Dudyńce

wieś w województwie podkarpackim

Dudyńce (w latach 1977–1981 Szybistów) – wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko[4][5]. Leży nad potokiem Dudyńce, 17 km od drogi 28.

Dudyńce
wieś
Ilustracja
Kościół w Dudyńcach
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Gmina

Bukowsko

Liczba ludności (2022)

168[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-505[3]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0346603[4]

Położenie na mapie gminy Bukowsko
Mapa konturowa gminy Bukowsko, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dudyńce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dudyńce”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dudyńce”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dudyńce”
Ziemia49°32′03″N 22°04′28″E/49,534167 22,074444[1]

Historia edytuj

Dawne nazwy: Dwdinicze – lata 1372–1378, Dudenycze – rok 1436, de Dudenyecz – rok 1448, * Dudyncze – rok 1486, Dudyniec – rok 1580, Dudence – rok 1678, Dudynce – rok 1745, Dudyńce – wieki XIX i XX. Nazwa patronimiczna w związku z nazwą osoby Duda a ta od dudy, czyli piszczałki, trzciny i rury; ukr. Dudinci, łem. Dudyńci.

Prawdopodobnie jest to osada ruska powstała przed rokiem 1340. W latach 1340–1772 miejscowość leżała w ziemi sanockiej, w województwie ruskim. W latach 1772–1852 w cyrkule leskim, a następnie sanockim, od 1855 pow. Sanok, pow. podatkowy Sanok. Od roku 1867 wieś leżała w powiecie sanockim, w gmina wiejskiej Sanok w prowincji Galicja.

W 1372 wieś została nadana przez księcia Władysława Opolczyka kapelanowi o imieniu Maciej (Mathias), a następnie w roku 1374 stała się własnością Albrychta.

W połowie XIX wieku właścicielkami posiadłości tabularnej w Dudyńcach były Magdalena Rylska i Katarzyna Truskolaska[6]. Potem właścicielami byli Seweryn Truskolaski (stan z 1868)[7], Leopoldyna Horodyńska (stan z 1872)[8]; fundatorka kościoła Wszystkich Świętych w Dudyńcach, wzniesionego w latach 1871-1876[9], posiadająca tamże gorzelnię[10], pochowana na miejscowym cmentarzu[11][12]. Później dobrami władał Hieronim Romer (stan z 1886)[13], w 1890 wraz z Józefą Romer[14]. Od końca XIX wieku właścicielami byli Jachimowscy[15], według stanu z 1904 Kazimierz Jachimowski[16], w 1905 tenże wraz z Marią Jachimowską[17][18], w późniejszych latach drugiej dekady XX wieku figurował samodzielnie Kazimierz Jachimowski[19][20].

W 1898 wieś liczyła 438 osób zamieszkujących 79 domów. W 1936 w gromadzie Dudyńce mieszkało 511 Rusinów i 35 Polaków[21]. We wsi istniał wtedy dom gromadzki, działały straż pożarna i czytelnia Proswity, zaś w tym roku przewidywano eksploatację złóż asfaltu i ropy naftowej[22]

Po 1944 większość Rusinów wyjechała na Ukrainę do wsi Słobódka, od roku 1947 wieś stopniowo zasiedlona była m.in. przez osadników z okolic Nowego Targu.

W latach 70. XX, w okresie rządów premiera Piotra Jaroszewicza, planowana była zmiana nazwy miejscowości na Szybistów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

W trakcie badań powierzchniowych na terenie wsi odnaleziono srebrnego denara cesarza Kommodusa z drugiej połowy II w.n.e.[23]

Religia edytuj

W Dudyńcach istnieje parafia obrządku łacińskiego pw. Wszystkich Świętych, która niegdyś obejmowała miejscowości: Jędruszkowce, Markowce, Podgaj, Pisarowce. Pobiedno.

Greckokatolicka cerkiew pw. Błogosławionej Dziewicy Marii spłonęła w 1802. Na jej miejscu w 1802 wybudowano kolejną i od 1818 była filialną cerkwią parafii greckokatolickiej w Pielni (ok. 2 km). W latach 1924–28 poddana generalnemu remontowi. W 1988 została przeniesiona do Komańczy, gdzie po znacznej przebudowie pełni funkcję greckokatolickiej świątyni parafialnej.

W miejscowości znajdują się dwa cmentarze - łaciński i greckokatolicki.

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 26910
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 237 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 50.
  7. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 49.
  8. Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 19.
  9. Kościół - zespół kościoła pw. Wszystkich Świętych. zabytki-podkarpacie.pl. [dostęp 2020-04-06].
  10. Beata Suwała-Szczechowska. Powiat sanocki w okresie autonomii galicyjskiej. „Rocznik Rymanowa Zdroju”. Tom IX, s. 48, 2006. Stowarzyszenie Przyjaciół Rymanowa Zdroju. 
  11. Dudyńce zdjęcia, galeria - zdjęcie, nagrobek Leopoldyny z Rylskich Horodyńskiej. 2014-01-06. [dostęp 2020-04-06].
  12. Kronika. Wspomnienie pośmiertne. „Czas”. Nr 49, s. 2, 2 marca 1897. 
  13. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 50.
  14. Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 46.
  15. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 48.
  16. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 41.
  17. Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 34.
  18. Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
  19. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 39.
  20. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 39.
  21. Kwestionariusz 1939 ↓, s. 2.
  22. Kwestionariusz 1939 ↓, s. 7.
  23. Muzeum Historyczne w Sanoku, srebrny denar

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj