Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej

Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej – niewiążący akt przyjęty przez Parlament Europejski dnia 6 września 2001, mający charakter zaleceń. Kodeks stanowi konkretyzację obywatelskiego „prawa do dobrej administracji” wobec administracji unijnej i administracji narodowych, wyrażonego w art. 41 Karty Praw Podstawowych i odnosi się w większości do postępowania administracyjnego. Zawiera zasady określające stosunki między instytucjami/urzędnikami unijnymi a jednostkami (osoby fizyczne i prawne). Zasady te dotyczą nie tylko spraw indywidualnych z zakresu administracji publicznej, załatwianych w drodze decyzji, postanowienia lub ugody administracyjnej, ale każdego „kontaktu” z administracją (a więc także zapytań, petycji, protestów, przedstawiania uwag do projektów aktów prawnych, obywatelskie projekty dyrektyw etc.). Obok urzędników, kodeksem objęte są osoby zatrudnione w ramach umów cywilnoprawnych, rzeczoznawcy z krajowych służb publicznych i praktykanci.

Tekst Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji.

Historia powstania

Inicjatorem opracowania Kodeksu Dobrej Administracji był Roy Perry, deputowany do Parlamentu Europejskiego. Kodeks został opracowany przez Jacoba Södermanna Rzecznika Praw Obywatelskich Unii Europejskiej, Parlament Europejski 6 września 2001 roku zalecił stosowanie Kodeksu w organach i instytucjach Unii. Po przeprowadzonych konsultacjach społecznych w czerwcu 2012 roku Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich określił standardy etyczne obowiązujące w administracji publicznej UE. Przyjęły one formę pięciu zasad służby cywilnej, które przedstawiono poniżej.

Zasady uregulowane w Kodeksie

• praworządność (art. 4)
• niedyskryminowanie (art. 5)
• bezstronność (art. 8)
• niezależność (art. 8)
• obiektywizm (art. 9)
• współmierność (proporcjonalność, art. 6)
• zakaz nadużywania uprawnień (art. 7)
• konsekwencja (art. 10 ust. 1)
• uwzględnianie uzasadnionych oczekiwań prawnych (art. 10 ust. 2)
• udzielanie jednostkom porad (a propos postępowania itp., art. 10 ust. 3)
• uczciwość (art. 11)
• uprzejmość (art. 12)
• odpowiadanie na pismo w języku obywatela (art. 13)
• potwierdzanie odbioru pisma i wskazywanie właściwego urzędnika (2 tygodnie, art. 14)
• przekazywanie spraw do właściwej jednostki organizacyjnej instytucji (art. 15)
• wysłuchanie stron postępowania i umożliwienie złożenia oświadczeń (art. 16)
• zachowanie terminu podjęcia decyzji (niezwłocznie; mniej niż 2 miesiące, art. 17)
• uzasadnienie decyzji (art. 18)
• informowanie o możliwości odwołania się od decyzji (art. 19)
• powiadamianie o podjętej decyzji (art. 20)
• ochrona danych osobowych (art. 21)
• udzielanie informacji na wniosek (art. 22)
• dostęp do dokumentów (art. 23)
• prowadzenie rejestrów spraw/rejestrów korespondencji (art. 24)
• prawo złożenia skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich (art. 26).

Zasady służby cywilnej (dodane w 2012 roku)

• oddanie Unii Europejskiej i jej obywatelom
• rzetelność
• obiektywność
• szacunek dla innych
• przejrzystość

Rzecznik Praw Obywatelskich może, kiedy uzna to za stosowne, odwołać się do tych zasad w dochodzeniach dotyczących podejrzenia niewłaściwego administrowania w instytucjach, organach, urzędach i agencjach UE.

Porównanie z regulacjami polskimi

W polskich regulacjach zasady te są zazwyczaj obecne, niemniej nakaz uprzejmości (zwłaszcza przeproszenia za błędną decyzję), potwierdzenia odbioru pism i uczciwości nie występują w takiej ogólnej formie.

Linki zewnętrzne

• Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej