Eurocopter EC135
Eurocopter EC135, obecnie Airbus Helicopters H135 – lekki śmigłowiec wielozadaniowy, wyposażony w dwa silniki turbowałowe, produkowany przez francusko-niemiecki Airbus Helicopters (dawniej Eurocopter Group). Prototyp odbył pierwszy lot w pierwszej połowie 1994 roku. Uniwersalna maszyna do transportu pasażerskiego, przewozu VIP-ów, śmigłowiec dyspozycyjny dla firm, lotniczego ratownictwa medycznego (HEMS) i służb publicznych (np. w Niemczech użytkowany przez policję, w Polsce stanowi od chwili wprowadzenia w 2010 roku, podstawową maszynę LPR-u).
 EC135P2 SP-HXG w barwach Lotniczego Pogotowia Ratunkowego z bazy w Sanoku | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ |
lekki śmigłowiec wielozadaniowy |
| Historia | |
| Data oblotu |
15 lutego 1994 |
| Lata produkcji |
od 1996 |
| Liczba egz. |
1000 (stan na 2011)[1] |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2× Turbomeca Arrius 2B2 lub Pratt & Whitney Canada PW206B2 |
| Moc |
2 x 439 kW (Arrius) lub |
| Wymiary | |
| Średnica wirnika |
10,20 m |
| Długość kadłuba |
10,21 m |
| Szerokość kadłuba |
1,56 m |
| Wysokość |
3,62 m |
| Masa | |
| Własna |
1460 kg |
| Użyteczna |
1375 kg |
| Startowa |
2835 kg |
| Paliwa |
560,4 kg / 700,5 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
259 km/h |
| Prędkość przelotowa |
254 km/h |
| Prędkość ekonomiczna |
230 km/h |
| Wznoszenie maks. w locie poziomym |
7,62 m/s |
| Pułap |
6096 m |
| Pułap zawisu z wpływem ziemi |
3045 m |
| Pułap zawisu bez wpływu ziemi |
2010 m |
| Zasięg |
635 km |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| maks. 8 (2 załogi + 6 pasażerów, wersja pasażerska) | |
| Rzuty | |
| |
Zaprojektowany został z wykorzystaniem doświadczeń zdobytych podczas budowy i eksploatacji popularnych śmigłowców Bölkow Bo 105 produkcji (MBB). W miejsce konwencjonalnego tylnego wirnika wyposażony jest w fenestron, co znacznie zwiększa bezpieczeństwo lądowań w trudnych warunkach. Śmigłowiec jest dostosowany do lotów zarówno w dzień, jak i w nocy, przy złej widoczności i przy jej całkowitym braku, jedynie w oparciu o wskazania przyrządów (IFR)[2].
Możliwe jest opcjonalne wyposażenie w całkowicie elektroniczny tzw. "szklany kokpit" (potoczne określenie zintegrowanego systemu Electronic Flight Instrument System (EFIS)) - o nazwie MEGHAS Flight Control Display System. Sterowanie silników nowszych wersji odbywa się z użyciem systemu FADEC, co pozwala częściowo odciążyć pilotów od ciągłej kontroli parametrów pracy jednostek napędowych i pozwala poświęcić większą część uwagi na inne zadania.
EC135 w Polsce
edytuj.jpg)
Eurocopter EC135 jest używany (lub zamówiony) przez 23 kraje w tym Polskę. W październiku 2007 został rozstrzygnięty przetarg na zakup 23 sztuk tego śmigłowca w wersji P2+ dla Polskiego Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, mających zastąpić wysłużone, wielozadaniowe Mi-2. Głównym konkurentem był śmigłowiec Agusta A109E Power, lecz przewagą EC135 była bardziej przestronna kabina umożliwiająca wykonanie masażu serca[2]. W czerwcu 2008 roku zawarto umowę na dostawę 23 EC135[2]. Pierwszy egzemplarz rozpoczął dyżury w Krakowie 7 grudnia 2009, pozostałe zamówione maszyny zostały dostarczone do końca 2010 roku[2]. W dniu 16 grudnia 2010 podpisano protokoły odbioru dwóch ostatnich śmigłowców Eurocopter EC 135. Dyżury z użyciem nowych maszyn pełnione są obecnie (18 grudnia 2010) za dnia w 13 z łącznie 18 baz (17 stałych, 1 tymczasowa), w 14-ej dyżur miał się rozpocząć 20 grudnia 2010, w 3 kolejnych w pierwszych miesiącach 2011 roku. Dzięki większym możliwościom EC 135 w porównaniu ze starymi maszynami typu Mi-2, m.in. awionice pozwalającej na loty w warunkach IFR (bez widoczności), w roku 2011 LPR planuje podjęcie w części baz pierwszych dyżurów również w porze nocnej (aktualnie trwają szkolenia załóg oraz strażaków odpowiedzialnych za bezpieczeństwo lądowisk). Większa prędkość maszyny umożliwiła także zwiększenie skutecznego zasięgu akcji w czasie 22 minut z dotychczasowych 60 km (Mi-2) do 80 km, a w czasie 35 minut do 130 km[2]. LPR użytkuje także 10 sztuk tego śmigłowca w wersji P3[3][4]. Zaletą są również mniejsze rozmiary od Mi-2, umożliwiające korzystanie ze znacznie mniejszych lądowisk niż Mi-2[2]. 13 marca 2022 roku osiągnęły w Polsce 100 tysięcy godzin nalotu[5].
