Dywizjon 305
305 Dywizjon Bombowy „Ziemi Wielkopolskiej i Lidzkiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego” (ang. No.305 Polish Bomber Squadron) – eskadra lotnictwa bombowego i myśliwsko-bombowego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1 września 1940 |
Rozformowanie |
6 stycznia 1947 |
Tradycje | |
Święto |
25 kwietnia[2] |
Działania zbrojne | |
ofensywa przez kanał La Manche, ofensywa „Millennium”, Bitwa o Ruhrę, Bitwa o Hamburg, Operacja Overlord, Bitwa Normandzka | |
Organizacja | |
Numer |
SM[1] |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Formacja | |
Rodzaj wojsk |
Historia
edytujFormowanie Dywizjonu
edytujFormowanie czwartego z polskich eskadr bombowych, Dywizjonu 305, rozpoczęło się 29 sierpnia 1940 w bazie RAF Bramcote. Dywizjon początkowo był wyposażony w lekkie bombowce Fairey Battle, ale od listopada 1940 został przezbrojony w dwusilnikowe ciężkie bombowce Vickers Wellington wraz z przeniesieniem do bazy RAF Syerston, razem z Dywizjonem 304. Prowadzono tam intensywne szkolenia, uzupełniając etaty personelu. W dniu 27 stycznia oba dywizjony były wizytowane przez parę królewską[3].
W grupie RAF Bomber Command
edytujGotowość operacyjną dywizjon uzyskał w dniu 24 kwietnia 1941. Jego pierwszą misją było bombardowanie zbiorników z paliwem w Rotterdamie w nocy z 25 na 26 kwietnia 1941. Za uzyskanie znaczących rezultatów bombardowania oba dywizjony (również 304) otrzymały telegram gratulacyjny od Dowódcy 1 Grupy Bombowej (RAF Bomber Command). Dzień 25 kwietnia stał się świętem dywizjonu[4] .
W następnych tygodniach dywizjon dołączył do grupy nocnego bombardowania miast niemieckich oraz wyposażenia niemieckiego w portach francuskich. W dniu 11 czerwca dywizjon miał wizytację dowódcy Bomber Command, następnego dnia wizytę złożyli Jego Królewska Mość, Książę Kentu. W 1941 oraz 1942 kontynuowano bombardowania. W nocy z 30 na 31 maja 1942 13 załóg dywizjonu wzięło udział w pierwszym nalocie dywanowym RAF 1000 samolotów na Kolonię (operacja Millennium). W sierpniu 1942 głównym zadaniem dywizjonu było minowanie portów francuskich wykorzystywanych przez niemieckie okręty wojenne. W następnych miesiącach kontynuowano te zadania oraz dalej bombardowano miasta Essen, zagłębia Ruhry (zakłady Kruppa) oraz włoski Turyn. Ostatnim lotem operacyjnym w Grupie Bombowej było bombardowanie Hamburga nocą z 2 na 3 sierpnia 1943. Dywizjon odnotował w tym okresie znaczące straty w załogach i sprzęcie[3].
W dniu 20 lipca 1941 dywizjon przeniesiono do bazy RAF Lindholme, gdzie stacjonował również Dywizjon 304. Stamtąd, a następnie od sierpnia 1942 z bazy RAF Hemswell kontynuowano operacje bombardowania celów w Niemczech, notując też poważne straty własne w załogach i samolotach. Było to jednym z powodów decyzji wyłączenia dywizjonu z Grupy Bombowej i podporządkowania go do nowej Drugiej Grupy Sił Taktycznych (2TAF). Ostatnim lotem operacyjnym w Grupie Bombowej było bombardowanie Hamburga nocą z 2 na 3 sierpnia 1943[3].
