suchą fosą o szerokości 6 m. Na majdanie i koronie wału odkryto fragmenty naczyń glinianych. Na południe i wschód od grodziska zarejestrowano ślady osady przygrodowej[7][8].
Bibliografia edytuj
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 25874
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 17 września 2023 [dostęp 2022-11-17].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 234 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Cz. Baszyński: Osadnictwo komturstwa ostródzkiego do połowy XV w. Zapiski historyczne, t. 25, 1960, str.: 103-118, za Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
- ↑ S. Wadyl, Sprawozdanie z badań sondażowo-weryfikacyjnych na grodzisku w Domkowie, stan. 1, gm. Grunwald (AZP 28/57), mps w WUOZ Olsztyn, delegatura w Elblągu
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
- ↑ Grodziska i szlaki Prusów: Sasina i Ziemia Lubawska
- ↑ M. J. Hoffmann, A. Mackiewicz, Średniowieczne założenia obronne powiatu ostródzkiego, Ostróda 2004.
Linki zewnętrzne edytuj
- Grodziska i szlaki Prusów
- Domkowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 118.