Dynastia Jin (1115–1234)
Ten artykuł od 2011-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Dynastia Jin (1115-1234; dżurdżeński: Anchu) – państwo ustanowione na północy Chin w XII-XIII wieku przez Dżurdżenów.
| |||||||||
![]() Państwa Xixia, Jin i Song ok. 1141 roku | |||||||||
Nazwa chińska | |||||||||
| |||||||||
Historia Chin | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Prehistoria i starożytność | |||||||
Neolit w Chinach ok. 8000–2000 p.n.e. |
Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy według tradycji 2850−2205 p.n.e. | ||||||
Dynastia Xia 2070–1600 p.n.e. | |||||||
Dynastia Shang 1600–1046 p.n.e. | |||||||
Dynastia Zhou 1046–256 p.n.e. | |||||||
Okres Wiosen i Jesieni Okres Walczących Królestw | |||||||
Cesarstwo | |||||||
Dynastia Qin 221 p.n.e.–206 p.n.e. | |||||||
Dynastia Han 206 p.n.e.–220 n.e. | |||||||
(Dynastia Xin 9–23) | |||||||
Epoka Trzech Królestw 220–280 | |||||||
Wei • Shu • Wu | |||||||
Dynastia Jin 265–420 | |||||||
Szesnaście Królestw 304–439 | |||||||
Dynastie Południowe i Północne 420–589 | |||||||
Dynastia Sui 581–618 | |||||||
Dynastia Tang 618–907 | |||||||
(Dynastia Zhou 690–705) | |||||||
Pięć Dynastii i Dziesięć Królestw 907–960 |
Dynastia Liao 907–1125 | ||||||
Dynastia Song 960–1279 |
|||||||
Xixia 1038–1227 | |||||||
Jin 1115–1234 | |||||||
Dynastia Yuan 1271–1368 | |||||||
Dynastia Ming 1368–1644 | |||||||
Dynastia Qing 1644–1911 | |||||||
Współczesność | |||||||
Republika Chińska 1912–1949 | |||||||
![]() |
![]() | ||||||
Powiązane artykuły
| |||||||
Powstanie państwa JinEdytuj
Dynastię Jin założyli Dżurdżeni, którzy byli wasalnym szczepem dynastii Liao, ustanowionej przez Kitanów. W 1114 r. Dżurdżeni, zamieszkujący dolinę rzeki Sungari na terenie dzisiejszej prowincji Jilin rozpoczęli pod wodzą Akuty wojnę, która zakończyła się w 1124 r. wyparciem Kitanów z północy Chin do Azji Środkowej.
Po zrzuceniu kitańskiego jarzma, Dżurdżeni zaatakowali państwo chińskiej dynastii Song, które stawiło im słaby opór. W roku 1126 zdobyli oni jego stolicę, Kaifeng, i wzięli do niewoli cesarza Qinzonga i jego poprzednika Huizonga. Spalili także Hangzhou i zdobyli Ningbo. Zapewne podbiliby całe państwo Song, gdyby nie waśnie o sukcesję, które rozgorzały po śmierci Akuty. W 1115 r. Dżurdżeni ustanowili własne państwo Jin (złoty, po koreańsku - Kim) ze stolicą w Pekinie, który nosił wówczas nazwę Yan (Yanjing). Z kronik Songów wynika, że państwo Jin liczyło od początku istnienia ok. 50 mln ludności.
Historia Państwa JinEdytuj
Na ziemiach chińskich Dżurdżeni szybko ulegli sinizacji, przyjęli chińskie obyczaje, sposoby rządzenia itd. W 1147 r. Dżurdżeni sami zostali zaatakowani przez Mongołów, którzy wyparli ich z ziem na północy, w dolinie rzeki Kerulen. Przyspieszyło to proces przyjmowania chińskiej kultury.
W 1187 r. cesarz państwa Jin zaalarmowany postępującą sinizacją, zakazał Dżurdżenom przyjmowania chińskich nazwisk i noszenia chińskich strojów. Ten swego rodzaju apartheid nie zapobiegł roztapianiu się Dżurdżenów w chińskiej populacji.
W 1206 r. przywódcą Mongołów został Temudżyn, który w 1210 r. najechał państwo Jin, rozprawiwszy się uprzednio z krajem Xixia w zakolu Huang He. Mongołowie zmietli dżurdżeńsko-chińskie wojsko i oblegali Pekin. W tym czasie przyswoili sobie od wroga chińskie techniki oblężnicze, które w przyszłości miały im pomóc w podbojach w Azji i w Europie. Ostateczny upadek państwa Jin nastąpił w 1234 roku.
Dżurdżeni zamieszkujący tereny dzisiejszej Mandżurii nie ulegli tak silnej asymilacji i zachowali odrębność. Po upadku mongolskiej dynastii Yuan i chińskiej Ming zjednoczyli się i przyjęli nową nazwę - Mandżurowie. W XVII wieku najechali Chiny i ustanowili ostatnią dynastię w historii Chin - Qing.