W Grupie Sił Taktycznych
edytujCelem Drugiej Grupy Sił Taktycznych (TAF) było skoncentrowanie ataków na kontynencie na cele strategiczne nieprzyjaciela: mosty, magazyny, dworce, pociągi i linie kolejowe. Dywizjon do tych zadań otrzymał 5 września 1943 na krótko amerykańskie bombowce B-25 Mitchell, a następnie samoloty myśliwsko-bombowe De Havilland Mosquito, używane przez dywizjon do końca wojny. Dywizjon musiał się zmienić z jednostki bombowej na jednostkę myśliwsko-bombową, szturmową. Po przeszkoleniu dywizjon uzyskał gotowość bojową 25 lutego 1944[3].
Operując intensywnie nad kontynentem, dywizjon wziął udział w D-Day, bombardując tereny przed lądowaniem wojsk sprzymierzonych oraz cele strategiczne we Francji. W sierpniu 1944 zniszczono między innymi, 13 000 000 litrów niemieckiego paliwa przechowywanego w pobliżu Nancy. Od listopada 1944, dywizjon stacjonował na lotniskach na kontynencie: we Francji, Holandii oraz w Niemczech. Ostatnią akcję bojową dywizjon wykonał w nocy z 25 na 26 kwietnia 1945, cztery lata po swojej pierwszej akcji[4] .
Rozformowanie dywizjonu
edytujPo zakończeniu działań wojennych stacjonował w Niemczech jako część sił okupacyjnych. Od 15 października 1946 roku powrócił do Anglii do bazy RAF Faldingworth, gdzie 25 listopada 1946 zdał samoloty. Dnia 6 stycznia 1947 został rozformowany[3].
Odznaka
edytujOdznaka Dywizjonu zatwierdzona Dz. Rozk. NW nr 3, poz. 31 z 2 lipca 1943 roku. Na tle skrzydła husarskiego skierowanego w prawą stronę wpisane inicjały JP przedzielone złotą buławą marszałkowską. W dolnej części, po prawej stronie wkomponowane ćwiartki szachownicy i lotniczego koła RAF, wykonane z barwnej emalii. Na piórach w dolnej części skrzydła wpisany pionowo złoty numer dywizjonu 305. Trzyczęściowa – wykonana w srebrze, numer i buława nakładane. Wymiary: 50 × 22 mm[5].
Dowódcy
edytujDowódcy Dywizjonu 305 | ||||
Stopień RAF |
Stopień PSP |
Imię i nazwisko | Od dnia | Informacje |
---|---|---|---|---|
Doradca brytyjski | ||||
W/Cdr | James.K.M. Drysdale | 29 sierpnia 1940 | zginął w operacji nalotu na Hawr z 15 na 16 września 1941 | |
Dowódcy polscy[6] | ||||
W/Cdr | ppłk pil. | Jan Jankowski | 29 sierpnia 1940 | |
S/Ldr | mjr pil. | Bohdan Kleczyński | 29 marca 1941 | |
W/Cdr | mjr pil. | Robert Beill | 8 sierpnia 1941 | |
S/Ldr | mjr pil. | Kazimierz Śniegula | 21 czerwca 1942 | W/Cdr od 6 lipca 1942 |
W/Cdr | mjr pil. | Tadeusz Czołowski | 17 stycznia 1943 | |
W/Cdr | kpt. pil. | Kazimierz Konopasek | 28 lipca 1943 | |
W/Cdr | mjr pil. | Bolesław Orliński | 1 sierpnia 1944 | |
W/Cdr | mjr. pil. | Stanisław Grodzicki | 1 lutego 1945 | zginął w wypadku samolotu transportowego 13 lutego 1946 |
W/Cdr | mjr pil. | Ryszard Referowski | 14 lutego 1946 | do rozformowania dywizjonu 6 stycznia 1947 |
Personel dywizjonu
edytujW wykazie figurują oficerowie i podoficerowie Dywizjonu 305, których biogramy przez wzgląd na ich zasługi są zamieszczone w Wikipedii.
