Dziewanna synajska

Dziewanna synajska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	trędownikowate
Rodzaj	dziewanna
Gatunek	dziewanna synajska
	Nazwa systematyczna
	Verbascum sinaiticum Benth.; Prodr. 10: 236 1846
	Systematyka w Wikispecies

Dziewanna synajska (Verbascum sinaiticum Benth.) – gatunek rośliny z rodziny trędownikowatych. Występuje w tropikalnej Afryce Wschodniej, na półwyspie Synaj, w Izraelu, Syrii, Iraku, Iranie, Afganistanie, Pakistanie^[4]. W Izraelu występuje na Pustyni Judzkiej, pustyni Negew oraz wokół Jerozolimy^[5].

Morfologia edytuj

Łodyga: O wysokości 1-2 m, wzniesiona, prosta i rozgałęziona. Cała jest gruczołowato owłosiona^[6].
Liście: Owalno-lancetowate o długości do 30 cm i szerokości 7-11 cm i brzegach grubo ząbkowanych. Wierzchołek liścia ostry lub spiczasty, dolne liście na krótkich ogonkach, górne siedzące^[6].
Kwiaty: Zebrane w duży, zazwyczaj rozgałęziony kwiatostan. Dolne podsadki jajowate i spiczaste, górne niepozorne. Kwiaty wyrastają na szypułkach o długości 3-5 mm i tworzą 2-7 dość od siebie oddalone grupy. Kielich o 4-9 głęboko klapowanych działkach, gęsto owłosionych gwiazdkowatymi włoskami. Korona żółta o średnicy 20-28 mm. Nitki pręcików pomarańczowe, obrośnięte białymi i fioletowymi włoskami, pylniki również pomarańczowe^[6].
Owoc: Owłosiona, jajowata torebka o długości 6-7 mm i szerokości 4-5 mm^[6].

Udział w kulturze edytuj

Zdaniem J. Maillata i S. Maillata (znawcy roślin biblijnych) dziewanna synajska posłużyła za wzór przy tworzeniu opisanego w Księdze Wyjścia (25,31) żydowskiego świecznika zwanego menorą. Jej pędy boczne regularnie rozgałęziają się w podobny, jak w menorze sposób i zakończone są jajowatymi pąkami kwiatowymi. Kształt taki utrzymuje również po przekwitnięciu, a żółte kwiaty przypominają złoty kolor świecznika. Charakterystyczne cechy budowy tej rośliny bardziej przypominają menorę, niż podawana przez Hareuvaniego szałwia judejska (Salvia judeica)^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2015-02-11].
↑ BibAlex. Verbascum sinaiticum. [dostęp 2015-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-11)].
↑ ^a ^b Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
↑ ^a ^b ^c ^d Global Plants. Verbascum sinaiticum Benth.. [dostęp 2015-02-11].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2015-02-11].

[4] BibAlex. Verbascum sinaiticum. [dostęp 2015-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-11)].

[rb-5] Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[global-6] Global Plants. Verbascum sinaiticum Benth.. [dostęp 2015-02-11].

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]