Dyktator (film 1940)

Dyktator (ang. The Great Dictator) – amerykański czarno-biały film z 1940 roku w reżyserii Charlie Chaplina, ukazujący w satyrycznym podejściu Adolfa Hitlera, Benito Mussoliniego i ideologię faszyzmu. Pierwszy film dźwiękowy Chaplina.

Dyktator
The Great Dictator
Ilustracja
Gatunek

komediodramat, film antywojenny

Rok produkcji

1940

Data premiery

15 października 1940

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

124 min

Reżyseria

Charlie Chaplin

Scenariusz

Charlie Chaplin

Główne role

Charlie Chaplin,
Jack Oakie,
Reginald Gardiner,
Paulette Goddard

Muzyka

Richard Wagner,
Meredith Willson,
Charlie Chaplin

Zdjęcia

Karl Struss,
Roland Totheroh

Scenografia

J. Russell Spencer
Edward G. Boyle

Montaż

Charlie Chaplin

Produkcja

Charlie Chaplin

Wytwórnia

Charlie Chaplin Productions

Dystrybucja

United Artists

Budżet

2 000 000 USD

Zwiastun filmu (ang.)
Kadr z filmu

Pomysł na film zrodził się u przyjaciela Chaplina, Alexandra Kordy, który zauważył, że tramp (jego najbardziej znana postać filmowa) jest podobny do Adolfa Hitlera. Sam potem zauważył, że urodził się w tym samym roku co Führer i był starszy tylko o cztery dni.

Chaplin w autobiografii z 1964 roku przyznał, że nie zrobiłby tego filmu, gdyby wiedział o okropnościach niemieckich obozów koncentracyjnych[1].

Obsada edytuj

Opis filmu edytuj

W Tomanii do władzy dochodzi Adenoid Hynkel. Pragnie zawładnąć całym światem, ale na drodze do tego stoi sąsiedni kraj, Austerlich. Hynkel planuje inwazję, ale brakuje mu pieniędzy. Próbuje zdobyć pieniądze od bankierów żydowskich. Kiedy oni odmawiają udzielenia pożyczki, postanawia się zemścić na wszystkich Żydach. W tym czasie dyktator zawiera sojusz z Benzino Napalonim, przywódcą Bacterii. Represje dotykają także fryzjera, łudząco podobnego do dyktatora. Szturmowcy podpalają jego zakład, a sam cyrulik trafia do obozu koncentracyjnego, jednak ucieka stamtąd w mundurze Hynkela. W międzyczasie Adenoid Hynkel poluje na kaczki. Przypadek sprawia, że dyktatora aresztuje policja, a jego miejsce zajmuje fryzjer w mundurze Hynkela. Ten zaś na wiecu wygłasza pokojowe przemówienie.

Satyryczne odpowiedniki edytuj

Premiery edytuj

Premiera w Stanach Zjednoczonych miała miejsce 14 października 1940 r. We Francji premiera filmu odbyła się w kwietniu 1945 roku, już po wyzwoleniu Paryża. W Hiszpanii film był zakazany, aż do 1975 roku, tj. do śmierci Francisco Franco.

Film w kulturze popularnej edytuj

Przemowa ze słynnej sceny wieńczącej film została wykorzystana jako motyw przewodni w utworze „Beyond The Frontier Part Two” z płyty Beyond The Frontier polskiego zespołu art rockowego HellHaven[2].

Ta sama przemowa pojawiła się w teledysku do utworu „A Head Full of Dreams” brytyjskiego zespołu Coldplay.

Podczas nagrywania najnowszej płyty Caustic Love, szkocki piosenkarz Paolo Nutini użył fragmentu przemowy fryzjera w jednej z piosenek, Iron Sky[3].

Przypisy edytuj

  1. Charlie Chaplin: My Autobiography. Simon & Schuster, 1964, s. 392. ISBN 978-0-14-015828-1.
  2. Beyond The Frontier. magazyngitarzysta.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-28)]. Magazyn Gitarzysta, recenzja z dnia 25 kwietnia, 2013 r.
  3. YouTube, www.youtube.com [dostęp 2017-11-22] (fr.).

Linki zewnętrzne edytuj