Dzwonek alpejski

Dzwonek alpejski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	dzwonek
Gatunek	dzwonek alpejski
	Nazwa systematyczna
	Campanula alpina Jacq.; Enum. stirp. Vindob. 36. 1762
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonek alpejski^[4] (Campanula alpina Jacq.) – gatunek rośliny z rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae Juss.). Występuje tylko w Alpach i Karpatach. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach (roślina tatrzańska) i jest tu rośliną pospolitą^[5].

Morfologia edytuj

Korzeń: Gruby, mięsisty, rozgałęziony, zawiera sok mleczny^[6].
Łodyga: Pojedyncza, wysokości 5–20 cm. Cała owłosiona długimi włosami^[6].
Liście: Dolne tworzą gęstą różyczkę. Są łopatkowate, ku szczytowi rozszerzone, posiadają niewielki ogonek, a ich brzegi są karbowane. Liście łodygowe są naprzemianległe, równowąskie i całobrzegie. Liście odziomkowe są nagie lub słabo owłosione, łodygowe natomiast są gęsto owłosione^[6].
Kwiaty: Szaro-fioletowo-niebieskie, o długości ok. 2,5 cm, zebrane w gronie, wystające na długich szypułkach z łodygi, najpierw zakwitają najniższe kwiaty, następnie te położone wyżej w gronie. Kielich składa się z 5 dużych (dłuższych od połowy długości korony), podłużnych działek. Wewnątrz korony pojedynczy słupek z potrójnym, białym znamieniem i 5 białych pręcików^[6].
Owoce: Okrągło-podłużne torebki (puszki) otoczone przyschniętym kielichem, zawierają liczne nasiona^[6]. Otwierają się trzema otworkami u nasady torebki^[5].

Rozwój: Bylina. Kwiaty owadopylne, kwitną od czerwca do sierpnia. Torebki z nasionami otwierają się podczas suchej pogody wysypując nasiona. Podczas deszczu i niskich temperatur torebki nasienne zamykają się^[6].

Siedlisko: Hale górskie, piargi, murawy naskalne. Roślina kwasolubna, występuje wyłącznie na bezwapiennym podłożu (na granicie). Czasami można ją spotkać również na wapieniach, ale tylko wtedy, gdy wytworzy się na nich gruba warstwa próchnicy. W Tatrach rośnie od piętra kosówki aż po piętro turniowe. Jest typowym orofitem, nie występuje niżej niż 1400 m n.p.m. W Tatrach dochodzi niemal po szczyt (Gerlachu (2650 m). W miarę wzrostu wysokości nad poziomem morza wzrasta owłosienie rośliny^[6]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Juncetea trifidi^[7].

Zmienność: Typowa forma gatunku występuje we wschodnich Alpach i w Karpatach (również w Polsce). Oprócz niej istnieje podgatunek Campanula alpina Jacq. subsp. orbelica (Pančić) Urum. występujący w Albanii, Bułgarii, Rumunii, Serbii i Słowenii^[8].

Zobacz też: rośliny tatrzańskie.

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2015-07-03].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie (Atlasy botaniczne). Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].