Eurocopter EC135

Śmigłowiec wielozadaniowy

Eurocopter EC135, obecnie Airbus Helicopters H135 – lekki śmigłowiec wielozadaniowy, wyposażony w dwa silniki turbowałowe, produkowany przez francusko-niemiecki Airbus Helicopters (dawniej Eurocopter Group). Prototyp odbył pierwszy lot w pierwszej połowie 1994 roku. Uniwersalna maszyna do transportu pasażerskiego, przewozu VIP-ów, śmigłowiec dyspozycyjny dla firm, lotniczego ratownictwa medycznego (HEMS) i służb publicznych (np. w Niemczech użytkowany przez policję, w Polsce stanowi od chwili wprowadzenia w 2010 roku, podstawową maszynę LPR-u).

Eurocopter EC135
Airbus Helicopters H135
Ilustracja
EC135P2 SP-HXG w barwach Lotniczego Pogotowia Ratunkowego z bazy w Sanoku
Dane podstawowe
Państwo

 Niemcy
 Francja

Producent

Airbus Helicopters

Typ

lekki śmigłowiec wielozadaniowy

Historia
Data oblotu

15 lutego 1994

Lata produkcji

od 1996

Liczba egz.

1000 (stan na 2011)[1]

Dane techniczne
Napęd

2× Turbomeca Arrius 2B2 lub Pratt & Whitney Canada PW206B2

Moc

2 x 439 kW (Arrius) lub
2 x 419 kW (P&W),
(MCP - Maximum Continuous Power, na poziomie morza)

Wymiary
Średnica wirnika

10,20 m

Długość kadłuba

10,21 m
(z wirnikiem głównym 12,19 m)

Szerokość kadłuba

1,56 m

Wysokość

3,62 m

Masa
Własna

1460 kg

Użyteczna

1375 kg

Startowa

2835 kg
(2900 kg z ładunkiem zewnętrznym)

Paliwa

560,4 kg / 700,5 l

Osiągi
Prędkość maks.

259 km/h

Prędkość przelotowa

254 km/h

Prędkość ekonomiczna

230 km/h

Wznoszenie maks. w locie poziomym

7,62 m/s

Pułap

6096 m

Pułap zawisu z wpływem ziemi

3045 m

Pułap zawisu bez wpływu ziemi

2010 m

Zasięg

635 km

Dane operacyjne
Liczba miejsc
maks. 8
(2 załogi + 6 pasażerów, wersja pasażerska)
Rzuty
Rzuty samolotu

Zaprojektowany został z wykorzystaniem doświadczeń zdobytych podczas budowy i eksploatacji popularnych śmigłowców Bölkow Bo 105 produkcji (MBB). W miejsce konwencjonalnego tylnego wirnika wyposażony jest w fenestron, co znacznie zwiększa bezpieczeństwo lądowań w trudnych warunkach. Śmigłowiec jest dostosowany do lotów zarówno w dzień, jak i w nocy, przy złej widoczności i przy jej całkowitym braku, jedynie w oparciu o wskazania przyrządów (IFR)[2].

Możliwe jest opcjonalne wyposażenie w całkowicie elektroniczny tzw. "szklany kokpit" (potoczne określenie zintegrowanego systemu Electronic Flight Instrument System (EFIS)) - o nazwie MEGHAS Flight Control Display System. Sterowanie silników nowszych wersji odbywa się z użyciem systemu FADEC, co pozwala częściowo odciążyć pilotów od ciągłej kontroli parametrów pracy jednostek napędowych i pozwala poświęcić większą część uwagi na inne zadania.

EC135 w Polsce

edytuj
 
Wersja EC 135 P3 (SP-DXB) w Gorzowie Wielkopolskim
 
Wersja EC 135 P3 (SP-DXA) w Prudniku
 
Ratownik 23 (SP-DXC) z opolskiej bazy LPR
 
Ratownik 23 (SP-DXC) z opolskiej bazy LPR przy Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Opolu.

