Europejski Tytuł Egzekucyjny

Europejski Tytuł Egzekucyjny (właściwie „Europejski Tytuł Egzekucyjny dla roszczeń bezspornych”) – instytucja prawa Unii Europejskiej wprowadzona rozporządzeniem (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych. Rozporządzenie to weszło w życie 21 stycznia 2005, z tym, że stosowane jest w zasadniczej części od 21 października 2005.

Ogólnym celem działań podjętych przez Wspólnoty Europejskie w ramach „Przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości” jest likwidacja przeszkód prawnych we współdziałaniu organów wymiaru sprawiedliwości państw członkowskich Unii Europejskiej. Usunięcie tych przeszkód ma nastąpić również w zakresie procedury cywilnej. Pierwszym krokiem w tę stronę stało się zniesienie istniejących do tej pory postępowań o uznanie zagranicznych orzeczeń sądowych, przewidzianych przez wewnętrzne porządki prawne państw członkowskich. Ten skutek został osiągnięty za pomocą rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Europejski Tytuł Egzekucyjny jest krokiem następnym – jego skutkiem ma być „swobodny przepływ orzeczeń” na obszarze wszystkich państw członkowskich bez potrzeby prowadzenia jakichkolwiek postępowań poprzedzających wykonanie orzeczenia w państwie, gdzie ma ono zostać wykonane.

Do dnia uchylenia tegoż rozporządzenia wierzyciel miał wybór pomiędzy wystąpieniem o wydanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego a zastosowaniem procedury przewidzianej w rozporządzeniu Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.

Obecnie, wobec zastąpienia przytoczonego rozporządzenia rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych wierzyciel ma wybór pomiędzy wystąpieniem o wydanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, a wykorzystaniem procedury przewidzianej w tym rozporządzeniu.

Przesłanki wydania zaświadczenia ETE

Europejski Tytuł Egzekucyjny może być wydany wyłącznie w sprawach cywilnych i handlowych, nie jest więc możliwe jego wydanie w szczególności w sprawach skarbowych, celnych, administracyjnych itp. Oprócz tego w zakresie spraw z następujących zakresów przewidziano wprost wyłączenie możliwości nadania ETE:

• stanu cywilnego lub zdolności prawnej osób fizycznych, praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia;
• upadłości, postępowania związanego z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, porozumień sądowych, układów oraz innych analogicznych postępowań;
• ubezpieczeń społecznych;
• arbitrażu.

Dodatkowo Europejski Tytuł Egzekucyjny może zostać wydany wyłącznie w odniesieniu do orzeczeń, ugód sądowych oraz dokumentów urzędowych dotyczących roszczeń bezspornych, przy czym roszczenie uznaje się za bezsporne, jeżeli zostanie spełniona jedna z poniższych przesłanek:

• dłużnik wyraźnie zgodził się co do niego poprzez uznanie lub w drodze ugody zatwierdzonej przez sąd lub zawartej przed sądem w toku postępowania;
• dłużnik nigdy nie wniósł przeciwko niemu sprzeciwu, zgodnie ze stosownymi wymogami proceduralnymi wynikającymi z prawa Państwa Członkowskiego wydania, w toku postępowania sądowego;
• dłużnik nie stawił się ani nie był reprezentowany na rozprawie sądowej dotyczącej tego roszczenia, po początkowym zakwestionowaniu roszczenia w toku postępowania sadowego, pod warunkiem że takie zachowanie traktuje się jako milczące uznanie roszczenia lub uznanie faktów przedstawianych przez wierzyciela na mocy prawa Państwa Członkowskiego wydania;
• dłużnik wyraźnie zgodził się co do niego w dokumencie urzędowym.

Konieczne jest także spełnienie dodatkowych przesłanek w odniesieniu do samego orzeczenia, a konkretnie:

• orzeczenie musi być wykonalne w Państwie Członkowskim wydania;
• orzeczenie musi być zgodne z zasadami jurysdykcji w sprawach dotyczących ubezpieczenia oraz dotyczącymi jurysdykcji wyłącznej zawartymi odpowiednio w sekcjach 3 i 6 rozdziału II rozporządzenia 1215/2012;
• postępowanie sądowe musiało spełnić określone wymogi w zakresie doręczenia dokumentu wszczynającego postępowanie oraz orzeczenia określone w rozdziale III rozporządzenia 805/2004, jeżeli w toku postępowania dłużnik nie zgodził się wyraźnie co do roszczenia;
• orzeczenie musi być wydane w państwie członkowskim, w którym dłużnik ma miejsce zamieszkania, jeżeli odnosi się ono do umowy zawartej przez osobę, konsumenta, w celu, który można uznać za wykraczający poza jego działalność gospodarczą lub zawodową, a dłużnik jest konsumentem i nie zgodził się wyraźnie co do roszczenia.

