Edward Pepłowski
Edward Adolf Pepłowski (ur. 11 kwietnia 1880 w Starachowicach, zm. 23 marca 1960 w Łodzi) – polski inżynier, polityk, minister pracy i opieki społecznej, senator II RP.
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Edward Adolf Pepłowski h. Gozdawa |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
11 kwietnia 1880 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Minister pracy i opieki społecznej | |
| Okres |
od 13 grudnia 1919 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytuj
Uczył się w gimnazjum w Radomiu, gdzie był członkiem kół samokształceniowych. Za tę działalność relegowany ze szkoły, maturę uzyskał jako ekstern w IV gimnazjum w Warszawie[2]. Następnie studiował ukończył Instytut Technologiczny w Petersburgu (1906)[3] Podczas studiów wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej (Zet) a od 1904 był członkiem Ligi Narodowej[4] Wraz z Ludwikiem Parniewskim i Leonem Skibińskim był wykładowcą niejawnego oświatowego Towarzystwo A.B.C. i prowadził na jej rzecz komplety z historii i języka polskiego przeznaczone dla gimnazjalistów i niezamożnej polskiej ludności Petersburga[5].
Po powrocie do kraju w latach 1906–1909 pracował w przedsiębiorstwie robót górniczych, wiertniczych i hydrologicznych Michała Łempickiego w Sosnowcu[6]. W 1905 był współzałożycielem Narodowego Związku Robotniczego w Królestwie Polskim. Współpracował wówczas bardzo blisko z Zarządem Głównym tej organizacji[6] i zorganizował koła NZR w Radomiu i Starachowicach[2]. Następnie wraz z Adamem Chądzyńskim działał w pracach NZR na terenie Zagłębia Dąbrowskiego, skąd został posłem do rosyjskiej II Dumy Państwowej w lutym 1907[6].
W czerwcu 1908 wraz z Zygmuntem Makowieckim, Aleksandrem Zawadzkim, Tadeuszem Grużewskim, Adamem Chądzyńskim i Janem Stanisławem Jankowskim wystąpił z Ligi Narodowej, wiążąc się z tzw. frondą[6]. Walnie przyczynił się na VI Zjeździe NZR (6-8 IX 1908) do zerwania z LN. Został na nim wybrany do Zarządu Głównego NZR[2]. 1 marca 1909 został aresztowany przez policję rosyjską i kilka tygodni więziony w ratuszu warszawskim. Z powodu braku dowodów za kaucją 300 rubli został zwolniony[6]. Po wyjściu z więzienia wyjechał do Czech gdzie pracował jako inżynier i współpracował ze środowiskami skupionymi wokół "Zarzewia". W latach 1912-1914 reprezentował NZR w Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych[2].
W okresie międzywojennym należał do Narodowej Partii Robotniczej, od maja 1920 należał do grona jej czołowych działaczy i organizatorów. W latach 1920-1935 był członkiem Rady Naczelnej i Zarządu Głównego NPR[2]. Od 13 grudnia 1919 do 9 czerwca 1920 i od 24 lipca 1920 do 5 marca 1921 był ministrem pracy i opieki społecznej w rządach Leopolda Skulskiego i Wincentego Witosa[6]. W latach 1921–1926 zajmował stanowisko dyrektora naczelnego Państwowych Zakładów Górniczych i Hutniczych w Warszawie[6]. W latach 1928–1935 był senatorem II i III kadencji. Senator II kadencji wybrany w 1928 roku z województwa poznańskiego z Listy Narodowej Partii Robotniczej[7]. W wyborach 1930 r. został ponownie wybrany w województwie poznańskim, kandydując z listy Centrolewu[6]. W 1935 opuścił NPR wraz z Adamem Chądzyńskim i Janem Stanisławem Jankowskim na znak protestu przeciwko bojkotowi wyborów[2].
Podczas II wojnie światowej był prezesem zarządu Fabryki Wyrobów Ceramicznych w Opocznie[2]. W latach 1945–1947 był dyrektorem technicznym w Zakładach Przemysłu Bawełnianego nr 4 im. Stanisława Dubois w Łodzi (daw. „Eitingon i Spółka”). W latach 1947–1949 dyrektorem technicznym w Dyrekcji Przemysłu Bawełnianego, w latach 1949–1954 dyrektorem, a następnie głównym mechanikiem Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Józefa Stalina w Łodzi oraz głównym mechanikiem w Przedsiębiorstwie Usług Ogólnych Przemysłu Bawełnianego w Łodzi[8].
Zmarł w Łodzi. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 179-3-20,21)[9].
.jpg)
W 2022 roku z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego, Fundacja ,,Stare Powązki" w ramach projektu odrestaurowywania grobów ministrów II RP, odnowiła miejsce pochówku Edwarda Pepłowskiego[10].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (27 grudnia 1924)[11]
Rodzina
edytujBył synem hutmistrza zatrudnionego w Starachowickich Zakładach Górniczych (SA) Eugeniusza Pepłowskiego h. Gozdawa (1847–1897) i Marianny z Bairdów (zm. 1937)[12]. Pierwszą jego żoną była Anna z Czarnkowskich, drugą Janina z Wolskich (zm.1968) 1. voto Bobrowska 2. voto Wielowieyska; dzieci nie pozostawił. Miał pasierbicę Józefinę Wernerową (córkę drugiej żony)[6].
Przypisy
edytuj- ↑ z przerwą 9.VI.1920-23.VII.1920 gdy stanowisko ministra pracy i opieki społecznej było nieobsadzone
- ↑ a b c d e f g Jerzy Z. Pająk, Pepłowski Edward (1880-1960), w: Świętokrzyski Słownik Biograficzny, t. 2, pod red. Jerzego Szczepańskiego, Kielce 2009, s. 360
- ↑ Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu : (w rocznicę stulecia uczelni), Warszawa 1933. s. 95.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 580.
- ↑ Barbara Gąsieniec, Związek Młodzieży Polskiej „Zet” w Petersburgu / Piotrogrodzie - Polski Petersburg {dostęp 5.07.2025]
- ↑ a b c d e f g h i Roman Wapiński, Pepłowskł Edward Adolf (1880-1960), w: Polski Słownik Biograficzny t. 25, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 592-593
- ↑ Tadeusz i Karol Rzepeccy, Sejm i Senat 1928-1933. Podręcznik zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, statystyki i mapy poglądowe, Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, Poznań 1928, s. 168.
- ↑ Edward Pepłowski » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu [online], senat.edu.pl [dostęp 2021-01-04].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANTONI WOLSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10].
- ↑ Nagrobki ministrów II RP – odnowione – Fundacja Stare Powązki [online] [dostęp 2023-05-04] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-11] (pol.).
- ↑ M.P. z 1924 r. nr 299, poz. 979 „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie organizacji przemysłowych urzędów państwowych”.
- ↑ Edward Adolf Pepłowski h. Gozdawa [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-01-04].
Bibliografia
edytuj- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 562. [dostęp 2021-01-04].
- Roman Wapiński, Pepłowskł Edward Adolf (1880-1960), w: Polski Słownik Biograficzny t. 25, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 592-593
- „Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego. Warszawa 1994. wyd I.