Eta Pegasi
Eta Pegasi (η Peg, Matar) – gwiazda wielokrotna znajdująca się w gwiazdozbiorze Pegaza, odległa o około 238 lat świetlnych od Słońca.
| η Peg | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
22h 43m 00,137s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+30° 13′ 16,48″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) |
0,01372 ± 0,00054″ | ||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Rozmiar kątowy |
3,471 ± 0,027[2] mas | ||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
3,7 ± 1,1 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
4,17 ± 0,35 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy |
Aa: żółty olbrzym | ||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
Aa: G2 II-III | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,13[2] | ||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
9 km/s[4] | ||||||||||||||||||||
| Wiek |
270 ± 30 mln[2] lat | ||||||||||||||||||||
| Temperatura |
4970 ± 65 K[2] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
8679[5] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1566[5] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa edytuj
Gwiazda ma tradycyjną nazwę Matar, pochodzącą od arabskiego wyrażenia سعد المطر saʽd al Maṭar, „szczęśliwa gwiazda deszczu”[6][7]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Matar dla określenia najjaśniejszego składnika (η Peg Aa) tej gwiazdy[8].
Charakterystyka obserwacyjna edytuj
Jest to piąta co do jasności gwiazda konstelacji, jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,95m[1]. Nie należy do asteryzmu Wielkiego Kwadratu Pegaza, ale wraz z gwiazdami Scheat i Mi Pegasi tworzy rozpoznawalny trójkąt[6].
Charakterystyka fizyczna edytuj
Jest to gwiazda poczwórna. Jaśniejsza para oznaczona Eta Pegasi A to gwiazda spektroskopowo podwójna, którą udało się rozdzielić za pomocą interferometrii plamkowej[3]. Najjaśniejszy składnik systemu, Eta Pegasi Aa to żółty olbrzym bądź jasny olbrzym, gwiazda typu widmowego G2. Ma ona temperaturę 4970 K i jasność 331 razy większą niż jasność Słońca. Gwiazda ta ma średnicę 24,5 razy większą od Słońca, masę 3,5 razy większą i wiek około 270 milionów lat[2].
Jej bliska towarzyszka (η Peg Ab) to gwiazda typu widmowego F0[1][3] (gwiazda ciągu głównego[1] lub już podolbrzym[3]), poruszająca się po ciasnej orbicie. Jeden obieg wspólnego środka masy zajmuje tym składnikom 2,24 roku. Słabszy składnik ma masę około dwukrotnie większą od Słońca[6]. Jaśniejsza gwiazda w przyszłości zamieni się w większego olbrzyma, tracąc część masy na rzecz drugiego składnika, po czym zakończy życie jako biały karzeł, tworząc układ podobny do obecnego układu Syriusza[6].
W odległości 94,4″ (pomiar z 2012 r.) od Eta Pegasi A widoczna jest gwiazda podwójna η Peg BC o wielkości obserwowanej 9,87m[3]. Jej typ widmowy to G5[9], jej składniki dzieli 0,2″ (pomiar z 2011 r.)[3]. Może ona, choć nie musi, być związana grawitacyjnie z główną parą gwiazd. Jeżeli jest, to gwiazdy te okrążają się wzajemnie w odległości co najmniej 6000 au w okresie co najmniej 170 tysięcy lat[6]. Gwiazdy oznaczone jako składniki D i E są tylko optycznymi towarzyszkami systemu[3], ich znacznie mniejsza paralaksa dowodzi, że znajdują się znacznie dalej od Słońca[10][11].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Eta Pegasi w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i Ellyn K. Baines, J. Thomas Armstrong, Henrique R. Schmitt, R.T. Zavala i inni. Fundamental Parameters of 87 Stars from the Navy Precision Optical Interferometer. „The Astronomical Journal”. 155, 2018. DOI: 10.3847/1538-3881/aa9d8b. arXiv:1712.08109. Bibcode: 2018AJ....155...30B. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Mason et al.: WDS J22430+3013Aa,Ab. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ Matar. Alcyone ephemeris. [dostęp 2018-11-13]. (ang.).
- ↑ a b Anderson E., Francis C.: HIP 112158. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-11-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e Jim Kaler: MATAR (Eta Pegasi). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-11-13]. (ang.).
- ↑ Aquarius, the Waterman. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 52. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-08-10. [dostęp 2018-11-08].
- ↑ BD+29 4740 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ UCAC3 241-301715 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ UCAC3 241-301718 w bazie SIMBAD (ang.)