Dystrykt Brczko

Dystrykt Brczko Bośni i Hercegowiny
bośn., chor. Brčko distrikt Bosne i Hercegovine
serb. Брчко дистрикт Боснe и Херцеговинe
Herb	Flaga
Państwo	Bośnia i Hercegowina
Siedziba	Brczko
Data powstania	5 marca 1999
Kod ISO 3166-2	BA-BRC
Powierzchnia	493 km²
Populacja (2013); • liczba ludności	; 93 028
• gęstość	189 os./km²
Numer kierunkowy	(+387) 49
Strefa czasowa	UTC +1
Języki urzędowe	bośniacki, serbski, chorwacki
	Położenie na mapie;
	44°52′25″N 18°48′25″E/44,873611 18,806944
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Dystrykt Brczko – samorządna jednostka administracyjna Bośni i Hercegowiny. Zlokalizowany w północno-wschodniej części kraju, w Bośni (krainie historyczno-geograficznej), nad rzeką Sawą. Siedziba jego władz mieści się w mieście Brczko.

Oficjalnie kondominium Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej (nie mylić z Republiką Serbii). Został utworzony w 1999 roku, aby odzwierciedlić wieloetniczny charakter miasta Brczko i okolicznych obszarów oraz ich szczególny status w nowo niepodległej Bośni i Hercegowinie. W rzeczywistości funkcjonuje jako samorządne terytorium podobnie jak inne gminy w kraju.^[1]

Posiada własne władze: ustawodawczą – Zgromadzenie (Skupština, Скупштина) na czele z Przewodniczącym oraz wykonawczą na czele z burmistrzem, wybieranym przez Zgromadzenie, a ich działalność nadzoruje międzynarodowy Zarządca.

Historia

Granice Dayton przed utworzeniem dystryktu Brcko

Dystrykt Brczko został utworzony w wyniku procesu arbitrażowego podjętego przez Wysokiego Przedstawiciela dla Bośni i Hercegowiny.^[2]^[3]^[4] Zgodnie z układem w Dayton, proces ten mógł jednak arbitrażować tylko sporną część linii granicznej między jednostkami (IEBL).^[5] Dystrykt Brczko został utworzony z całego terytorium dawnej gminy Brczko, z czego 48% (w tym miasto Brczko ) znajdowało się w nowo utworzonej Republice Serbskiej, a 52% w Federacji Bośni i Hercegowiny.

Brčko był jedynym elementem porozumienia pokojowego z Dayton, który nie został sfinalizowany. Umowa arbitrażowa została później sfinalizowana w marcu 1999 r., w wyniku czego powstał dystrykt, który miał być administrowany przez międzynarodowego nadzorcę. Od 2006 roku rolę nadzorcy przejął Wysoki Przedstawiciel.

Pierwszy przedstawiciel OBWE w okręgu Brczko przybył w czerwcu 1996 r. Przed tą datą Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) miała skromne przedstawicielstwo, początkowo kierowane przez Randolpha Hamptona. W międzyczasie, zanim dystrykt Brczko mógł być reprezentowany zgodnie z ustaleniami postarbitrażowymi, odbyły się wybory lokalne i przekazano pakiety pomocy humanitarnej, przy współpracy agencji USAID i ECHO. Okręg ten był znany jako ośrodek różnych międzynarodowych programów odbudowy Bośni i Hercegowiny, kierowanych głównie przez obce rządy, zwłaszcza Stany Zjednoczone.

Granice

Brczko graniczy od południa i północnego zachodu z Federacją Bośni i Hercegowiny, od wschodu i zachodu z Republiką Serbską, od północy z Republiką Chorwacji i na północnym wschodzie z Republiką Serbii.

Populacja


1971: Populacja wynosiła 74 771 mieszkańców, rozmieszczonych w następujący sposób:

Boszniacy – 30 181 (40,36%)
Chorwaci – 24 925 (33,33%)
Serbowie – 1086 (1,45%)
Jugosłowianie – 5 %
Inni – 870 (1,18%)

Skład etniczny regionu Brczko w 1991:

Boszniacy – 45%
Chorwaci – 25%
Serbowie – 21%
Jugosłowianie – 6%
inni – 3%


1997: Ludność na terenie powiatu wynosi 33 623 mieszkańców, w tym:

Boszniacy – 10 569 (31,39%)
Chorwaci – 2650 (7,81%)
Serbowie – 18 193 (52,09%)
Jugosłowianie – 5 %
Inne – 0,4%

Od 1991 roku nie było oficjalnego spisu ludności, więc niektóre z przedstawionych tutaj danych są jedynie szacunkami.


