Otwórz menu główne
Wikipedia

Ewa Lipska

poetka polska

Ewa Lipska (ur. 8 października 1945 w Krakowie) – polska poetka i felietonistka, w latach 1970–1980 redaktor działu poezji Wydawnictwa Literackiego, laureatka Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1973), w latach 1995–1997 dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu, członek polskiego i austriackiego PEN Clubu, członek założyciel Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989), członek Polskiej Akademii Umiejętności.

Ewa Lipska
ilustracja
Data i miejsce urodzenia 8 października 1945
Kraków
Narodowość polska
Dziedzina sztuki literatura piękna
Epoka literatura współczesna
Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Spis treści

ŻyciorysEdytuj

Studiowała malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych. Od 1964 zamieszczała utwory poetyckie w „Życiu Literackim” i „Dzienniku Polskim”. Debiutowała w 1967 tomem poetyckim Wiersze. Od 1968 była członkiem Związku Literatów Polskich (do czasu jego rozwiązania w 1983).

W latach 1970–1980 pracowała jako redaktor działu poezji Wydawnictwa Literackiego. Na przełomie 1975/1976 przebywała na półrocznym stypendium „International Writing Program” w Iowa City w USA. W 1978 została członkiem polskiego PEN Clubu. Jest też członkiem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie[1].

W 1983 przebywała w Berlinie Zachodnim na stypendium Deutscher Akademischer Austauschdienst. W 1989 została członkiem założycielem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 1990 do 1992 pracowała w zespole redakcyjnym „Dekady Literackiej”. Od 1991 do 1997 pracowała w polskiej ambasadzie w Wiedniu i kierowała Instytutem Polskim. Prowadziła gościnnie warsztaty poetyckie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim. Mieszka i pracuje w Krakowie.

Odznaczenia i nagrodyEdytuj

Otrzymała m.in. nagrodę im. Andrzeja Bursy (1971), Nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie (1973), nagrodę Pierścienia za całokształt twórczości w Gdańsku (1978), nagrodę PEN-Clubu im. Roberta Gravesa (1979). W 1988 otrzymała nagrodę Fundacji POLCUL (Australia), w 1992 nagrodę Polskiego PEN-Clubu z Fundacji Büchnera, w 1993 nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku, w 1995 Nagrodę Miasta Krakowa, w październiku 2001 za tomik Sklepy zoologiczne – Nagrodę Krakowska Książka Miesiąca i w 2004 nagroda miesięcznika „Odra” (Wrocław). W 2002 tomik Sklepy zoologiczne uhonorowany został nagrodą Śląskiego Wawrzynu Literackiego za najlepszą książkę roku, przyznaną przez Bibliotekę Śląską w Katowicach. Jej książka Ja znalazła się w gronie finalistów Nagrody Literackiej Nike 2004[2]. W 2005 otrzymała nagrodę poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych za tom Gdzie indziej - za ten tom była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2006[3]. W 2007 otrzymała nagrodę Samuela Bogumiła Lindego Miast Partnerskich Getynga-Toruń. Za tom Drzazga była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2007[4]. Za tom Pomarańcza Newtona była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2008[5] oraz do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2008 w kategorii książka roku. Otrzymała Złoty Klucz Smedereva (2009) – poetycką nagrodę Serbii. W 2010 otrzymała Naim Frasheri Prize, poetycką nagrodę Macedonii, oraz nagrodę Ministerstwa Kultury Republiki Kosowa – Przylądek Dobrej Nadziei.

5 października 2005, podczas uroczystości w krakowskim magistracie została uhonorowana przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[6].

W 2009 Wydawnictwo Literackie, wspólnie z Piwnicą pod Baranami, uhonorowało Ewę Lipską nagrodą ˌˌAkademią ku czci...ˈˈ. Poetka została nagrodzona za debiut prozatorski Sefer[7].

W 2011 roku otrzymała Nagrodę Literacką Gdynia i była nominowana do Nagrody Literackiej Nike oraz do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” za tomik Pogłos[8][9][10] a w 2013 była nominowana do Nagrody Poetyckiej Orfeusz za tomik Droga pani Schubert...[11]. Za tomik Czytnik linii papilarnych była nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” 2016[12].

