Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń
Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (ang. European small claims procedure) – odrębne postępowanie cywilne wprowadzone rozporządzeniem (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiającym europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń[1] stanowiące alternatywę dla istniejących postępowań przewidzianych w prawie państw członkowskich. Jest rodzajem postępowania sądowego służącego dochodzeniu roszczeń cywilnych w UE. Zostało zaprojektowane w celu uproszczenia i przyspieszenia rozstrzygania spraw dotyczących roszczeń, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza pięciu tysięcy euro.
Historia edytuj
Pierwotną podstawą prawną procedury drobnych roszczeń jest Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń. Znaczące zmiany wprowadzone zostały w 2015 r., w którym przyjęto rozporządzenie nowelizujące[2] przewidujące:
- zwiększenie granicy roszczeń z 2000 do 5000 euro
- wprowadzenie dodatkowych wyłączeń, w sprawach niemających zastosowania w postępowaniu
- udostępnienie formularza pozwu, na właściwych dla krajów partnerskich, stronach internetowych
- zapewnienie nieodpłatnej pomocy dla osób zainteresowanych postępowaniem
- wprowadzenie możliwości przeprowadzenia rozprawy za pośrednictwem środków teleinformatycznych
Zakres edytuj
Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń ma zastosowanie do spraw cywilnych i handlowych bez względu na rodzaj sądu lub trybunału w przypadku, gdy przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w kraju UE innym niż państwo członkowskie sądu lub trybunału rozpatrującego sprawę, a wartość przedmiotu sporu z wyłączeniem wszystkich wydatków, odsetek i kosztów nie przekracza pięciu tysięcy euro w momencie wpłynięcia sprawy do trybunału.
Europejskie postępowanie w sprawach drobnych roszczeń nie może być stosowane w sprawach:
- podatkowych, celnych lub administracyjnych;
- dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej;
- stanu cywilnego oraz zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych osób fizycznych;
- stosunków majątkowych wynikających z małżeństwa lub związku uznawanego na mocy przepisów mających zastosowanie do takiego związku za mający skutki porównywalne do skutków małżeństwa;
- obowiązków alimentacyjnych wynikających ze stosunku rodzinnego, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa;
- testamentów i dziedziczenia, w tym obowiązków alimentacyjnych powstających w związku ze śmiercią;
- upadłości, układów i innych podobnych postępowań;
- ubezpieczeń społecznych;
- sądownictwa polubownego;
- prawa pracy;
- najmu lub dzierżawy nieruchomości, z wyłączeniem powództw dotyczących roszczeń pieniężnych; lub
- naruszenia prywatności i dóbr osobistych, w tym zniesławienia[3].
Przebieg postępowania edytuj
Wszczęcie postępowania edytuj
Pozew w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń składa się bezpośrednio do właściwego sądu na formularzu pozwu stanowiącym załącznik A do rozporządzenia 861/2007 zawartego w załącznikach rozporządzenia. W pozwie nie trzeba przeliczać żądanej kwoty na euro.
W przypadku gdy wytoczone powództwo nie dotyczy spraw objętych zakresem zastosowania niniejszego rozporządzenia, sąd lub trybunał informuje o tym powoda. Jeżeli powód nie cofnie pozwu, sąd lub trybunał prowadzi postępowanie zgodnie z odpowiednimi przepisami proceduralnymi państwa członkowskiego, w którym prowadzone jest postępowanie.
W przypadku gdy sąd lub trybunał uznaje, że informacje przedstawione przez powoda nie są dostatecznie jasne lub odpowiednie, lub w przypadku niewłaściwego wypełnienia formularza pozwu, o ile powództwo nie jest oczywiście bezzasadne lub niedopuszczalne, sąd lub trybunał umożliwia powodowi uzupełnienie lub skorygowanie danych zawartych w formularzu pozwu lub dostarczenie uzupełniających informacji lub dokumentów lub cofnięcie pozwu, w terminie określonym przez sąd lub trybunał. W tym celu sąd lub trybunał korzysta z formularza B. W przypadku gdy powództwo jest oczywiście bezzasadne lub niedopuszczalne lub powód nie uzupełni lub nie skoryguje danych zawartych w formularzu pozwu w określonym terminie, pozew zostaje zwrócony. Środki odwoławcze od orzeczenia o zwrocie pozwu określa prawo krajowe[4].
Pozew, odpowiedź na pozew, powództwo wzajemne, odpowiedź na powództwo wzajemne oraz wszelkie opisy istotnych dokumentów uzupełniających są składane w języku lub jednym z języków sądu lub trybunału. Jeśli jakikolwiek inny dokument otrzymany przez sąd lub trybunał nie jest sporządzony w języku, w którym prowadzone jest postępowanie, sąd lub trybunał może wymagać tłumaczenia takiego dokumentu jedynie w przypadku, gdy tłumaczenie takie jest niezbędne do wydania orzeczenia[5].