2006: Populacja powiatu została oszacowana na 78 863 osób, rozłożona w następujący sposób:

Boszniacy – 32 332 (43,95%)
Chorwaci – 7919 (11,50%)
Serbowie – 38 618 (46,55%)

Obecny skład etniczny regionu Brczko^[6]:

Boszniacy – 42%
Serbowie – 35%
Chorwaci – 21%
inni – 2%


2013

bośniacki – 35,381 (42,36%)
Serbowie – 28 884 (34,58%)
Chorwaci – 17 252 (20,66%)
inne narodowości – 1899 (2,28%)


spis ludności z 1961 r

Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1961
Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1961
Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1961
Proporcja Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1961
Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1961

spis ludności z 1971 r

Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1971
Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1971
Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1971
Proporcja Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1971
Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1971

spis ludności z 1981 r

Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1981
Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1981
Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1981
Odsetek Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1981
Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1981

spis ludności z 1991 r

Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1991
Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1991
Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1991
Odsetek Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1991
Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1991

spis ludności z 2013 r

Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 2013
Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 2013
Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 2013
Odsetek Chorwatów w Brčku według osadnictwa 2013
Odsetek Serbów w Brčku według osadnictwa 2013

Rząd i polityka

W Zgromadzeniu Dystryktu Brczko jest 29 miejsc. Miejsca są przydzielane dla każdej ze stron w następujący sposób:

6 miejsc w Demokratycznej Partii Serbii
5 mandatów z Partia Socjaldemokratyczna
4 mandaty z Partia Akcji Demokratycznej
3 miejsca w Chorwackiej Unii Demokratycznej
3 mandaty z Partii dla Bośni i Hercegowiny
2 miejsca w Sojuszu Niezależnych Socjaldemokratów
2 mandaty z Chorwackiej Partii Ludowej
2 mandaty z Socjalistycznej Partii Republiki Serbskiej
1 miejsce z Partia Demokratyczna
1 wolne miejsce na kandydata niezależnego

Według pochodzenia etnicznego:

Nadzorcy

Robert William Farrand, 7 marca 1997 - 2 czerwca 2000
Gary L. Matthews, 2 czerwca 2000 - 14 marca 2001
Niemcy Gerhard Sontheim, 14 marca 2001 - 20 kwietnia 2001 (tymczasowo)
Henry Lee Clarke, 20 kwietnia 2001 - 1 października 2003
Niemcy Gerhard Sontheim, 1 października 2003 - 16 stycznia 2004 (tymczasowo)
Susan Rockwell Johnson, 16 stycznia 2004 - 1 października 2006
Stany Zjednoczone Raffi gregoriański, 1 października 2006 - 2 sierpnia 2010
Niemcy Gerhard Sontheim, 2 sierpnia 2010 - 22 września 2010 (tymczasowo)
Roderick Moore, od 22 września 2010

Znane osoby

Edo Maaika —raper
Mladen Petrić to chorwacki międzynarodowy piłkarz
Vesna Pisarović jest piosenkarką popową
Lepa Brena jest piosenkarzem
Edvin Kanka Čudić jest obrońcą praw człowieka z Bośni
Anil Dervišević — Właściciel klubu siatkówki „Denver-Area”, trener kobiecej drużyny siatkówki Bośni i Hercegowiny
Jenana Šeganović jest pianistą
Anton Maglik jest chorwackim piłkarzem
Jasmin Imamović jest politykiem
Nataša Vojnović jest modelem serbskim
Mato Tadić jest sędzią

Brankica Mihajlović to serbska siatkarka, mistrzyni świata i Europy, srebrna medalistka Letnich Igrzysk Olimpijskich 2016
Ines Janković jest serbskim projektantem mody
Nikola Kovač jest zawodowym graczem Counter-Strike: Global Offensive

Współpraca

Mostar, Bośnia i Hercegowina

Zobacz też

Przypisy

↑ Is Brcko District a condominium, an entity or a municipality? [online], Office of the High Representative, 12 maja 2003 [dostęp 2024-11-13] (ang.).
↑ {{{tytuł}}} [online], www.ohr.int [dostęp 2024-11-13] .
↑ {{{tytuł}}} [online], web.archive.org [dostęp 2024-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-25] .
↑ {{{tytuł}}} [online], web.archive.org [dostęp 2024-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-25] .
↑ The General Framework Agreement: Annex 2 [online], web.archive.org, 15 kwietnia 2007 [dostęp 2024-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2007-04-15] .
↑ Popis 2013 u BiH [online], www.statistika.ba [dostęp 2018-09-30] (ang.).

Linki zewnętrzne

Statut (Konstytucja) Brczka (en). ohr.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-10)].
Strona Zgromadzenia (Skupsztiny) Brczka
Strona rządu (Burmistrza) Brczka. bdcentral.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-21)].
Mapa Dystryktu Brczko
Strona Zarządcy Brczka

[1] Is Brcko District a condominium, an entity or a municipality? [online], Office of the High Representative, 12 maja 2003 [dostęp 2024-11-13] (ang.).

[2] {{{tytuł}}} [online], www.ohr.int [dostęp 2024-11-13] .

[3] {{{tytuł}}} [online], web.archive.org [dostęp 2024-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-25] .

[4] {{{tytuł}}} [online], web.archive.org [dostęp 2024-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-25] .

[5] The General Framework Agreement: Annex 2 [online], web.archive.org, 15 kwietnia 2007 [dostęp 2024-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2007-04-15] .

[Popis_2013_u_BiH-6] Popis 2013 u BiH [online], www.statistika.ba [dostęp 2018-09-30] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]