W 1998 została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi[13].

21 czerwca 2012 roku otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach[14].

3 grudnia 2017 roku otrzymała Łódzką Nagrodę Literacką im. Juliana Tuwima[15]. W 2018 za tom Pamięć operacyjna nominowana do Nagrody Literackiej Nike[16] oraz Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego[17]. Laureatka Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” 2019 za całokształt twórczości[18].

FestiwaleEdytuj

Uczestniczyła w międzynarodowych festiwalach poezji, m.in. w Toronto (1981), Holandii (1985), Słowenii (1988). Brała też udział w festiwalach poetyckich m.in. w Austrii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Danii, Szwecji i USA.

PublikacjeEdytuj

  • Wiersze, 1967
  • Drugi zbiór wierszy, 1970
  • Trzeci zbiór wierszy, 1972
  • Czwarty zbiór wierszy, 1974
  • Piąty zbiór wierszy, 1978
  • Żywa śmierć, 1979
  • Dom Spokojnej Młodości, 1979
  • Nie o śmierć tutaj chodzi, lecz o biały kordonek, 1982
  • Przechowalnia ciemności, 1985
  • Utwory wybrane, 1986
  • Strefa ograniczonego postoju, 1990
  • Wakacje mizantropa, 1993
  • Stypendyści czasu, 1994
  • Wspólnicy zielonego wiatraczka, 1996
  • Ludzie dla początkujących, 1997
  • Życie zastępcze – Ersatzleben, 1998 (wydanie polsko-niemieckie)
  • Godziny poza godzinami, 1998 (seria klasyczna PIW)
  • 1999, 1999
  • Białe truskawki – White Strawberries, 2000 (wydanie polsko-angielskie)
  • Sklepy zoologiczne, 2001
  • Uwaga, stopień, 2002
  • Sekwens, 2003
  • Ja, 2003
  • Wiersze do piosenek. Serca na rowerach, 2004
  • Gdzie indziej, 2005
  • Drzazga, 2006
  • Miasteczko Świat, 2007 (wydanie polsko-rosyjskie)
  • Pomarańcza Newtona, 2007
  • Sefer, 2009
  • Pogłos, 2010
  • Droga pani Schubert..., 2012
  • Miłość, droga pani Schubert..., 2014
  • Czytnik linii papilarnych, 2015
  • Pamięć operacyjna[19], 2017
  • Boli tylko, gdy się śmieję…, 2018 (wybór listów między Lipską a Stanisławem Lemem i jego synem Tomaszem)

Wybory wierszy ukazały się w około 40 obcojęzycznych wydaniach, między innymi w języku niemieckim, angielskim, duńskim, holenderskim, czeskim, węgierskim, hebrajskim, serbskim, słowackim, hiszpańskim, katalońskim, francuskim, szwedzkim, albańskim i bułgarskim.

Lipska w piosenkachEdytuj

  • 1972 – Skaldowie: „Wszystkim zakochanym” – tekst utworu „Wolne są kwiaty na łące” (muz. Andrzej Zieliński)
  • 1972 – Skaldowie: „Krywań, Krywań” – tekst utworu „Gdzie mam Ciebie szukać” (muz. A. Zieliński)
  • 1972 – Marek Grechuta: „Droga za widnokres” – tekst utworu „Pewność” (muz. Marek Grechuta)
  • 1974 – Marek Grechuta: „Magia obłoków” – tekst utworu „A więc to nie tak” (muz. Marek Grechuta)
  • 1976 – Skaldowie: „Szanujmy wspomnienia” – teksty utworów: „Szukam Cię od rana” (muz. A. Zieliński, „Srebrny maszt” (muz. Jacek Zieliński), „Z przymrużeniem oka” (muz. A. Zieliński)
  • 1976 – Skaldowie: „Stworzenia świata część druga” – tekst utworu „Miłość przez wieki się nie zmienia” (muz. Konrad Ratyński)
  • 1978 – Wawele: „Biały Latawiec” tekst piosenki ( muz. Jan Wojdak)
  • 1987 – Skaldowie: „Nie domykajmy drzwi” – tekst piosenki tytułowej „Nie domykajmy drzwi” (muz. J. Zieliński)
  • 1991 – Grzegorz Turnau: Naprawdę nie dzieje się nic – tekst utworu „Nie baw się więcej kulą ziemską"
  • 1993 – Grzegorz Turnau: Pod światło – teksty utworów „Krótka bajka”, „Trąbki”, „Wielki Odkrywco Wyobraźni”, „Tak samo” i „Dotąd doszliśmy"
  • 1994 – Grzegorz Turnau: Turnau w Trójce – teksty utworów „Krótka bajka”, „Wielki Odkrywco Wyobraźni”, „Tak samo"
  • 1997 – Grzegorz Turnau: Tutaj jestem – tekst utworu „Ostatnie słowa"
  • 2004 - Anna Szałapak,"Serca na rowerach" (cała płyta z wierszami Ewy Lipskiej)