Tryb wydania zaświadczenia ETE

informacje ogólne

Jeżeli orzeczenie spełnia wskazane wyżej warunki sąd jego wydania wydaje na złożony w dowolnym czasie wniosek zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego. Zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego wydawane jest przy zastosowaniu standardowego formularza w tym samym języku, co orzeczenie. Zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego jest skuteczne jedynie w granicach wykonalności orzeczenia.

Od wydania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego nie przysługuje żadne odwołanie.

W przypadku gdy orzeczenie zawiera wykonalną decyzję w sprawie kwoty kosztów związanych z postępowaniem sądowym, w tym odsetek, nadaje mu się zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego również w tym zakresie, chyba że dłużnik wyraźnie sprzeciwił się obowiązkowi poniesienia tych kosztów w toku postępowania sądowego.

Jeżeli tylko część orzeczenia spełnia przedstawione powyżej wymogi, wydaje się w stosunku do nich częściowy Europejski Tytuł Egzekucyjny.

Na wniosek złożony do sądu wydania zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego podlega sprostowaniu, gdy na skutek istotnego błędu, istnieje rozbieżność pomiędzy orzeczeniem a zaświadczeniem oraz uchyleniu, gdy zostało nadane oczywiście bezzasadnie. Wniosek o sprostowanie lub uchylenie może być złożony na urzędowym formularzu.

Powyższe stosuje się odpowiednio do ugód sądowych oraz dokumentów urzędowych, z tym że wniosek o nadanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego ugodzie składa się do sądu, w którym została zatwierdzona lub przed którym została zawarta, a wniosek o nadanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dokumentowi urzędowemu składa się do państwa wyznaczonego przez Państwo Członkowskie wydania dokumentu.

Informacje szczegółowe

Polska

W Polsce organem właściwym do nadania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dokumentowi urzędowemu jest sąd rejonowy w okręgu którego dokument ten został sporządzony.

Postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego sąd wydaje w składzie jednego sędziego.

Postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego doręcza się wyłącznie wierzycielowi. Na postanowienie to przysługuje zażalenie, którego odpisu nie doręcza się dłużnikowi.

Skutki wydania zaświadczenia ETE

Skutkiem nadania orzeczeniu zaświadczenia ETE jest to, że takie orzeczenie jest uznawane i wykonywane w każdym innym państwie członkowskim Unii Europejskiej bez potrzeby prowadzenia jakiegokolwiek postępowania. W szczególności nie ma potrzeby uznania tego orzeczenia ani możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. Nie ma również potrzeby stwierdzania wykonalności takiego orzeczenia. Jedynymi dokumentami, które wierzyciel jest obowiązany przedstawić organowi egzekucyjnemu w państwie, gdzie orzeczenie będzie wykonywane, są wiarygodne odpisy orzeczenia i zaświadczenia ETE, ewentualnie wraz z tłumaczeniem. Oczywiście, niedopuszczalna jest jakakolwiek kontrola merytoryczna orzeczenia opatrzonego zaświadczeniem ETE.

Orzeczenie, któremu nadano zaświadczenie ETE, podlega wykonaniu według prawa państwa, w którym jest wykonywane. Od wierzyciela nie wolno żądać żadnych kaucji ani zabezpieczeń z tytułu tego, że jest on w tym państwie cudzoziemcem.

Sąd państwa wykonania na wniosek dłużnika może odmówić wykonania orzeczenia, jeżeli nie da się ono pogodzić z wydanym wcześniej orzeczeniem między tymi samymi stronami w tym samym sporze a zarzut ten nie został podniesiony w postępowaniu sądowym w państwie wydania. W pewnych okolicznościach może też ograniczyć egzekucję orzeczenia, uzależnić ją od złożenia zabezpieczenia albo – wyjątkowo – zawiesić.

Według Kodeksu postępowania cywilnego orzeczenie opatrzone zaświadczeniem ETE jako tytuł wykonawczy podlega wykonaniu w Polsce, bez konieczności nadania klauzuli wykonalności.

Zobacz też

• europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń
• europejskie postępowanie nakazowe

Linki zewnętrzne

• Formularze stosowane w celu wydania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego Komisja Europejska [dostęp 2021-12-30]