Dorposz Szlachecki
Dorposz Szlachecki – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Kijewo Królewskie.
| wieś | |
 Dwór w Dorposzu Szlacheckim | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
124[2] |
| Strefa numeracyjna |
56 |
| Kod pocztowy |
86-253[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CCH |
| SIMC |
0844927 |
Położenie na mapie gminy Kijewo Królewskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego  | |
 53°17′27″N 18°25′45″E/53,290833 18,429167[1]
| |
Podział administracyjny
edytujW latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Demografia
edytujWedług Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 124 mieszkańców[2]. Jest trzynastą co do wielkości miejscowością gminy Kijewo Królewskie.
Historia
edytujMiejscowość leży na pograniczu Mazowsza oraz Pomorza i związana była historycznie z ziemią chełmińską na Pomorzu Nadwiślańskim. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od pierwszej połowy XIV wieku. Wymieniona została po raz pierwszy w dokumentach z lat 1423-1424 jako "Dorrenposch, Dorrenpusch, Dorposz"[4].
Od 1226 po sprowadzeniu na Mazowsze zakonu krzyżackiego przez księcia Konrada I mazowieckiego tereny, na których leży miejscowość w XIII-XV wieku znalazły się we władaniu krzyżaków. W latach 1423-1424 była własnością rycerską w komturii starogrodzkiej z siedzibą w Starogrodzie i liczyła 10 łanów z obowiązkiem dwóch służb w zbroi lekkiej na rzecz zakonu. W 1438 wieś płaciła czynsz od łanów wolnych po 6 korców czworakiego zboża[4].
W 1466 na mocy traktatu toruńskiego podpisanego po zakończonej wojnie trzynastoletniej, toczonej pomiędzy państwem zakonu krzyżackiego, a Koroną Królestwa Polskiego, miejscowość została włączona do Korony i leżała w powiecie chełmińskim, województwa chełmińskiego w parafii Kijewo Królewskie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W 1570 stanowiła własność Macieja Dorpowskiego, który od nazwy wsi przyjął odmiejscowe nazwisko i liczyła 7 łanów chłopskich, 7 zagrodników we wsi stała karczma, wiatrak mielący zboże. Odnotowano także bednarza, kuśnierza oraz kowala[4].
Wskutek I rozbioru Polski w 1772, miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała ziemia chełmińska znalazła się w zaborze pruskim.
We wsi znajdują się zabudowania XIX-wiecznego dworu. Na budynku obok dworu umieszczona jest tablica o treści: Miejsce kaźni i męczeństwa Polaków ofiar terroru hitlerowskiego. Rok 1939. Cześć ich pamięci.
Zabytki
edytujWedług rejestru zabytków NID[5] na listę zabytków wpisane są:
- fort I w zespole twierdzy Chełmno, 1903-1914, nr rej.: A/1511/ z 14.02.1980
- fort II, nr rej.: A/1511/7.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 25955
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 235 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Porębska 1971 ↓, s. 29.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 28 [dostęp 2016-05-22].
Bibliografia
edytuj- Krystyna Porębska: Słownik historyczno-geograficzny ziemi chełmińskiej w średniowieczu, hasło „Dorposz”. Wrocław: Ossolineum, 1971, s. 29.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dorposz, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.