Fabryka Garbarska Temler i Szwede w Warszawie
Fabryka Garbarska Temler i Szwede w Warszawie – dawna fabryka znajdująca się przy ul. Okopowej 78 na warszawskim Muranowie, w dzielnicy Wola. Przed II wojną światową kompleks był własnością Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede.
| ||
 Budynki dawnej fabryki od strony ul. Okopowej | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo |  mazowieckie
| |
| Miejscowość | Warszawa | |
| Adres | ul. Okopowa 78 | |
| Typ budynku | kompleks fabryczny | |
| Rozpoczęcie budowy | 1858 | |
| Ukończenie budowy | 1939 | |
| Pierwszy właściciel | Jan Gottfried Temler (założyciel firmy) | |
| Kolejni właściciele | Karol Ludwik Temler, Aleksandr Ferdynand Templer, Ludwik Szwede | |
Położenie na mapie Warszawy  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | ||
 52°15′05,810″N 20°58′51,575″E/52,251614 20,980993
| ||
HistoriaEdytuj
Historia firmy sięga roku 1817[1] lub 1819[2] kiedy to w Warszawie, firmę garbarską założył Jan Gottfried Temler – osadnik z Saksonii. W połowie XIX w., firma przeszła w posiadanie jego dwóch synów: Karola Ludwika Temlera oraz Aleksandra Ferdynanda Temlera, którzy następnie zawiązali spółkę z Ludwikiem Szwede. W tym okresie rozwijający się zakład został przeniesiony na teren rogatek Powązkowskich przy dzisiejszym zbiegu ulic Okopowej i Powązkowskiej.
Fabryka Garbarska Temler i Szwede była jednym z największych tego typu zakładów w Królestwie Polskim, cieszącym się renomą nie tylko w kraju, ale także za granicą. Od lat 20 – XX w., w zarządzie firmy zasiadał także przedstawiciel skoligaconej z Temlerami, rodziny Pfeifferów posiadających de facto 51% akcji.
Kres działalności Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede to okres II wojny światowej. Po wojnie zakład został połączony z sąsiadującą z nim, również zniszczoną garbarnią Pfeifferów (nr 58/72, Pfeifferowie posiadali 40% akcji Temler i Szwede) i odbudowany jako jedno przedsiębiorstwo[3]. W 1948 zostało ono nacjonalizowane[3].
Na terenie upaństwowionego kompleksu fabrycznego w okresie PRL działały różne zakłady, w tym między innymi Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania, Stołeczne Zakłady Wyrobów Konfekcyjnych „Apis” oraz firma obuwnicza „Syrena”. Obecnie kompleks fabryczny pozostaje opuszczony, a o odzyskanie obiektu starają się potomkowie rodziny Temlerów.
W 2010 kompleks decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Barbary Jezierskiej został wpisany do rejestru zabytków[2].
W ostatnich latach w nieużytkowanych budynkach garbarni kilkukrotnie wybuchały pożary[4].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Garbowanie skóry Temlerów (pol.). www.forbes.onet.pl. [dostęp 2014-02-25].
- ↑ a b Kolejny zabytek na przemysłowej mapie Warszawy (pol.). www.mwkz.pl. [dostęp 2014-02-25].
- ↑ a b Józef Mieczysław Pfeiffer: Wspomnienia warszawskiego przemysłowca. Warszawa: Bis Press, 2003, s. 24. ISBN 83-913295-5-0.
- ↑ Jerzy S. Majewski. Miejski zabytek w ogniu. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 15 kwietnia 2015.
BibliografiaEdytuj
- Garbowanie skóry Temlerów (pol.). www.forbes.onet.pl. [dostęp 2014-02-25].