Dworzec Brama Wyżynna
Dworzec Brama Wyżynna (niem. Hohetor Bahnhof), nazywany również Dworcem Pomorskim – drugi dworzec kolejowy w Gdańsku, otwarty w 1867, położony w Śródmieściu, na Starym Mieście. Od 1900 roku na jego miejscu znajduje się dworzec Gdańsk Główny.
 Dworzec Brama Wyżynna, ok. 1890 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Data otwarcia |
1 października 1867 |
| Data zamknięcia |
30 września 1896 |
| Poprzednie nazwy |
Hohetor Bahnhof |
Położenie na mapie Trójmiasta  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°21′26″N 18°38′40″E/54,357222 18,644444
| |
Historia edytuj
W 1852 r. do Gdańska – ówcześnie na terytorium Królestwa Prus – dotarła pierwsza linia kolejowa, od strony południowej z Tczewa (początkowo jednotorowa), będąca bocznym odgałęzieniem Pruskiej Kolei Wschodniej łączącej Berlin z Królewcem. Na jej końcu powstała stacja czołowa Gdańsk Brama Nizinna. W 1865 rozpoczęto budowę linii kolejowej od Bramy Oruńskiej do Nowego Portu. Na jej trasie zbudowano dworzec Gdańsk Brama Wyżynna. Jego nazwa wzięła się od położonej nieopodal Bramy Wyżynnej – stacja była zlokalizowana przy fortyfikacjach miejskich, po ich zewnętrznej stronie. Pierwsze pociągi zaczęły jeździć tą linią 1 października 1867[1][2].
Kilka lat po otwarciu, w 1870, do dworca doprowadzono tory linii kolejowej do Stargardu (dzisiejsza linia kolejowa nr 202). Wtedy to dworzec ten zaczęto nazywać Dworcem Pomorskim[3] (od potocznej nazwy tej linii – Kolej Pomorska). W pobliżu stacji wybudowano parterowy budynek obsługi podróżnych oraz jednopiętrowy dla obsługi kolejowej. W związku z istnieniem fortyfikacji miejskich, dworzec dostępny był wyłącznie od strony dzisiejszej ulicy 3 Maja. Od 1876 istniało przejście nadziemne, łączące perony z ulicą. Z racji swojego wyglądu było ono nazywane „Trąbą Słonia”[4]. W 1880 obie linie zaczęły być obsługiwane przez Pruską Kolej Wschodnią (Ostbahn)[2].
Od początku rozwój dworca i stacji utrudniało położenie w pobliżu fortyfikacji miejskich. Po zasypaniu fosy, będącej ich częścią, w 1892 rozpoczęto planowanie nowego dworca. W 1894 rozpoczęto jego budowę. Oficjalna nazwa inwestycji brzmiała „Rozbudowa dworca Gdańsk Brama Wyżynna”, a na jej realizację przeznaczono kwotę 5 milionów marek niemieckich[5]. 30 września 1896 zamknięto dotychczasowy dworzec, aby w 1900 otworzyć na jego miejscu dworzec Gdańsk Główny[1][3]. W czasie jego budowy pasażerów obsługiwał tymczasowy Dworzec Centralny[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Redakcja, W piątek można będzie wejść na wieżę dworca w Gdańsku i poznać jej tajemnice [online], Dziennik Bałtycki, 21 października 2010 [dostęp 2021-04-20] (pol.).
- ↑ a b c KOLEJ – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 2021-04-20].
- ↑ a b Pierwszy dworzec kolejowy w Gdańsku [online], trojmiasto.pl, 23 lutego 2010 [dostęp 2021-04-20] (pol.).
- ↑ Tęsknota za Lux Torpedą. trojmiasto.pl, 2 maja 2009.
- ↑ Dworzec Główny w Gdańsku. ibedeker.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2009-11-29].