Dowództwo Żandarmerii Wojskowej
Dowództwo Żandarmerii Wojskowej – fachowy organ pracy Ministra Spraw Wojskowych w sprawach żandarmerii.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1920 |
| Rozformowanie |
1921 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
Inspektorat Żandarmerii Wojskowej |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
gen. ppor. Eugeniusz Dąbrowiecki |
| Ostatni |
płk art. Władysław Jaxa-Rożen |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Historia edytuj
Z dniem 1 marca 1920 roku weszła w życie nowa organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych. Tego samego dnia swoje funkcjonowanie rozpoczęło Dowództwo Żandarmerii Wojskowej. Dowództwo zostało utworzone na podstawie rozkazu L.dz. 1925/Org. z 25 lutego 1920 roku oraz na bazie dotychczasowego Inspektoratu Żandarmerii Wojskowej. Dowództwo podlegało bezpośrednio Ministrowi Spraw Wojskowych. Siedziba dowództwa mieściła się przy ulicy Królewskiej 41 w Warszawie[1].
Na stanowisko dowódcy Żandarmerii Wojskowej został wyznaczony generał podporucznik Eugeniusz Dąbrowiecki, dotychczasowy Inspektor Żandarmerii Wojskowej. Jego zastępcą został pułkownik artylerii Władysław Jaxa-Rożen, dotychczasowy zastępca Inspektora Żandarmerii Wojskowej, natomiast stanowisko szefa sztabu zachował podpułkownik żandarmerii Wacław Harasymowicz[2].
Dowództwu Żandarmerii Wojskowej podlegały:
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 1 w Warszawie,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 2 w Lublinie,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 3 w Kielcach,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 4 w Łodzi,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 5 w Krakowie,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 6 we Lwowie,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 7 w Poznaniu,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 8 w Grudziądzu,
- Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 9 w Grodnie,
- Szkoła Żandarmerii Wojskowej w Warszawie,
- Dowództwo Żandarmerii Krajowej w Cieszynie[3].
7 kwietnia 1921 roku dowództwo otrzymało nowy etat[4].
Na podstawie rozkazu L.dz. 594/Pfn. z 19 sierpnia 1921 roku Dowództwo Żandarmerii Wojskowej zostało przekształcone w Wydział II Żandarmerii Departamentu I Ministerstwa Spraw Wojskowych. W skład Wydziału II Żandarmerii weszły sekcje I i III oraz Wojskowy Referat Inwigilacyjny dotychczasowego Dowództwa Żandarmerii Wojskowej, natomiast sekcje II i IV zostały zlikwidowane[5].
| w 1920 roku[6] | w 1920 roku[7] | 7 kwietnia 1921 roku[4] | w 1921 roku[5] |
|---|---|---|---|
| dowódca Żandarmerii Wojskowej | dowódca Żandarmerii Wojskowej | dowódca Żandarmerii Wojskowej | dowódca Żandarmerii Wojskowej |
| zastępca dowódcy | zastępca dowódcy | zastępca dowódcy | zastępca dowódcy |
| szef sztabu | szef sztabu | adiutant | adiutant |
| Oddział Organizacyjno-Mobilizacyjny | Oddział I Organizacyjno-Mobilizacyjny | Oddział I Organizacyjny | Sekcja I Organizacyjno-Mobilizacyjna |
| Oddział Służby Policyjnej, Wojskowej i Bezpieczeństwa | Oddział II Bezpieczeństwa | Oddział II Śledczy | Sekcja II Bezpieczeństwa |
| Oddział Spraw Personalnych | Oddział III Ewidencyjno-Personalny | Oddział III Personalny | Sekcja III Personalna |
| Oddział Dyscyplinarny | Oddział IV Dyscyplinarny | Oddział IV Dyscyplinarny | Sekcja IV Dyscyplinarno-Prawna |
| V Kancelaria | V Kancelaria | – | – |
| Oddział Regulaminów i Wyszkolenia | – | Referat Inwigilacyjny | – |
| Oddział Ewidencji | – | Komisja Gospodarcza | – |
| – | – | Oddział Sztabowy Dowództwa Żandarmerii Wojskowej | – |
| – | – | Korpus Sądowy Oddziału I Org.-Mob. MSWojsk. | – |
| – | – | Wojskowa Komisja Śledcza przy Sejmie Ustawodawczym | – |
Obsada personalna edytuj
Dowódcy Żandarmerii Wojskowej:
- gen. ppor. Eugeniusz Dąbrowiecki (III 1920 - II 1921 → stan spoczynku)
- płk art. Władysław Jaxa-Rożen (II - VIII 1921 → szef Wydziału 2 Żandarmerii)
Oficerowie:
Obsada personalna Dowództwa Żandarmerii Wojskowej 1 czerwca 1921 roku[10]
- płk art. Władysław Jaxa-Rożen z 4 pap
- ppłk żand. Wacław Harasymowicz z 6 dyonu → dowódca 6 dżand
- ppłk żand. Witold Sokołowski z 1 dyonu
- mjr żand. Bolesław Greffner z 4 dyonu
- rtm. żand. Felicjan Plato Bałaban z 8 dyonu
- rtm. żand. Alfred Fleszar z 1 dyonu
- rtm. żand. Konstanty Heumann z 5 dyonu
- rtm. żand. Apolinary Jagodziński z 1 dyonu
- rtm. żand. Stanisław Kuciel z 8 dyonu
- rtm. żand. Wojciech Kuś z 3 dyonu
- rtm. żand. Adam Paweł Popowicz z 6 dyonu
- por. żand. Tadeusz Marian Barbacki z 6 dyonu
- por. żand. Józef Paweł Hand z 8 dyonu (ur. 2 IX 1891)
- por. żand. Mieczysław I Janowski z 8 dyonu (ur. 29 VIII 1894)
- por. żand. Leon Walicki z 1 dyonu
- por. żand. Bolesław Wolniewicz z 4 dyonu
- ppor. żand. Roman Czerwiński z 1 dyonu
- ppor. żand. Stanisław Grec z 8 dyonu
- ppor. żand. Karol Stanisław Gwoźdź z 3 dyonu
- ppor. żand. Jerzy Pepłowski z 1 dyonu[11]
- ppor. żand. Rudolf Franciszek Petz
- ppor. żand. Witold Stephani z 1 dyonu[12]
Przypisy edytuj
- ↑ Regina Czarnecka, Organizacja ..., s. 100, 107. Danuta Poźniakowska-Hanak, Żandarmeria ..., s. 116. Jan Suliński, Żandarmeria ..., s. 84, 87. Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria ..., s. 93.
- ↑ Danuta Poźniakowska-Hanak, Żandarmeria ..., s. 115. Jan Suliński, Żandarmeria ..., s. 84.
- ↑ Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria ..., s. 93-94.
- ↑ a b Danuta Poźniakowska-Hanak, Żandarmeria ..., s. 116.
- ↑ a b Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria ..., s. 199.
- ↑ Regina Czarnecka, Organizacja ..., s. 107.
- ↑ Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria ..., s. 93.
- ↑ D. Poźniakowska-Hanak, Żandarmeria ..., s. 116. Spis oficerów ..., s. 413, 966 major Korpusu Sprawiedliwości doktor Filip Marian Zawada.
- ↑ D. Poźniakowska-Hanak, Żandarmeria ..., s. 116.
- ↑ Spis oficerów ..., s. 283, 401-405.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 80 z 23 grudnia 1923 roku, s. 744. Kapitan Jerzy Pepłowski urodził się 24 grudnia 1894 roku w Warszawie, zamordowany wiosną 1940 roku w Katyniu. Z dniem 15 listopada 1923 roku jako oficer rezerwy powołany do służby czynnej został przydzielony do Dywizjonu Samochodowego Nr V w Krakowie z równoczesnym odkomenderowaniem do Obozu Szkolnego Wojsk Samochodowych. Absolwent IV Kursu doszkolenia w Obozie Szkolnym Wojsk Samochodowych..
- ↑ Witold Stephani, Wykaz Legionistów Polskich 1914-1918, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku [1].
Bibliografia edytuj
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku.
- Regina Czarnecka, Organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.) w latach 1918-1921, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 27, Centralne Archiwum Wojskowe, Warszawa 2005.
- Danuta Poźniakowska-Hanak, Żandarmeria Polowa i Wojskowa w latach 1918-1939, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 24, Centralne Archiwum Wojskowe, Warszawa 2001.
- Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004, ISBN 83-89706-20-2, OCLC 309915820.
- Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Drukarnia KOMPAS II, Warszawa 2003, ISBN 83-912638-5-1.