Dziki Łów

motyw w mitologii

Dziki Łów, także Dzikie Łowy, Dziki Gon, Dzikie Polowanie, Dzikie Zastępy[1] – motyw mityczny rozpowszechniony w północnej, zachodniej i środkowej Europie wywodzący się z religii Germanów, Celtów, także Słowian[2].

Peter Nicolai Arbo: Åsgårdsreien (1872)
Friedrich Wilhelm Heine: Wodan's wilde Jagd (1882)

Opis motywu edytuj

Dziki Łów to szybki przelot gromady duchów, demonów, czarownic lub innych demonicznych stworów, któremu towarzyszą gromy, pioruny lub różnego rodzaju kataklizmy na ziemi. Gromada porusza się w powietrzu, kierowana przez przywódcę, którym może być wódz, bóg, demon lub inna istota, często używając mioteł, kijów, demonów lub innych wierzchowców[2].

W Skandynawii na czele Dzikich Łowów stawał zwykle bóg Odyn dosiadający swego ośmionożnego rumaka Sleipnira, ale mogła to być też bogini Freja[2]. Dziki Łów mogła prowadzić również bogini Lusse. Wierzono, że w najdłuższą noc roku lub w czasie zimowych burz przewodzi ona hordzie wilków lub upiorów poruszającej się po niebie[3]

W Anglii upiorom przewodził Hern lub Herla(inne języki). Prowadzić Dziki Łów mogły również postacie legendarne lub historyczne, takie jak: król Artur, św. Guthlac (683–714), Hereward (zmarł ok. 1070) czy pirat Francis Drake[2].

W Niemczech na czele Dzikiego Łowu stał bóg Wodan[2] lub bogini Holda[4]. Mogli to też być ludzie – możnowładcy skazani na to za karę (np. za nieposzanowanie dnia świętego)[2].

Dzikie Łowy miały mieć miejsce w okresie od Bożego Narodzenia do Święta Trzech Króli, a także w okresie przed Wielkanocą (czas świętowania początku wiosny)[2].

Pojawienie się Dzikiego Łowu uważano za przepowiednię katastrofy, np. wojny czy klęski głodu[2]. Mógł również zwiastować śmierć tego, kto go ujrzał. Śmiertelnicy, którzy przecięli trasę Łowu lub nią podążali, mogli zostać porwani i zabrani do krainy zmarłych[4].

Występowanie motywu w mitologii edytuj

Motyw Dzikiego Łowu jest szczególnie często spotykany na terenie Niemiec. popularny jest również w Wielkiej Brytanii i krajach skandynawskich. Spotyka się go również we Francji, północnych Włoszech, Hiszpanii a także w krajach słowiańskich[2].

Występowanie motywu w kulturze edytuj

Literatura edytuj

Dziki Łów pojawia się:

I w tych lasach, i na pustych polach lecieli jak ów orszak piekielny rycerzy krzyżackich, o których lud powiada na Żmudzi, iż czasami, wśród jasnych nocy miesięcznych, zjawiają się i pędzą przez powietrze zwiastując wojnę i klęski nadzwyczajne.

  • Opis Dzikiego Łowu pojawia się również w dramacie Wesele, autorstwa Stanisława Wyspiańskiego. W scenie XXXIII, w czasie, w którym ma dojść do powstania kosynierów, Haneczka opisuje zjawiska zachodzące na niebie:

Gonitwy po niebie konne;
rycerze jacyś ogromni
stoją równo w dwa szeregi
i dalekim łanem drzewców
godzą na się wielkim pędem.

  • Motyw Dzikiego Gonu pojawia się w pierwszym tomie powieści Wampirze Cesarstwo Jaya Kristoffa (rozdział X Żaden kwiat nie rozkwita).

Film edytuj

  • W oparciu o mit o Dzikim Łowie jest zrealizowany 6. sezon serialu Teen Wolf, w którym Dziki Łów to jeźdźcy na koniach, którzy porywali ludzi z miasteczek. Jeźdźcy widmo sprawiali, że porwana osoba była wymazywana z pamięci osób, które ją znały.

Muzyka edytuj

  • Strzelec potępiony poemat symfoniczny Césara Francka (1882) – nawiązuje do motywu galopujących na koniach dusz zmarłych, co ma mieć miejsce podczas burzy[5]

Gry komputerowe edytuj

Motyw Dzikiego Gonu pojawia się w uniwersum League of Legends, związaną z nim lokacją są Wyspy Cienia i postacie takie jak Hecarim, Karthus, Viego, Thresh.

Motyw Dzikiego Gonu pojawia się w trzech odsłonach serii gier Wiedźmin, Wiedźmin 3 Dziki Gon, stworzonej przez CD Projekt Red[6].

Przypisy edytuj

  1. John i Caitlin Matthews, Mitologia Wysp Brytyjskich, Poznań: Rebis, 1997, ISBN 83-7120-261-X., s. 78.
  2. a b c d e f g h i Dzikie łowy, [w:] Jarosław Musiał, Demonologia germańska : duchy, demony i czarownice, Gdańsk: Wydawnictwo Maszoperia Literacka, 2011, ISBN 978-83-62129-78-2, OCLC 802631884 [dostęp 2021-06-21].
  3. Artur Szrejter, Mitologia germańska : opowieści o bogach mroźnej Północy, wyd. 2 rozsz. i popr., Gdańsk: Wydawnictwo L&L, [cop. 2006], s. 279, ISBN 83-88595-99-7, OCLC 750042880 [dostęp 2021-06-21].
  4. a b c DZIKI GON W PODANIACH I LITERATURZE, Rivski, 21 marca 2018 [dostęp 2021-06-21] (pol.).
  5. Strzelec, [w:] Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, wyd. 1, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, s. 1113, ISBN 83-06-00861-8, OCLC 18253136 [dostęp 2021-06-21].
  6. Zbigniew Jankowski, Wiedźmin 3: Dziki Gon – Recenzja, Eurogamer.pl, 12 maja 2015 [dostęp 2021-10-26] (pol.).