Ponadto:

  • 1987 – Skaldowie: „Kiedy dostaniemy klucze do mieszkania” (muz. Jacek Zieliński) – nagranie niepublikowane

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Polska Akademia Umiejętności – Członkowie
  2. ↑ Nagroda Nike 2004. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-19].
  3. ↑ Nagroda Nike 2006. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-22].
  4. ↑ Nagroda Nike 2007. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-21].
  5. ↑ Nagroda Nike 2008. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-21].
  6. ↑ Medal Gloria Artis dla twórców i działaczy kultury. wp.pl, 5 października 2005. [dostęp 2 lipca 2011].
  7. ↑ „Poetka prozą” (pol.). Dziennik Polski, 26 maja 2009. [dostęp 26 maja 2009].
  8. ↑ Laureaci 2011 | Nagroda Literacka Gdynia. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 2015-07-08].
  9. ↑ Nagroda Nike 2011. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-19].
  10. ↑ nominacje do nagrody Silesius 2011. culture.pl. [dostęp 2015-07-15].
  11. ↑ Orfeusz - Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego - nominowani. www.orfeusz-nagroda.pl. [dostęp 2015-07-05].
  12. ↑ Nominacje do Nagrody Literackiej Nike 2016, wyborcza.pl [dostęp 2016-05-19].
  13. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 kwietnia 1998 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 1998 r. nr 20, poz. 305).
  14. ↑ Ewa Lipska doktorem honoris causa UJK: Dość tandety, czas na kulturę. echodnia.eu. [dostęp 2012-06-25].
  15. ↑ Marcin Bałczewski, Ewa Lipska laureatką Nagrody Tuwima 2017 (foto), plasterlodzki.pl [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  16. ↑ 20 książek nominowanych do Nagrody Nike 2018 [dostęp 2018-05-22] (pol.).
  17. ↑ Znamy nominacje do Nagrody Orfeusza, wirtualnywydawca.pl, 25 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-25] (pol.).
  18. ↑ Silesius 2019 – nominacje, silesius.wroclaw.pl [dostęp 2019-03-19].
  19. ↑ Nowy zbiór wierszy Ewy Lipskiej „Pamięć operacyjna" [dostęp 2018-02-05] (pol.).

BibliografiaEdytuj

  • Ryszard Matuszewski: Z bliska: szkice literackie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1981. ISBN 83-08-00508-X.
  • T. Nyczek. Spalony dom (o poezji Ewy Lipskiej). „Twórczość”. 9, 1974. 
  • Stanisław Stabro: „Poeta odrzucony”. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1989. ISBN 83-08-01941-2.
  • E. Lipska, Stypendyści Czasu, redakcja Jan Stolarczyk, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994.
  • J.Drzewucki: Rocznik powojenny, stypendyści czasu, w książce Smaki słowa. Szkice o poezji, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999. ​ISBN 83-7023-744-4​
  • J.Drzewucki: Między intelektem a wyobraźnią. "Twórczość" nr 10, 2017.


Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ewa_Lipska&oldid=56227313”