Zastępstwo stron przez profesjonalnych pełnomocników nie jest wymagane[6].
Dalsze postępowanie edytuj
Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń jest co do zasady postępowaniem pisemnym. Po otrzymaniu odpowiednio wypełnionego formularza pozwu sąd lub trybunał wypełnia część I odpowiedzi formularza C oraz doręcza ten formularz wraz z odpisem pozwu i załączników. Wysyłka dokumentów do pozwanego powinna nastąpić w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez sąd prawidłowo wypełnionego formularza pozwu.
Pozwany może w terminie 30 dni złożyć odpowiedź przy wykorzystaniu przesłanego formularza pozwu lub bez wykorzystania formularza. W terminie 14 dni sąd powinien przesłać powodowi kopię odpowiedzi wraz ze wszelkimi istotnymi dokumentami uzupełniającymi. Powodowi przesyłane są również wraz z istotnymi dokumentami uzupełniającymi wszelkie powództwa wzajemne, na które może odpowiedzieć na zasadach analogicznych do odpowiedzi na pozew tj. w terminie 30 dni.
Jeżeli w swojej odpowiedzi pozwany twierdzi, że wartość roszczenia niepieniężnego przekracza wartość graniczną pięciu tysięcy euro sąd decyduje w terminie 30 dni od wysłania odpowiedzi powodowi, czy roszczenie jest objęte zakresem zastosowania niniejszego rozporządzenia. Postanowienie w tym przedmiocie nie podlega odrębnemu zaskarżeniu[7].
Zakończenie postępowania edytuj
W terminie 30 dni od dnia otrzymania odpowiedzi pozwanego lub powoda (jeżeli w sprawie wytoczone zostało powództwo wzajemne) sąd powienien wykonać jedną z następujących czynności:
- wydać orzeczenie;
- zażądać od stron przedstawienia dalszych szczegółowych informacji dotyczących powództwa w określonym terminie nieprzekraczającym 30 dni;
- przeprowadza postępowanie dowodowe zgodnie
- wzywa strony na rozprawę, która ma odbyć się w terminie 30 dni od wezwania.
Po zamknięciu rozprawy lub otrzymaniu wszelkich niezbędnych informacji albo bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu na wniesienie odpowiedzi sąd powinien wydać orzeczenie w terminie 30 dni[8].
Koszty postępowania ponosi strona przegrywająca, jednak sąd lub trybunał nie zasądza na rzecz strony wygrywającej kosztów, które były zbędne lub nieproporcjonalne do wartości przedmiotu sporu[9].
Ewentualne środki odwoławcze od orzeczeń wydanych w europejskim postępowaniu w sprawach drobnych roszczeń mogą być złożone, jeżeli przewiduje je prawo państawa, w którym toczyło się postępowanie. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję Europejską, czy zgodnie z ich prawem proceduralnym możliwe jest złożenie środka odwoławczego od orzeczenia wydanego w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń i w jakim terminie należy wnieść taki środek odwoławczy, która podaje tę informację do publicznej wiadomości[10].
Rozprawa edytuj
Europejskie postępowanie w sprawach drobnych roszczeń jest co do zasady postępowaniem pisemnym, a sąd lub trybunał przeprowadza rozprawę tylko wtedy, jeżeli uzna, że wydanie orzeczenia nie jest możliwe na podstawie pisemnych dowodów lub jeżeli wnosi o to strona. Sąd lub trybunał może oddalić wniosek strony, jeżeli uzna, że w okolicznościach danej sprawy rozprawa nie jest konieczna do rzetelnego przeprowadzenia postępowania. Postanowienie o oddaleniu wniosku uzasadniane jest na piśmie. Postanowienie o oddaleniu nie podlega odrębnemu zaskarżeniu bez zaskarżenia samego orzeczenia[7].
W przypadku gdy przeprowadzenie rozprawy zostało uznane za konieczne, rozprawę taką przeprowadza się z wykorzystaniem wszelkich odpowiednich środków technicznych porozumiewania się na odległość, takich jak wideokonferencja lub telekonferencja, dostępnych dla sądu lub trybunału, chyba że – ze względu na szczególne okoliczności danej sprawy – wykorzystanie takich środków nie byłoby właściwe z punktu widzenia rzetelnego przeprowadzenia postępowania.
Strona wezwana do stawienia się na rozprawę może wystąpić o wykorzystanie środków technicznych porozumiewania się na odległość, o ile środki te są dostępne dla sądu lub trybunału, podnosząc, że czynności związane z zapewnieniem osobistego stawiennictwa, a zwłaszcza ewentualne koszty, jakie musiałyby ponieść, byłyby nieproporcjonalne do wartości przedmiotu sporu.
