Dywizja Ochotnicza (II RP)

Dywizja Ochotnicza (22 Dywizja Piechoty) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP w 1920.

Dywizja Ochotnicza

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1920
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Adam Koc
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa nad Wkrą (14–18 VIII 1920) bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920)
Organizacja
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	Armia Ochotnicza

Historia dywizji

22 lipca 1920 r. Generalny Inspektor Armii Ochotniczej, gen. broni Józef Haller wydał rozkaz o sformowaniu Dywizji Ochotniczej. Na dowódcę dywizji wyznaczony został ppłk Adam Koc.

Do formowania dywizji przystąpiono w sierpniu 1920 r., w Twierdzy Modlińskiej. W skład dywizji włączono 101 rezerwowy oraz 201, 202 i 205 ochotnicze pułki piechoty.

15 września 1920 roku stan żywionych w Dywizji Ochotniczej wynosił (w nawiasach podano stan bojowy): 343 (157) oficerów, 27 podchorążych oraz 12.368 (5.457 pieszych i 383 jezdnych) podoficerów i szeregowych, a ponadto 9 cywilów, 21 jeńców i internowanych, 869 koni wierzchowych i jucznych, 1.023 koni artyleryjskich i 2.185 koni taborowych. Na uzbrojeniu dywizji znajdowało się 129 karabinów maszynowych i 56 dział polowych. Tabor liczył 1.181 wozów, 97 kuchni polowych i 2 samochody.

W listopadzie 1920 dywizja została rozformowana, a pułki ochotnicze zdemobilizowane. Ten sam los miał spotkać 101 Rezerwowy pułk piechoty, jednak w uznaniu zasług Naczelny Wódz postanowił pozostawić jednostkę na stopie pokojowej. Stan osobowy pułku uzupełniony został żołnierzami z trzech likwidowanych pułków ochotniczych oraz przybyłą z niewoli rosyjskiej kadrą oficerską byłej Dywizji Syberyjskiej. W celu zachowania tradycji pułk przemianowany został na 3 pułk syberyjski.

Z chwilą przemianowania 101 pułku dotychczasowa Brygada Syberyjska została rozwinięta do ram dywizji. W październiku 1921 r. Dywizja Syberyjska przemianowana została na 30 Dywizję Piechoty, a 1, 2 i 3 pułki syberyjskie odpowiednio na 82, 83 i 84 pułki piechoty.

Organizacja Dywizji Ochotniczej

Odznaka pamiątkowa baterii „Janka” 205 pułku piechoty

• Kwatera Główna Dywizji Ochotniczej
• I Brygada
  • 201 ochotniczy pułk piechoty
  • 205 ochotniczy pułk piechoty
• II Brygada
  • 202 ochotniczy pułk piechoty
  • 101 rezerwowy pułk piechoty
• 201 pułk artylerii polowej
• batalion saperów
  • kompania saperów ochotnicza
  • kompania saperów
  • kolumna saperska
• dywizjon strzelców konnych ochotniczy
  • szwadron rtm. Królikowskiego
  • ochotniczy oddział kresowy
• kompania telegraficzna rezerwowa nr I (przeformowana na kompanię telegraficzną dywizyjną)
• kompania sztabowa
• pluton żandarmerii
• poczta polowa nr 67
• kompania sanitarna
• piekarnia polowa ochotnicza
• szpital koni
• park uzbrojenia dywizji
• warsztat uzbrojenia dywizji
• urząd gospodarczy
• 6 x kolumn taborowych
• warsztat taborowy

Oddziały podporządkowane:

• Dowództwo 17 pułku artylerii ciężkiej wielkopolskiej
  • dowódca – mjr Leonard Lubański (równocześnie dowódca artylerii Dyw. Ochot.)
• II dywizjon 17 pułku artylerii ciężkiej wielkopolskiej (uzbrojony w 75 mm armaty wz. 1897)
  • dowódca – kpt. Stanisław Przywecki
  • 4 bateria – por. Edward Przybylski
  • 5 bateria – por. Zygmunt Kapsa
  • 6 bateria – por. Wojciech Dombek
• IV dywizjon 14 pułku artylerii polowej wielkopolskiej
  • 11 bateria
  • 12 bateria
• szpital polowy Nr 406
• kolumna taborów nr 141
• kolumna taborów nr 520

W I dekadzie września 1920 roku w skład Dywizji Ochotniczej włączone zostały:

• batalion marszowy 263 pułku piechoty kresowej z DOG Pomorze,
• I dywizjon 216 pułku artylerii polowej (12 rosyjskich armat kal. 76,2 mm w trzech bateriach),
• 1 oddział lotny (częściowo konny),

które utworzyły Grupę mjr. Kościałkowskiego.

Obsada personalna Dywizji Ochotniczej

Obsada personalna Dywizji Ochotniczej. Skrótem VM wziętym w nawias zaznaczono żołnierzy odznaczonych Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari

• dowódca dywizji – ppłk Adam Koc
• szef sztabu – por. (Roman?) Michałowski
• kapelan dywizji – ks. Szczęsny Starkiewicz
• dowódca I Brygady – ppłk Jerzy Ferek-Błeszyński
• dowódca I Brygady – ppłk SG Mieczysław Wyżeł-Ścieżyński (VM)
• dowódca 205 pp – mjr Bernard Mond
• dowódca II Brygady – ppłk Andrzej Kopa
• dowódca 202 pp – mjr Modest Sierant
• dowódca 101 pp – ppłk Włodzimierz Hellmann
• dowódca 201 pap – mjr Ludwik Jurkiewicz

Bibliografia

• Księga chwały piechoty, praca zbiorowa, Warszawa 1992, reprint wydania z 1939 r.
• Bitwa niemeńska 29 VIII - 18 X 1920. Dokumenty operacyjne. Część I (29 VIII - 19 IX), oprac. i przygotowanie do druku zespół pod redakcją Marka Tarczyńskiego, Oficyna Wydawnicza "Rytm", Warszawa 1998, ISBN 83-867893-05-6.
• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934. [dostęp 2016-02-15].