Lotniska
edytujBazy lotnicze Dywizjonu 305 | |
Baza lotnicza | Użytkowana od |
---|---|
RAF Bramcote | 29 sierpnia 1940 |
RAF Syerston | 26 listopada 1940 |
RAF Lindholme | 20 lipca 1941 |
RAF Hemswell | 23 lipca 1942 |
RAF Ingham | 23 czerwca 1943 |
RAF Swanton Morley | 3 września 1943 |
RAF Lasham | 18 listopada 1943 |
RAF Blackbushe | 30 października 1944 |
ALG[i] A-75 Épinoy, Francja | 19 listopada 1944 |
ALG B-80 Volkel, Holandia | 30 lipca 1945 |
ALG B-77 Gilze en Rijen, Holandia | 7 września 1945 |
ALG B-58 Melsbroek , Belgia | 24 października 1945 |
ALG B-119 Wahn, Niemcy | 12 marca 1946 |
RAF Faldingworth | 15 października 1946[ii] |
- ↑ Advanced Landing Ground – wyremontowane lotniska na terenach zdobytych przez Aliantów na froncie zachodnim w czasie II wojny światowej.
- ↑ Do rozformowania dywizjonu 6 stycznia 1947.
Samoloty na wyposażeniu
edytujSamoloty na wyposażeniu Dywizjonu 305 | |
Typ samolotu[i] | Użytkowany od |
---|---|
Fairey Battle I[ii] | 1 września 1940 |
Vickers Wellington IC[iii] | 22 listopada 1940 |
Vickers Wellington II[iv] | 2 sierpnia 1941 |
Vickers Wellington IV[v] | 18 sierpnia 1942 |
Vickers Wellington X[vi] | 15 maja 1943 |
North American B-25 Mitchell II[vii] | od 5 września 1943 |
De Havilland Mosquito FB VI[viii] | od 4 grudnia 1943 |
- ↑ Oznaczenia przydzielonych samolotów:.
- ↑ M.in.: K7632-P, K9399-R, K9417-Q, L4963-N, L5041-F, L5050-M, L5052-O, L5056-J, L5059-L, L5064-E, L5160-H, L5315-B, L5352-K, L5476-D, L5563-G.
- ↑ Wiosną 1941 m.in.: R1016-A, R1017-K, R1019-L, R1214-N, R1228-E, R1322-F, R1592-R, R1696-P, R1697-J, W5721-H, W5722-N, W5723, W5726-Q;
w lipcu 1941 m.in.: R1213-D, R1667-J, R1672-G, T2960-O, X9664-K, X9683-P. - ↑ M.in.: W5420-D, W5463-E, W5519-K, W5526-J, W5533-T, W5557-G, W5563-Q, W5567-M, W5573-O, W5579-L, W5590-A, W5591-B, W5592-N, W5593-P;
od początku 1942 m.in.: W5370-V, Z8339-N, Z8343-S, Z8372-Q, Z8399-Z, Z8406-G, Z8425-K, Z8438-B, Z8501-M, Z8581-W, Z8596-A, Z8597-C, Z8599-R, Z8601-M, Z8645-Q. - ↑ M.in.: R1520-W, R1525-S, R1530-A, Z1216-S, Z2145-D, Z1248-K, Z1260-B, Z2172-N, Z1273-P, Z1278-F, Z1279-O, Z1281-K, Z1340-L, Z1378-G, Z1384-R, Z1389-C, Z1390-J, Z1400-K, Z1401-O, Z1403-A, Z1415-N, Z1476-F, Z1480-N, Z1481-D, Z1490-T, Z1496-S.
- ↑ M.in.: HE148-T, HE345-K, HE347-F, HE705-A, HF463-A, HF490-O, HF491-L, HF492-M, HF495-B, HF594-J, HZ467-C, LN390-U, LN391-P, LP356-G, LP452-J, MF372-E, MS495, NA986-D, NB467-C, NB689-H.