Strona wezwana do wzięcia udziału w rozprawie z wykorzystaniem środków technicznych porozumiewania się na odległość może wystąpić z wnioskiem o osobiste stawiennictwo w rozprawie[11].
Postępowanie dowodowe edytuj
Sąd lub trybunał dopuszcza określone środki dowodowe oraz określa zakres przeprowadzenia dowodów niezbędny do wydania orzeczenia zgodnie z zasadami mającymi zastosowanie do dopuszczalności dowodu. Sąd lub trybunał wybiera najprostsze i najmniej obciążające sposoby przeprowadzenia dowodu, w tym może dopuścić przeprowadzenie dowodu z pisemnych zeznań świadków, biegłych lub stron. Sąd lub trybunał może przeprowadzić dowód z opinii biegłych lub z zeznań ustnych tylko wówczas, gdy wydanie orzeczenia nie jest możliwe na podstawie innych dowodów[12].
Ponowne zbadanie orzeczenia w wyjątkowych przypadkach edytuj
Pozwany, który nie wdał się w spór przed sądem, ma prawo złożyć wniosek o ponowne zbadanie orzeczenia wydanego w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń – we właściwym sądzie lub trybunale państwa członkowskiego, w którym wydano orzeczenie, jeżeli:
- nie doręczono mu formularza pozwu lub, w przypadku rozprawy, nie został wezwany na tę rozprawę z wystarczającym wyprzedzeniem i w sposób umożliwiający mu przygotowanie obrony;
- nie miał możliwości zakwestionowania roszczenia z powodu działania siły wyższej lub z uwagi na nadzwyczajne okoliczności, bez jakiejkolwiek winy z jego strony.
Wniosek o ponowne zbadanie nie przysługuje jednak, gdy pozwany miał możliwość wniesienia środka odwoławczego.
Termin złożenia wniosku o ponowne zbadanie orzeczenia wynosi 30 dni. Termin ten biegnie od dnia, w którym pozwany rzeczywiście zapoznał się z treścią orzeczenia i był w stanie podjąć odpowiednie działania, najpóźniej od dnia, w którym zastosowano pierwszy środek egzekucyjny, w wyniku którego pozwany utracił w całości lub części możliwość dysponowania swoim majątkiem. Termin nie podlega przedłużeniu.
Jeżeli sąd odrzuci wniosek o ponowne zbadanie orzeczenia, z uwagi na fakt, że żadna z przesłanek ponownego zbadania orzeczenia określonych w tym ustępie nie została spełniona, orzeczenie pozostaje w mocy. Jeżeli sąd uzna wniosek o ponowne zbadanie orzeczenia za uzasadniony z uwagi na fakt, że spełniona została którakolwiek z przesłanek, orzeczenie wydane w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń jest nieważne. Powód nie traci jednak korzyści wynikających z przerwania biegu terminu przedawnienia, jeżeli takie przerwanie ma zastosowanie na mocy prawa krajowego[13].
Wykonanie orzeczenia edytuj
Orzeczenie wydane w państwie członkowskim w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń jest uznawane i wykonywane w innym państwie członkowskim bez potrzeby stwierdzania wykonalności oraz bez możliwości sprzeciwienia się co do jego uznania. Na wniosek strony sąd lub trybunał wydaje zaświadczenie dotyczące orzeczenia wydanego w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, używając do tego celu formularza D bez dodatkowych opłat. Sąd lub trybunał przekazuje stronie, na jej wniosek, zaświadczenie w jakimkolwiek innym języku urzędowym państwa członkowskiego przy pomocy zaświadczenia dostępnego na portalu "e-Sprawiedliwość". Sąd nie jest jednak zobowiązany do tłumaczenia lub transliteracji tekstu w wolnych polach tegoż formularza[14].
Orzeczenie wydane w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń jest wykonywane na tych samych warunkach co orzeczenie wydane w państwie członkowskim wykonania. Strona dochodząca wykonania przedstawia odpis orzeczenia spełniający warunki niezbędne do ustalenia jego autentyczności oraz wspomniane powyżej zaświadczenie, a w razie potrzeby także jego tłumaczenie na język urzędowy państwa członkowskiego wykonania lub, jeżeli w tym państwie członkowskim obowiązuje kilka języków urzędowych, na język urzędowy lub jeden z języków urzędowych, w jakim zgodnie z prawem tego państwa członkowskiego prowadzi się postępowanie przed sądem lub trybunałem w miejscu, gdzie dochodzi się wykonania, lub na jakikolwiek inny język wskazany przez państwo członkowskie wykonania jako przez nie akceptowany. Strona, która w jednym państwie członkowskim składa wniosek o wykonanie orzeczenia wydanego w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń w innym państwie członkowskim, nie jest zobowiązana do składania żadnego zabezpieczenia, gwarancji lub kaucji — bez względu na ich nazwę — z tego tytułu, że jest cudzoziemcem lub nie ma miejsca zamieszkania ani miejsca pobytu w państwie członkowskim wykonania[15].
