Wikipedia

Esclarmonde de Foix

Esclarmonde de Foix, Esclarmonde Wielka (ur. po 1151, zm. 1215) – pani na L'Isle-Jourdain, działaczka ruchu katarskiego w XIII-wiecznej Francji.

Krzyż katarów

Życiorys edytuj

Rodzina edytuj

 
Portret Esclarmonde de Foix umieszczony na ścianie zewnętrznej zamku we Foix.

Esclarmonde de Foix urodziła się jako córka Rogera Bernarda I, hrabiego Foix, i jego żony – Cecylii de Trencavel, córki Rajmonda I Trencavel, wicehrabiego Carcassonne, Béziers i Albi[1]. Imię Esclarmonde w języku okcytańskim oznacza Światło świata[2]. Esclarmonde była siostrą Rajmunda Rogera, hrabiego Foix. W 1175 r. poślubiła Jordana III de L’Isle-Jourdain, pana L’Isle-Jourdain. Para miała kilkoro dzieci, w tym Bernarda, dziedzica tytułu, Escaronię, Obicę, Jordana, Othona-Bernarda oraz Philippa[2]. Owdowiała w 1204 r. i mniej więcej w tym czasie zmieniła wyznanie z katolicyzmu na kataryzm[3][4].

Życie duchowe edytuj

W 1204 r. w Fanjeaux, z rąk biskupa katarskiego Guilhaberta de Castres, wraz z trzema innymi wysoko urodzonymi kobietami; Aude de Fanjeaux, Fays de Durfort i Raymonde de Saint-Germain, otrzymała sakrament katarów – consolamentum i tym samym została Doskonałą (Doskonali pełnili funkcje duchownych i nauczycieli katarskich)[2]. Ceremonii przyglądał się jej brat Rajmund Roger de Foix oraz wielu zgromadzonych gości: Bernard de Durfort wraz z synem Rajmondem, Pierre de Saint-Michel, mąż Raymonde de Saint-Germain, Isarn-Bernard, syn Aude de Fanjeaux. Obecni byli również: rycerz Guilhem z żoną Raymonde, ich córka Esclarmonde, Rajmond i Turque Ferrand, Rajmond-Amiel oraz Saure de Mortier wraz z najstarszym synem Amielem; Bernard i Othon de Clas-Fratoas, Gental i Pierre-Amiel de Brau oraz Arnaud Jubileu i inni[5].

Konferencja w Pamiers edytuj

 
Potężna forteca Montségur

Esclarmonde osiadła w Pamiers i prawdopodobnie była jedną z osób, od których wyszła inicjatywa odbudowy fortecy Montségur. W 1207 r. wzięła udział w konferencji w Pamiers, zorganizowanej przez Rajmonda-Rogera de Foix[2]. Była to ostatnia debata pomiędzy katarami a kościołem katolickim. Katolików reprezentowali Dominik Guzmán – późniejszy organizator zakonu dominikanów, Diego de Acebo – biskup Osmy, Folquet de Marseille – biskup Tuluzy oraz Navarrus d'Acqs – biskup Couserans. Obecnych było również kilku opatów, w tym Vital z Saint-Antonin-Noble-Val. Stronę przeciwną reprezentowali nie tylko katarzy, jak Gaucelin (lub Gaucelm) – katarski biskup Tuluzy, Esclarmonde de Foix, Benoît de Termes oraz Guilhabert de Castres. Obecny byli także waldensi wraz z Durandem z Huesca na czele. Obrady prowadził waldens, Arnaud de Crampagna[2]. Rok później papież Innocenty III ogłosił krucjatę przeciwko albigensom (w tym również katarom).

Esclarmonde była również odpowiedzialna za założenie kilku szkół dla dziewcząt i szpitali w regionie. Wraz z żoną swojego brata – Filipą, prowadziła dom doskonałych w Dun, w Pirenejach. Za swą działalność obdarzona została tytułem la Grande Esclarmonde - Esclarmonde Wielkiej.

Seksizm edytuj

W trakcie dysputy w Pamiers, katolicki brat zakonny Etienne de la Miséricorde próbował odebrać głos Esclarmonde, krzycząc: Pani, idź i pokręć swoją przęślicą, nie wypada Tobie przemawiać na takich spotkaniach[2].

Dziedzictwo edytuj

Dzisiaj Esclarmonde de Foix jest patronką zakonu świeckiego św. Esclarmonde, powstałego z fundacji dwóch kościołów gnostyckich – Gnostycznego Kościoła Św. Marii Magdaleny i Apostolskiego Kościoła Joannitów. Według Jordana Stratforda z Vancouver z Apostolskiego Kościoła Joannitów, św. Esclarmonde była zmitologizowana w czasach napoleońskich we Francji i nazywano ją katarską Joanną d’Arc. Stała się wtedy symbolem odrodzenia sztuki i mistycyzmu w XIX wieku. Jedna z legend mówi, że kiedy katoliccy inkwizytorzy przyszli po Esclarmonde, żeby zaprowadzić ją na egzekucję, ona zmieniła się w gołębicę i odleciała w dal[6].

W latach 1976 do 1978 Uniwersytet Winnipeg oferował studentom stypendium im. Esclarmonde de Foix[7].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Roland Viader, L'Andorre du IXe au XIVe siècle: montagne, féodalité et communautés. Presses du Universitaires du Mirail, 2003, s. 128.
  2. ↑ a b c d e f Erection d'un monument à la grande Esclarmonde de Foix (chemins-cathares.eu)
  3. ↑ Joseph Kicklighter, The nobility of English Gascony: the case of Jourdain de l'Isle, „Journal of Medieval History”, 13 (4), 1987, s. 327–342, DOI: 10.1016/0304-4181(87)90035-2, ISSN 0304-4181 [dostęp 2021-01-22].
  4. ↑ Louis Palauqui, Esclarmonde de Foix, Impr. de Lafont de Sentenac 1911 r.
  5. ↑ Michel Roquebert, L'épopée cathare. I, L'invasion, 1198-1212, Paris: Perrin, 2006, ISBN 2-262-02405-7, OCLC 492400533 [dostęp 2021-01-22].
  6. ↑ The Order of St. Esclarmonde – Apostolic Johannite Church
  7. ↑ UW-International Relations (archive.org). uwinnipeg.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-28)].

Bibliografia edytuj

  • Malcolm Barber, Katarzy, Robert Sudół (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2004, ISBN 83-06-02923-2, OCLC 749439978.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Esclarmonde_de_Foix&oldid=70429337”