- ↑ M.in.: B-25C: FL182-P, FL192-L, FL201-B, FL686-O, FL691-A; B-25D: FV911-S, FV913-C, FV923-E, FV937-K, FV941-D, FV948-Q, FV976-R.
- ↑ W początkowym okresie m.in.: HX980-O, LR261-G, LR262-Q, LR295-D, LR298-K, LR300-N, LR303-A, LR313-B, LR328-C, LR338-E, LR365-J, NS823-H, NS824-Z, NS846-B, NS888-M, NS927-C, NT145-Z;
na początku 1945 roku: HR202-A, HR346-K, HX909-L, NS844-N, NS887-O, NT175-E, NT193-F, NT227-M, NT233-X, NT234-E, NT236-P, PZ232-O, PZ335-D, PZ357-W, PZ374-H, PZ383-U, PZ389-C, PZ391-D, PZ401-B, RS559-L, SZ978-H, SZ982-T.
Podsumowanie wysiłku bojowego dywizjonu
edytujW okresie 19 lipca 1940 – 8 maja 1945.
Operacje bojowe w Bomber Command | |||||||
Rok | 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | 1945 | Razem |
---|---|---|---|---|---|---|---|
samolotozadań | – | 284 | 587 | 246 | – | – | 1 117 |
godzin lotu | – | 1 479,5 | 3 273,5 | 1 304 | – | – | 6 057 |
Operacje bojowe w Tactical Air Force | |||||||
Rok | 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | 1945 | Razem |
samolotozadań | – | – | – | 15 | 1 636 | 813 | 2 464 |
godzin lotu | – | – | – | 33 | 4 295 | 2 441 | 6 769 |
Łącznie operacje dywizjonu 305 | |||||||
Rok | 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | 1945 | Razem |
samolotozadań | – | 284 | 587 | 261 | 1 636 | 813 | 3 581 |
godzin lotu | – | 1 479,5 | 3 273,5 | 1 337 | 4 295 | 2 441 | 12 826 |
Straty personalne i samolotów
edytujStraty lotników i samolotów Dywizjonu 305 | |||||||
Rok | 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | 1945 | Razem |
---|---|---|---|---|---|---|---|
polegli w akcji | – | 58[i] | 56 | 31 | 39[ii] | 11[iii] | 195 |
w niewoli, zaginieni | – | 15 | 17 | 3 | 0 | 1[iv] | 36 |
utracone maszyny | – | 14 | 16 | 7 | 20 | 6 | 63 |
Upamiętnienie
edytuj- Od 2018 tradycje dywizjonu 305 kontynuuje Mobilna Jednostka Dowodzenia Operacjami Powietrznymi[9]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Król 1982 ↓, s. 214.
- ↑ Koliński 1978 ↓, s. 177.
- ↑ a b c d e Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 263.
- ↑ a b Król 1982 ↓.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 531.
- ↑ Jaśkiewicz 2013 ↓, s. 270.
- ↑ Wojciech Zmyślony , 305 Dywizjon Bombowy „Ziemi Wielkopolskiej” [online], www.polishairforce.pl [dostęp 2019-11-12] .
- ↑ Bieniecki 2007 ↓.
- ↑ Dz.Urz.MON z 2018 poz. 25.
Bibliografia
edytuj- Kajetan Bieniecki , Polskie załogi nad Europą 1941-1945. Polacy w operacjach specjalnych, Bellona, 2007, ISBN 978-83-11-10235-4 .
- Izydor Koliński: Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
- Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06745-7.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007.
- Łukasz Jaśkiewicz , 304 Dywizjon Bombowy „Ziemi Śląskiej im.ks. Józefa Poniatowskiego, NapoleonV, 2013, ISBN 978-83-78890-38-6 .
- Krzysztof Mroczkowski , Andrzej Olejko , Nocnych Lotów Świadectwa, Acta Aeronautica, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2011, ISBN 978-83-931259-1-3 .