Eliezer ben Jehuda
Eliezer ben Jehuda (hebr. אֱלִיעֶזֶר בֶּן־יְהוּדָה, ur. 7 stycznia 1858 w Łużkach jako Lejzer-Icchok Perelman, ros. Лейзер-Ицхок Перельман; zm. 16 grudnia 1922 w Jerozolimie) – żydowski językoznawca, pisarz, działacz syjonistyczny, twórca współczesnego języka hebrajskiego[1] .
Eliezer ben Jehuda | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Małżeństwo |
Życiorys
edytujUrodzony na Białorusi, w Łużkach, w rodzinie chasydzkiej[1] . Kształcił się początkowo w chederze, a następnie w jesziwie w Połocku; w roku 1877 ukończył gimnazjum w Dyneburgu na Łotwie, zaś od 1878 studiował w Paryżu medycynę[1] . Wyemigrował do Palestyny w roku 1881 na fali żydowskiego ruchu niepodległościowego, który w niedalekiej przyszłości miał dać początek syjonizmowi. Zmarł w 1922 roku w Jerozolimie.
Działalność w zakresie języka hebrajskiego
edytujZachęcony hasłami głoszącymi odrzucenie diasporycznego stylu życia i budowę nowoczesnego żydowskiego społeczeństwa, rozpoczął prace nad odnową używanego jedynie w modlitwie języka hebrajskiego, który miałby zastąpić jidysz i zostać uniwersalnym językiem wszystkich Żydów.
Praca nad modernizacją polegała przede wszystkim na ujednoliceniu i uproszczeniu zasad gramatycznych oraz utworzeniu nowych słów. Większość z nich ben Jehuda zbudował z rdzeni znalezionych w istniejącej literaturze, głównie w Biblii, ale także zaczerpniętych z języka arabskiego i języków indoeuropejskich, zwłaszcza słowiańskich i germańskich; część wymyślił sam. Wprowadził też nowoczesne, wzorowane na zachodnich, zasady interpunkcji.
Choć początkowo nikt nie traktował jego pracy poważnie, a środowiska ortodoksyjne wręcz się jej sprzeciwiały, uznając hebrajski wyłącznie za język świętych ksiąg[1] , wysiłki ben Jehudy zostały szybko docenione. Celem koordynacji prac powołano w 1890 Komitet Języka Hebrajskiego, przekształcony w 1953 w istniejącą do dzisiaj Akademię Języka Hebrajskiego[1] . W 1908 ben Jehuda rozpoczął publikację Kompletnego słownika antycznego i współczesnego języka hebrajskiego (Millon ha-laszon ha-iwrit ha-jeszana we-ha-chadasza), który stał się podstawą dla postępującej szybko popularyzacji języka; wydawanie go ukończono już po jego śmierci, w roku 1953, a liczył on ogółem 17 tomów[1] .
W roku 1948, po utworzeniu państwa Izrael, odrodzony język hebrajski stał się językiem urzędowym tego kraju.
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Irena Bracławska: Eliezer ben Jehuda. W: Polski słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie. Oprac. Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski. T. 1: A–K. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 383–384, seria: Słowniki. ISBN 83-7255-126-X. [dostęp 2017-12-26].
- Ami Isseroff: Eliezer Ben-Yehuda – Biography. [w:] Zionism and Israel [on-line]. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
- ISNI: 0000000109054572
- VIAF: 59118093
- LCCN: n50082043
- GND: 118658298
- LIBRIS: 20dghfdl2mtltpj
- BnF: 12131565f
- SUDOC: 029761549
- NLA: 35524651
- NKC: js20020805898
- BNE: XX1203542
- NTA: 069244014
- BIBSYS: 99044422
- CiNii: DA04111546
- Open Library: OL711566A
- PLWABN: 9810551015205606
- NUKAT: n99067393
- J9U: 987007258450105171
- CANTIC: a19929006
- LNB: 000189778
- NSK: 000735537
- CONOR: 224821091
- LIH: LNB:BkPN;=Bh