Odmowa wykonania edytuj
Na wniosek strony, wobec której dochodzi się wykonania, właściwy sąd lub trybunał w państwie członkowskim wykonania odmawia wykonania, jeżeli orzeczenia wydanego w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń nie można pogodzić z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w jakimkolwiek państwie członkowskim lub w państwie trzecim, o ile spełnione zostaną łącznie następujące przesłanki:
- wcześniejsze orzeczenie zostało wydane w odniesieniu do tego samego roszczenia i dotyczyło tych samych stron;
- wcześniejsze orzeczenie zostało wydane w państwie członkowskim wykonania lub spełnia warunki niezbędne do uznania go w państwie członkowskim wykonania;
- niemożność pogodzenia nie była i nie mogła być podniesiona w formie zarzutu w postępowaniu sądowym w państwie członkowskim, w którym wydano orzeczenie w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń.
W żadnych okolicznościach orzeczenie wydane w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń nie może zostać ponownie zbadane pod względem merytorycznym w państwie członkowskim wykonania[16].
Zawieszenie lub ograniczenie wykonania edytuj
Jeżeli strona kwestionuje orzeczenie wydane w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń lub zakwestionowanie go jest nadal dopuszczalne lub gdy strona złożyła wniosek o ponowne zbadanie orzeczenia, właściwy sąd, trybunał lub właściwy organ w państwie członkowskim wykonania może, na wniosek strony, wobec której dochodzi się wykonania:
- ograniczyć postępowanie wykonawcze do środków zabezpieczających;
- uzależnić wykonanie od złożenia zabezpieczenia określonego przez sąd, trybunał lub właściwy organ;
- w wyjątkowych przypadkach zawiesić postępowanie wykonawcze[17].
Statystyki wykorzystania edytuj
Polska edytuj
Rok | Rodzaj spraw | Wpłynęło | Załatwiono | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ogółem | z tego: | ||||||||
Uwzględniono[18] | Oddalono | Odrzucono | Zwrócono | Umorzono | Inne | ||||
2018 | Cywilne[19] | 14 | 21 | 9 | 3 | - | 1 | 7 | 1 |
Gospodarcze[20] | 29 | 23 | 10 | 7 | 2 | 2 | 2 | - | |
Ogółem | 43 | 44 | 19 | 10 | 2 | 3 | 9 | 1 | |
2019 | Cywilne[21] | 257 | 26 | 9 | 3 | - | 1 | 9 | 4 |
Gospodarcze[22] | 12 | 18 | 9 | - | 1 | 2 | 5 | 1 | |
Ogółem | 269 | 44 | 18 | 3 | 1 | 3 | 14 | 5 | |
2020 | Cywilne[23] | 69 | 197 | 47 | 52 | 3 | 2 | 83 | 10 |
Gospodarcze[24] | 9 | 15 | 10 | - | 2 | - | 3 | - | |
Ogółem | 78 | 212 | 57 | 52 | 5 | 2 | 86 | 10 |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz. Urz. UE L 199 z 31.7.2007)
- ↑ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2421 z dnia 16 grudnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 861/2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń oraz rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. UE L 341 z 24.12.2015)
- ↑ Art. 2 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 4 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 6 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 10 rozporządzenia 861/2007
- ↑ a b Art. 5 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 7 rozporządzenia 861/2007
- ↑ Art. 16 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 17 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 8 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 9 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 18 rozporządzenia 861/2007
- ↑ Art. 20 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 21 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 22 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ Art. 23 rozporządzenia 861/2007.
- ↑ w całości lub w części
- ↑ MS-S1r - sprawozdanie w sprawach cywilnych za 2018 r. [online] [dostęp 2021-12-17] .
- ↑ MS-S19r - sprawozdanie w sprawach gospodarczych za 2018 r [online] [dostęp 2021-12-17] .
- ↑ MS-S1r - sprawozdanie w sprawach cywilnych za 2019 r. [online] [dostęp 2021-12-17] .
- ↑ MS-S19r - sprawozdanie w sprawach gospodarczych za 2019 r. [online] [dostęp 2021-12-17] .
- ↑ Ms-S1r - sprawozdanie w sprawach cywilnych za 2020 t. [online] [dostęp 2021-12-17] .
- ↑ MS-S19r - sprawozdanie w sprawach gospodarczych za 2020 r. [online] [dostęp 2021-12-17] .
Linki zewnętrzne edytuj
- Formularze stosowane w europejskim postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (pol.) Komisja Europejska [dostęp 2021-12-20]
- Praktyczny przewodnik dotyczący stosowania europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń (pol.) Komisja Europejska [dostęp 2021-12-20]