Ekryksinatozaur
Ekryksinatozaur (Ekrixinatosaurus) – rodzaj teropoda z grupy ceratozaurów (Ceratosauria). Żył w późnej kredzie (ok. 100-97 mln lat temu) na terenach Ameryki Południowej. Początkowo całkowitą długość ciała szacowano na ok. 7-8 m (przy całkowitej długości czaszki szacowanej na 83 cm)[1], nowsze szacunki sugerują jednak, że mógł on osiągać nawet 10-11 m długości, co czyniłoby go jednym z największych znanych abelizaurów, jeśli nie największym[2]. Jego szczątki znaleziono w Argentynie (w prowincji Neuquén). Został odkryty dzięki zastosowaniu materiałów wybuchowych – nazwa rodzajowa oznacza "jaszczur zrodzony z eksplozji". Skamieniałości tego dinozaura odkryto w 1999 roku, ale opisano dopiero w 2004. Znalezienie szczątków w tak wczesnych osadach skłoniło badaczy do wysunięcia tezy, że abelizaurydy pojawiły się wcześniej niż do tej pory uważano; późniejsze odkrycia potwierdziły to[3][4]. Abelizauryd żył na terenach podmokłych wraz z rybami, żabami, wężami, żółwiami, ssakami i sfenodontami. Większa fauna obejmowała krokodylomorfy z rodzaju Araripesuchus oraz dinozaury: zauropody takie jak rebbachizaur Limaysaurus i tytanozaur Andesaurus, ogromne karcharodontozaury – Giganotosaurus[1] i prymitywne ptakopodobne dromeozaurydy – Buitreraptor.
| Ekrixinatosaurus | |||
| Calvo, Rubilar-Rogers & Moreno, 2004 | |||
 Ekrixinatosaurus novasi | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
ekryksinatozaur | ||
| Gatunki | |||
| |||
Holotypem i jedynym znanym okazem ekryksinatozaura jest niekompletny szkielet oznaczony numerem katalogowym MUCPv-294. Na szkielet czaszkowy składają się niecałe kości szczękowe, kości zaoczodołowe, kość łuskowa, kości czołowe, ciemieniowe, kość potyliczna, niekompletne kości zębowe i zęby. Poza tym znaleziono kręgi szyjne, piersiowe, żebra, kręgi ogonowe i szewrony, kości miednicy: biodrową, kulszową, łonową oraz kości kończyn tylnych: kości udowe, strzałkowe, kość piętową, kości śródstopia, palce i pazury.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jorge O. Calvo, David Rubilar-Rogers, Karen Moreno. A new Abelisauridae (Dinosauria: Theropoda) from northwest Patagonia. „Ameghiniana”. 41 (4), s. 555–563, 2004. (ang.).
- ↑ R.D. Juarez-Valieri, J.D. Porfiri, J.O. Calvo: New information on Ekrixinatosaurus novasi Calvo et al. 2004, a giant massively-constructed abelisauroid from the "Middle Cretaceous" of Patagonia. W: Calvo, Porfiri, González Riga, Dos Santos (red.): Paleontología y dinosaurios desde América Latina. Mendoza: Editorial de la Universidad Nacional de Cuyo, 2011, s. 161–169.
- ↑ Paul C. Sereno, Stephen L. Brusatte. Basal abelisaurid and carcharodontosaurid theropods from the Lower Cretaceous Elrhaz Formation of Niger. „Acta Palaeontologica Polonica”. 53 (1), s. 15–46, 2008. DOI: 10.4202/app.2008.0102. (ang.).
- ↑ Diego Pol i Oliver W. M. Rauhut. A Middle Jurassic abelisaurid from Patagonia and the early diversification of theropod dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 279 (1741), s. 3170–3175, 2012. DOI: 10.1098/rspb.2012.0660. (ang.).