Dla porównania w Czechach, użytkujących (prócz innych maszyn) wersję EC 135 T2 i T2+, siatkę lotniczych jednostek ratowniczych zaplanowano tak, by większość punktów na terenie kraju nie była oddalona o więcej niż ok. 50 km od jednej z baz HEMS[6], a w Niemczech bazy śmigłowców Ratownictwa lotniczego ADAC rozmieszczono, by pomoc mogła dotrzeć na miejsce wypadku drogowego w ciągu 15 minut, promień działania mieści się w przedziale 50-70 km[7].
W 2019 śmigłowiec H135 otrzymała polska Straż Graniczna[8].
Wersje
edytujLitera T w oznaczeniu wersji oznacza silnik Turboméca Arrius; P sygnalizuje zastosowanie silnika Pratt & Whitney Canada PW206B lub PW206B2. Kolejna cyfra oznacza wersję rozwojową silnika. Nowsze egzemplarze wyposażono w centralny system wyświetlaczy Central Panel Display System (CPDS) - takie wersje latają w służbie Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.
cywilne
edytuj- EC 135 P1 z silnikami Pratt & Whitney Canada PW206B.
- EC 135 T1 z silnikami Turboméca Arrius 2B1, 2B1A lub 2B1A1.
Obie wersje "1" mają maksymalną masę startową (MTOW) 2720 kg.
- EC 135 P2 z silnikami Pratt & Whitney Canada PW206B2.
- EC 135 T2 z silnikami Turboméca Arrius 2B2.
Obie wersje "2" mają większą moc przy pracującym tylko jednym silniku i maksymalną masę startową (MTOW) 2835 kg
- EC 135 P2+ z silnikami Pratt & Whitney Canada PW206B2.
- EC 135 T2+ z silnikami Turboméca Arrius 2B2.
Wersje "2+" mają maksymalną masę startową (MTOW) 2910 kg i polepszoną charakterystykę oddawania mocy dzięki FADEC.
wojskowe
edytuj- Eurocopter EC635 jest wojskową odmianą, zbudowaną na bazie EC135.
-
Kokpit EC 135, wersja sanitarna -
EC135 T2 w barwach Austriackiego Lotniczego Pogotowia Ratunkowego -
EC135 niemieckiej policji
Przypisy
edytuj- ↑ Eurocopter officially hands over its 1,000th EC135 helicopter to the ADAC. eurocopter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-15)]., 2011-07-21
- ↑ a b c d e f Bondaryk Paweł. Lotnicze Pogotowie Ratunkowe - nowe śmigłowce, nowe możliwości. „Lotnictwo”. 4/2011. XIV (121), s. 46-50, kwiecień 2011. Magnum-X. ISSN 1732-5323.
- ↑ Nowe śmigłowce dla Lotniczego Pogotowia Ratunkowego
- ↑ Lotnicze Pogotowie Ratunkowe - Flota
- ↑ Z lotu po kraju. „Skrzydlata Polska”. Nr 6(2512)/2022, s. 18, czerwiec 2022.
- ↑ Zasięg baz HEMS w Czechach na www.hems.cz, (dostęp 2010-12-18). [dostęp 2010-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-11)].
- ↑ Mapa baz i obszaru działania 11.2019, Oficjalna strona ADAC (opisy - niem.), dostęp 2023.05.17
- ↑ Straż Graniczna kupiła L-410 UVP E-20, "Skrzydlata Polska" nr 3(2473)/2019, marzec 2019, s. 15
Linki zewnętrzne
edytuj- Broszura informacyjno-reklamowa, podstawowe dane techniczne, strona Eurocopter Canada Limited (ECL). eurocopter.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-10)]. (ang.) [dostęp 2011-12-09]
- Arkusz danych technicznych EC135, strona Eurocopter Canada Limited (ECL). eurocopter.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-10)]. (ang.) [dostęp 2011-12-09]
- Strona producenta Eurocopter group (Europe). eurocopter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-17)]. (ang.) [dostęp 2010-12-18]
- Galeria zdjęć śmigłowca Eurocopter EC135P2 w barwach Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. plastikowe.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-18)].