Eukaliptus gałkowy

Eukaliptus gałkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mirtowce
Rodzina	mirtowate
Rodzaj	eukaliptus
Gatunek	eukaliptus gałkowy
	Nazwa systematyczna
	Eucalyptus globulus Labill.; Voy. rech. Pérouse 1:153, t. 13. 1800
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Eukaliptus gałkowy (Eucalyptus globulus Labill.), zwany też eukaliptusem właściwym lub rozdrębem gałkowym – gatunek drzewa należący do rodziny mirtowatych. Pochodzi z południowej Australii i Tasmanii, ale rozprzestrzeniony został również w Afryce, Azji, Ameryce Północnej, Europie, na Hawajach i Makaronezji^[4].

Morfologia edytuj

Pokrój: Duże drzewo osiągające nawet 60 m wysokości o płytkim, ale silnie rozwiniętym systemie korzeniowym. Wzrostem szybko przewyższające pokrewne gatunki.
Łodyga: Młode pędy podłużnie pagórkowate i ostro żeberkowane.
Liście: Młode na młodych roślinach i młodych pędach okrągławe lub okrągławo-jajowate, naprzeciwległe, siedzące lub obejmujące pęd, spodem srebrzystobiałe, wierzchem ciemnozielone. Stare liście skrętoległe, krótkoogonkowe, wąskolancetowate, sierpowato wygięte, o ciemnozielonym zabarwieniu, spodem srebrzystobiałe. Wszystkie charakteryzują bardzo silną fototaksją ujemną, co oznacza, że liście ustawiają się równolegle do kąta padania promieni słonecznych, nie 'dając cienia'.
Kwiaty: Osadzone pojedynczo, drobne, osadzone na krótkich szypułkach, białe, obupłciowe, o licznych pręcikach (długich, bladozielonych) i jednym słupku. Mają zredukowany kielich, koronę zaś zrośniętą i przekształconą w nakrywkę, która odpada podczas kwitnienia.
Owoc: Żeberkowana, półkolista, wielonasienna torebka pękająca na szczycie.

Zastosowanie edytuj

Drewno ma zastosowanie w konstrukcji okrętów, wagonów i budowli wodnych. Wytwarza się z niego także papier. Jest bardzo odporne na gnicie. Kora zawiera garbniki.

Roślina lecznicza edytuj

Surowiec zielarski: Liść eukaliptusa (Eucalypti folium) – całe lub rozdrobnione, wysuszone liście starszych gałęzi o zawartości co najmniej 15 ml/kg olejku eterycznego^[5]. Wytwarza się z nich olejek eukaliptusowy – Eucalypti oleum otrzymywany przez destylację z parą wodną surowca. Ma on zastosowanie w lecznictwie oraz perfumerii.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).
↑ Eucalyptus globulus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
↑ Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

Bibliografia edytuj

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).

[iucn-3] Eucalyptus globulus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].

[FPX-5] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]