Donald Rumsfeld
Donald Henry Rumsfeld (ur. 9 lipca 1932 w Evanston) – amerykański polityk, działacz Partii Republikańskiej, sekretarz obrony USA w gabinecie prezydenta George’a W. Busha w latach 2001–2006. Poprzednio również pełnił tę funkcję przez rok i dwa miesiące w administracji Geralda Forda.
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 9 lipca 1932 Evanston | |
| 21. sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych | ||
| Okres | od 20 stycznia 2001 do 18 grudnia 2006 | |
| Przynależność polityczna | Partia Republikańska | |
| Poprzednik | William Cohen | |
| Następca | Robert Gates | |
| 13. sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych | ||
| Okres | od 20 listopada 1975 do 20 stycznia 1977 | |
| Poprzednik | James Schlesinger | |
| Następca | Harold Brown | |
| 6. szef personelu Białego Domu | ||
| Okres | od 27 września 1974 do 20 listopada 1975 | |
| Poprzednik | Alexander Haig | |
| Następca | Dick Cheney | |
| Kongresmen Stanów Zjednoczonych z 13. okręgu w Illinois | ||
| Okres | od 3 stycznia 1963 do 20 marca 1969 | |
| Poprzednik | Marguerite S. Church | |
| Następca | Phil Crane | |
| ||
| Odznaczenia | ||
   
| ||
Spis treści
DziałalnośćEdytuj
Uważany jest za jednego z najbardziej kontrowersyjnych polityków ówczesnej administracji, m.in. przez wzgląd na przygotowanie i przeprowadzenie interwencji w Iraku. Politycy Partii Demokratycznej i część przywódców europejskich krytykowała politykę Rumsfelda jako prowadzoną jednostronnie, sprzeczną z prawem międzynarodowym i destabilizującą sytuację na świecie. Znalazł on jednak również obrońców, powołujących się przede wszystkim na obronę demokracji i walkę z terroryzmem jako priorytety, które przyświecały administracji amerykańskiej w okresie jego urzędowania. Interwencję w Iraku, za którą to on w dużym stopniu odpowiadał, poparły rządy m.in. Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Japonii czy Polski. Te i inne państwa wysłały do Iraku swoje kontyngenty wojskowe. Działo się to jednak w większości przypadków w warunkach dużego sprzeciwu społecznego wobec takich działań.
Środowiska lewicowe w USA uważają go za osobę odpowiedzialną za sprawę torturowania jeńców w Iraku (nigdy nie udowodniono tego zarzutu). W kwietniu 2006 roku z obroną sekretarza wystąpił były prezydent Ford[1]. Wydany z grudniu 2008 raport Senackiej Komisji Sił Zbrojnych wskazuje jednak Rumsfelda i jego najbliższych współpracowników za bezpośrednio odpowiedzialnych wydarzeniom w Abu-Ghraib i Guantánamo, pisząc iż bez ich zezwolenia nie byłoby to możliwe[2].
Co ciekawe Rumsfeld był zarówno najmłodszym, jak i najstarszym sekretarzem obrony. W czasie pierwszego urzędowania jako sekretarz obrony (1975–1977), podjął m.in. decyzję o likwidacji ówczesnego – opartego na pociskach rakietowych z głowicami jądrowymi – systemu antybalistycznego Safeguard, odpowiednik którego (system antybalistyczny Galosz) Związek Radziecki, a następnie Rosja utrzymuje w gotowości bojowej do dziś (według stanu na rok 2008).
Inną ciekawą kwestią jest fakt, że Rumsfeld zasiadał w radzie nadzorczej grupy ABB w latach 1990-2001, która w 2000 roku zawarła kontrakt z Koreą Północną o wartości 200 mln USD na zaprojektowanie reaktorów jądrowych i dostarczenie Korei Północnej komponentów do ich budowy. Natomiast w 2002 określił Koreę Północną jako część osi zła (państwa zbójeckie), państwo wspierające terroryzm oraz produkujące broń masowej zagłady[3].
28 stycznia 2009 specjalny sprawozdawca ONZ ds. stosowania tortur Manfred Nowak oznajmił w wywiadzie dla telewizji CNN, że dysponuje wystarczającymi dowodami, aby postawić Rumsfelda w stan oskarżenia o zbrodnie wojenne przed międzynarodowym trybunałem[4][5]. Rumsfeld ma w USA co najmniej dwie sprawy za tortury[6] i gwałty[7].
Przebieg karieryEdytuj
- Kongresmen z 13. okręgu Illinois (1963–1969), związany wówczas z liberalnym skrzydłem partii (Republikanie Rockefellera)
- Doradca prezydenta Richarda Nixona ds. wojskowych (1970–1973) (Wprowadził do użytku wojskowego bombowce B-1, okręty podwodne klasy Trident i rakiety klasy MX)
- Szef personelu Białego Domu (1974–1975)
- Sekretarz obrony (1975–1977)
- Między rokiem 1977 a 2001 nie pełnił oficjalnych funkcji, ale podróżował m.in. z poręczenia prezydenta Ronalda Reagana na Bliski Wschód, gdzie spotykał się z Saddamem Husajnem
- Sekretarz obrony (2001–2006)
Rumsfeld był ponadto jednym z wpływowych polityków republikańskich, którzy zmusili do rezygnacji z ponownego kandydowania w 1976 wiceprezydenta Nelsona Rockefellera jako „zbyt liberalnego”.
W 2018 filmie Vice w reżyserii Adama McKaya w postać Rumsfelda wcielił się Steve Carell[8].
OdznaczeniaEdytuj
- Medal Wolności (1977)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[9] – nadany 8 lipca 2005 przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego
- Wielka Wstęga Specjalna Orderu Lśniącej Gwiazdy (Tajwan, 2011)[10]
- Wielka Wstęga Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia, 2015)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Gerald R. Ford Presidential Library and Museum.
- ↑ USA – Władze bezpośrednio odpowiedzialne za znęcanie się na więźniami.
- ↑ The two faces of Rumsfeld guardian.co.uk, Friday May 9 2003 08.48 BST.
- ↑ Rumsfeld to stand trial for war crimes?
- ↑ Rumsfeld stanie przed trybunałem ONZ?
- ↑ Donald Rumsfeld sued for alleged torture | PRI.ORG.
- ↑ Robert Gates Sued Over U.S. Military’s Rape Epidemic – The Daily Beast.
- ↑ Vice w bazie IMDb (ang.)
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 73, poz. 995
- ↑ Office of the President • Republic of China (Taiwan) – Orders and decorations bestowed by President Ma (ang.) [dostęp 2012-09-30]
Linki zewnętrzneEdytuj
- Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
| Poprzednik Marguerite S. Church |
Kongresmen z 13. okręgu Illinois 1963-1969 |
Następca Phil Crane |
| Poprzednik John W. Snow |
Linia sukcesji prezydenckiej stan z roku 2006 |
Następca Alberto Gonzales |