Eurocopter EC135 jest używany (lub zamówiony) przez 23 kraje w tym Polskę. W październiku 2007 został rozstrzygnięty przetarg na zakup 23 sztuk tego śmigłowca w wersji P2+ dla Polskiego Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, mających zastąpić wysłużone, wielozadaniowe Mi-2. Głównym konkurentem był śmigłowiec Agusta A109E Power, lecz przewagą EC135 była bardziej przestronna kabina umożliwiająca wykonanie masażu serca[2]. W czerwcu 2008 roku zawarto umowę na dostawę 23 EC135[2]. Pierwszy egzemplarz rozpoczął dyżury w Krakowie 7 grudnia 2009, pozostałe zamówione maszyny zostały dostarczone do końca 2010 roku[2]. W dniu 16 grudnia 2010 podpisano protokoły odbioru dwóch ostatnich śmigłowców Eurocopter EC 135. Dyżury z użyciem nowych maszyn pełnione są obecnie (18 grudnia 2010) za dnia w 13 z łącznie 18 baz (17 stałych, 1 tymczasowa), w 14-ej dyżur miał się rozpocząć 20 grudnia 2010, w 3 kolejnych w pierwszych miesiącach 2011 roku. Dzięki większym możliwościom EC 135 w porównaniu ze starymi maszynami typu Mi-2, m.in. awionice pozwalającej na loty w warunkach IFR (bez widoczności), w roku 2011 LPR planuje podjęcie w części baz pierwszych dyżurów również w porze nocnej (aktualnie trwają szkolenia załóg oraz strażaków odpowiedzialnych za bezpieczeństwo lądowisk). Większa prędkość maszyny umożliwiła także zwiększenie skutecznego zasięgu akcji w czasie 22 minut z dotychczasowych 60 km (Mi-2) do 80 km, a w czasie 35 minut do 130 km[2]. LPR użytkuje także 10 sztuk tego śmigłowca w wersji P3[3][4]. Zaletą są również mniejsze rozmiary od Mi-2, umożliwiające korzystanie ze znacznie mniejszych lądowisk niż Mi-2[2]. 13 marca 2022 roku osiągnęły w Polsce 100 tysięcy godzin nalotu[5].

Dla porównania w Czechach, użytkujących (prócz innych maszyn) wersję EC 135 T2 i T2+, siatkę lotniczych jednostek ratowniczych zaplanowano tak, by większość punktów na terenie kraju nie była oddalona o więcej niż ok. 50 km od jednej z baz HEMS[6], a w Niemczech bazy śmigłowców Ratownictwa lotniczego ADAC rozmieszczono, by pomoc mogła dotrzeć na miejsce wypadku drogowego w ciągu 15 minut, promień działania mieści się w przedziale 50-70 km[7].

W 2019 śmigłowiec H135 otrzymała polska Straż Graniczna[8].

Wersje

edytuj

Litera T w oznaczeniu wersji oznacza silnik Turboméca Arrius; P sygnalizuje zastosowanie silnika Pratt & Whitney Canada PW206B lub PW206B2. Kolejna cyfra oznacza wersję rozwojową silnika. Nowsze egzemplarze wyposażono w centralny system wyświetlaczy Central Panel Display System (CPDS) - takie wersje latają w służbie Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

cywilne

edytuj
  • EC 135 P1 z silnikami Pratt & Whitney Canada PW206B.
  • EC 135 T1 z silnikami Turboméca Arrius 2B1, 2B1A lub 2B1A1.

Obie wersje "1" mają maksymalną masę startową (MTOW) 2720 kg.

  • EC 135 P2 z silnikami Pratt & Whitney Canada PW206B2.
  • EC 135 T2 z silnikami Turboméca Arrius 2B2.

Obie wersje "2" mają większą moc przy pracującym tylko jednym silniku i maksymalną masę startową (MTOW) 2835 kg

  • EC 135 P2+ z silnikami Pratt & Whitney Canada PW206B2.
  • EC 135 T2+ z silnikami Turboméca Arrius 2B2.

Wersje "2+" mają maksymalną masę startową (MTOW) 2910 kg i polepszoną charakterystykę oddawania mocy dzięki FADEC.

wojskowe

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Eurocopter officially hands over its 1,000th EC135 helicopter to the ADAC. eurocopter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-15)]., 2011-07-21
  2. a b c d e f Bondaryk Paweł. Lotnicze Pogotowie Ratunkowe - nowe śmigłowce, nowe możliwości. „Lotnictwo”. 4/2011. XIV (121), s. 46-50, kwiecień 2011. Magnum-X. ISSN 1732-5323. 
  3. Nowe śmigłowce dla Lotniczego Pogotowia Ratunkowego
  4. Lotnicze Pogotowie Ratunkowe - Flota
  5. Z lotu po kraju. „Skrzydlata Polska”. Nr 6(2512)/2022, s. 18, czerwiec 2022. 
  6. Zasięg baz HEMS w Czechach na www.hems.cz, (dostęp 2010-12-18). [dostęp 2010-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-11)].
  7. Mapa baz i obszaru działania 11.2019, Oficjalna strona ADAC (opisy - niem.), dostęp 2023.05.17
  8. Straż Graniczna kupiła L-410 UVP E-20, "Skrzydlata Polska" nr 3(2473)/2019, marzec 2019, s. 15

Linki zewnętrzne

edytuj