Twardziczkowce

Twardziczkowce
	; Escallonia macrantha
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	twardziczkowce
	Nazwa systematyczna
	Escalloniales Mart.; Consp. Regn. Veg.: 47. Sep-Oct 1835
	Multimedia w Wikimedia Commons

Twardziczkowce (Escalloniales) – rząd roślin nasiennych należący do kladu astrowych (ang. asterids) odpowiadającego w ujęciu Ruggiero i in. nadrzędowi astropodobnych Asteranae. Obejmuje jedną szeroko ujmowaną rodzinę – twardziczkowate^[4] (Escalloniaceae). Do rodziny tej należy 5–9 rodzajów (w zależności od ujęcia systematycznego) i ok. 130–140 gatunków^[2]^[5]. Zasięg tych roślin obejmuje część obszaru Ameryki Południowej, Australii oraz Azję południowo-wschodnią wraz z archipelagiem Malajskim^[5].

Morfologia edytuj

Cechami charakterystycznymi roślin zaliczanych do tego rzędu są: groniaste kwiatostany, wolne płatki korony, główka pręcika z nitką sięgającą do jej końca, obecność miodników i wydłużona szyjka słupka^[2]. Należą tu drzewa, krzewy i krzewinki, bardzo rzadko rośliny jednoroczne (Eremosyne). Liście są naprzeciwległe (Polysoma) lub częściej skrętoległe. Najczęściej są trwałe, pojedyncze, ogonkowe, całobrzegie lub w różnym stopniu ząbkowane^[5], pozbawione przylistków^[6]. Kwiaty są obupłciowe i promieniste^[6], 4-krotne (Polysoma) lub 5 i więcej krotne. Korona kwiatu jest zwykle barwna. Pręcików jest zwykle 5. Zalążnia bywa górna, dolna lub wpół dolna i zbudowana jest z 2–4 owocolistków^[5]. Owocem jest zwykle torebka, rzadziej pestkowiec^[5]^[6].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

Wraz z m.in. rzędami ostrokrzewowców Aquifoliales, selerowców Apiales i szczeciowców Dipsacales tworzy grupę euasterids II w obrębie kladu astrowych (asterids) należącego do dwuliściennych właściwych (eudicots).

←

dereniowce Cornales

wrzosowce Ericales

?

Icacinales

?

Vahliales

Metteniusales

gariowce Garryales

goryczkowce Gentianales

psiankowce Solanales

	ogórecznikowce Boraginales

	jasnotowce Lamiales

ostrokrzewowce Aquifoliales

astrowce Asterales

twardziczkowce Escalloniales

Bruniales

selerowce Apiales

	Paracryphiales

	szczeciowce Dipsacales

Podział systematyczny rzędu

W dawniejszych ujęciach zaliczane tu taksony były dzielone do czterech rodzin (Eremosynaceae, Escalloniaceae, Polyosmaceae i Tribelaceae). Ponieważ takiego podziału nie potwierdzały wyniki badań molekularnych od systemu APG III z 2009 roku począwszy są one łączone w jedną szeroko ujmowaną rodzinę Escalloniaceae. W pierwszej połowie XX wieku (w systemie Englera) rośliny te sytuowano blisko skalnicowatych Saxifragaceae. Współcześnie dobrze potwierdzony jest monofiletyzm całej grupy i pozycja systematyczna w obrębie kladu astrowych (asterids)^[6].

Podział rodziny twardziczkowate Escalloniaceae na podrodziny i rodzaje^[7]:

podrodzina Escallonioideae

Anopterus Labill.
Eremosyne Endl.
Escallonia Mutis ex L. f. – twardziczka, eskalonia, szkarłatnik, żywistka^[4]
Forgesia Comm. ex Juss.
Tribeles Phil.
Valdivia Gay ex J. Rémy

podrodzina Polysmoideae

Polyosma Blume

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwa polska według Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 269.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 143-144. ISBN 1-55407-206-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W., VolkerV. Bittrich VolkerV. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. XIV. Flowering Plants. Eudicots, Springer, 2016, s. 8, ISBN 978-3-319-28532-0 .
↑ Genera of Escalloniaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[rev-3] James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[ros-4] Nazwa polska według Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 269.

[heywood-5] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 143-144. ISBN 1-55407-206-9.

[kadereit-6] Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W., VolkerV. Bittrich VolkerV. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. XIV. Flowering Plants. Eudicots, Springer, 2016, s. 8, ISBN 978-3-319-28532-0 .

[grin-7] Genera of Escalloniaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[4]

[2]

[5]

[1]

[3]

[6]

[7]