Dzwonki mszalne

Dzwonki mszalne (z fr. clochette) – idiofon składający się z czterech różnej wielkości dzwoneczków, zamocowanych na krzyżowym zawieszeniu ze specjalnym uchwytem. Jest wykorzystywany w trakcie mszy świętej, nabożeństw lub podczas procesji eucharystycznych przez liturgiczną służbę ołtarza, aby zwrócić uwagę uczestnikom liturgii o zmianie postawy w danym momencie mszy bądź procesji eucharystycznej, ponieważ dzieje się coś szczególnego i ważnego.

Dzwonki mszalne

Budowa

Dzwonki mszalne składają się z czterech różnej wielkości małych dzwonków, które są zamocowane na krzyżowym zawieszeniu wyposażonym w uchwyt. Powszechnie spotykane dzwonki mszalne są wykonane z mosiądzu. Bywają bogato zrobione, a ich wielkość uzależniona jest od danej świątyni, gdzie są używane.

Przeznaczenie

Dzwonki mszalne mają zwracać uwagę na najważniejsze momenty podczas liturgii. Wybrzmiewają podczas adoracji Najświętszego Sakramentu, wtedy informują wiernych o zmianie postawy na klęczącą lub stojącą, a także podczas procesji eucharystycznych takich jak: Rezurekcja, Boże Ciało, procesje w dniach odpustowych dla danej parafii, co symbolizuje chwalenie Boga.

Wykorzystanie

Dzwonki kościelne podczas mszy świętej używa się zgodnie z przepisami liturgicznymi Krajowej Komisji Duszpasterskiej Liturgicznej Służby Ołtarza. Natomiast wiele diecezji ma swoje tradycje dotyczące sposobu dzwonienia podczas mszy, które nie muszą być zmieniane. 150 pkt Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów (Ogólne Wprowadzenie Do Mszału Rzymskiego) opisuje, że ministrant przed epiklezą powinien zadzwonić dzwonkami i zgodnie z miejscowymi zwyczajami dzwonić kiedy celebrans ukazuje wiernym święte postacie. Podczas modlitwy eucharystycznej zawsze dzwoni się trzykrotnie w niewielkich odstępach czasu przed epiklezą, czyli bezpośrednio przed tym jak kapłan wyciąga ręce nad darami. Dzieje się tak po następujących modlitwach eucharystycznych:

• w II Modlitwie Eucharystycznej po słowach źródło wszelkiej świętości lub w niedziele i święta, po słowach Przez Niego prosimy Ciebie, Wszechmogący Boże,
• w III Modlitwie Eucharystycznej po słowach składał Tobie ofiarę czystą lub po wspomnieniu tajemnicy dnia w uroczystości i święta,
• w IV Modlitwie Eucharystycznej po słowach i dopełnia wszelkiego uświęcenia,
• w V Modlitwie Eucharystycznej po słowach wyjaśnia nam Pisma i łamie dla nas chleb,
• w I Modlitwie Eucharystycznej o tajemnicy pojednania po słowach abyśmy byli świętymi, jak Ty jesteś święty,
• w II Modlitwie Eucharystycznej o tajemnicy pojednania po słowach abyśmy także my dawali siebie braciom.

Przepisy liturgiczne Krajowej Komisji Duszpasterskiej Liturgicznej Służby Ołtarza podają również, że dzwonkami dzwoni się:

• podczas ukazania hostii trzykrotnie w niewielkich odstępach czasu,
• podczas klękania kapłana po ukazaniu hostii trzykrotnie,
• podczas ukazania kielicha trzykrotnie w niewielkich odstępach czasu,
• podczas klękania kapłana po ukazaniu Krwi Chrystusa trzykrotnie,
• bezpośrednio po śpiewie Baranku Boży (dzwonienie powinno towarzyszyć przyklęknięciu celebransa),
• gdy po odmówieniu modlitw przed Komunią św. celebrans przyklęka, zanim weźmie do rąk hostię trzykrotnie,
• gdy celebrans przyklęka przed zamknięciem tabernakulum trzykrotnie.

Podczas ukazywania hostii i kielicha przez celebransa używa się gongu, jeśli taki występuje.

Dzwonków mszalnych nie używa się w okresie upamiętniającym cierpienia i mękę Jezusa Chrystusa, czyli od Gloria na Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, aż do uroczystego śpiewu Gloria podczas Wigilii Paschalnej. W tym okresie liturgicznym dzwonki są zastępowane kołatkami.