Epinikion
Epinikion (z gr. epiníkion – "dotyczący zwycięstwa") – w greckiej liryce chóralnej odmiana ody. Epinikiony stanowiły triumfalne pieśni wykonywane przez chóry ku czci zwycięskich bohaterów (głównie igrzysk sportowych lub bitew), śpiewane w czasie uczty lub uroczystości. Gatunek ukształtował się w VII w p.n.e.; za jego twórcę uważa się Symonidesa z Keos.
Utwory tego gatunku zawierały m.in. pochwały zwycięzców, elementy mityczne, przedstawienie bohatera i jego rodu, modły do bogów, omówienie zwycięstwa oraz prezentację i pochwałę autora. Występowały w nich liczne przerzutnie, elipsy oraz bogata metaforyka i wzniosły styl.
Twórcami utworów tego typu byli m.in. Pindar, Symonides z Keos i Bakchylides.
Epinikion zaniknął w V w p.n.e. (związane to było z rozwojem demokracji, pojawieniem się sportu zawodowego oraz, przede wszystkim, z ogólnym zanikiem greckiej liryki chóralnej). W literaturze rzymskiej wykształciło się natomiast zbliżony tematycznie epinicium.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Alicja Szastyńska-Siemion Epinicium. W: Słownik literatury staropolskiej. Teresa Michałowska (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002. ISBN 83-04-04621-0.
- Jadwiga Czerwińska Epinikion (epinicium). W: Słownik rodzajów i gatunków literackich. Kraków: "Universitas", 2006. ISBN 83-242-0474-1.
- Słownik terminów literackich. Janusz Sławiński (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000. ISBN 83-01-13851-3.