Wikipedia

Fantastyczne zwierzęta (seria filmowa)

seria filmów fantasy

Fantastyczne zwierzęta (tytuł oryginalny: Fantastic Beasts) – seria brytyjsko-amerykańskich filmów fantasy, wydawanych od 2016 roku. Cykl jest produkowany przez wytwórnie Warner Bros. Pictures i Heyday Films oraz dystrybuowany przez pierwszą z nich.

Fantastyczne zwierzęta
Fantastic Beasts
Gatunek

fantasy

Data premiery

od 10 listopada 2016

Kraj produkcji

Wielka Brytania
Stany Zjednoczone

Język

angielski

Reżyseria

David Yates

Scenariusz

J.K. Rowling
Steve Kloves (3)

Muzyka

James Newton Howard

Zdjęcia

Philippe Rousselot

Scenografia

Stuart Craig

Kostiumy

Colleen Atwood

Montaż

Mark Day

Produkcja

David Heyman
J.K. Rowling
Steve Kloves
Lionel Wigram

Wytwórnia

Warner Bros. Pictures
Heyday Films

Dystrybucja

Warner Bros. Pictures

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Fantastyczne zwierzęta stanowią element franczyzy medialnej Wizarding World, obejmującej dzieła osadzone w fikcyjnym świecie magii, wykreowanym przez brytyjską pisarkę J.K. Rowling w serii powieści Harry Potter. Filmy stanowią spin-off i prequel dla Harry’ego Pottera – pierwszej serii filmowej z franczyzy, obejmującej produkcje z lat 2001–2011. Fantastyczne zwierzęta są osadzone w pierwszej połowie XX wieku, w trakcie wojny czarodziejów z czarnoksiężnikiem Gellertem Grindelwaldem. Głównym bohaterem jest Newt Skamander, angielski czarodziej zajmujący się badaniem magicznych zwierząt.

Seria ma planowo składać się z pięciu filmów, z czego dotychczas ukazały się trzy: Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć (2016), Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda (2018) i Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a (2022). Reżyserem całego cyklu jest David Yates, zaś producentami David Heyman, J.K. Rowling, Steve Kloves i Lionel Wigram. Scenarzystką serii jest Rowling, ponadto współscenarzystą trzeciej części jest Steve Kloves.

Lista filmów edytuj

Nr Tytuł Tytuł oryginalny Data premiery Data premiery
w Polsce
1 Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć Fantastic Beasts and Where to Find Them 2016-11-10 10 listopada 2016(dts) 2016-11-18 18 listopada 2016(dts)
2 Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald 2018-11-08 8 listopada 2018(dts) 2018-11-16 16 listopada 2018(dts)
3 Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore 2022-03-29 29 marca 2022(dts) 2022-04-07 7 kwietnia 2022(dts)

Streszczenie fabuły edytuj

Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć edytuj

W 1926 roku angielski czarodziej Newt Skamander przypływa do Nowego Jorku z walizką, w której schowane są magiczne stworzenia. Wskutek przypadkowej zamiany walizek z niemagiem Jacobem Kowalskim część stworzeń wydostaje na zewnątrz. Jako że posiadanie czarodziejskich zwierząt jest w Stanach Zjednoczonych nielegalne, Newta aresztuje zdegradowana aurorka Tina Goldstein, jednak Magiczny Kongres go wypuszcza. Newt i Tina odnajdują Jacoba, a następnie wraz z nim i siostrą Tiny, Queenie, rozpoczynają poszukiwania zaginionych stworzeń. Tymczasem Nowy Jork terroryzuje Obskurus – niszczycielska forma energii, w którą przemienia się czarodziej Credence Barebone na życzenie pracującego w Magicznym Kongresie Percivala Gravesa. Jego działania wywołują kryzys w amerykańskiej społeczności magicznej, której grozi ujawnienie przed niemagami. Tymczasem Newt odnajduje zaginione stworzenia i dzięki ich wsparciu pomaga aurorom schwytać Gravesa, który okazuje się być zakamuflowanym czarnoksiężnikiem Gellertem Grindelwaldem.

Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda edytuj

Grindelwaldowi udaje się uciec podczas transportu z amerykańskiego więzienia. Tymczasem Albus Dumbledore, nauczyciel z Hogwartu, prosi Newta o zlokalizowanie Credence’a i chronienie go przed Grindelwaldem. Queenie i Jacob odwiedzają Newta i zdradzają mu, że Tina poszukuje Credence’a w Paryżu. Queenie udaje się do stolicy Francji, by odnaleźć siostrę, a następnie to samo czynią Newt i Jacob. Tymczasem Credence’a szuka w Paryżu także jego rzekomy brat przyrodni Yusuf Kama, który poprzysiągł go zabić. Równocześnie Credence, pragnący poznać swoją przeszłość, szuka swojej matki. Grindelwald go odnajduje i obiecuje mu pomóc. Leta Lestrange, szwagierka Newta i przyrodnia siostra Yusufa, zdradza Newtowi, Tinie i Yusufowi, że Credence w rzeczywistości nie jest z nimi spokrewniony. Bohaterowie wraz z aurorami udają się na wiec Grindelwalda, który zachęca swoich zwolenników do szerzenia jego idei w Europie. Do czarnoksiężnika dołączają Credence i Queenie. Newt wręcza Dumbledore’owi wykradzioną fiolkę z paktem krwi, wedle którego ten nigdy nie może walczyć z Grindelwaldem, i który teraz może zostać anulowany.

Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a edytuj

Akcja rozgrywa się kilka lat po wydarzeniach ze Zbrodni Grindelwalda. Albus Dumbledore wie, że Gellert Grindelwald pragnie zawładnąć światem magii. Powierza więc Newtowi Skamanderowi oraz jego przyjaciołom misję armi, która zechce stawić czoła czarnoksiężnikowi. Wysoka stawka nadchodzącego starcia powoduje, że Dumbledore zastanawia się jak długo będzie w stanie pozostać na uboczu.

Obsada i bohaterowie edytuj

Postać Obsada
(w nawiasie podano aktorów polskiej wersji językowej[1][2][3])
Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć
(2016) 		Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda
(2018) 		Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a
(2022)
Abernathy Kevin Guthrie
(Przemysław Stippa)
Chastity Barebone Jenn Murray
(Gabriela Całun)
Credence Barebone Ezra Miller
(Józef Pawłowski)
Mary Lou Barebone Samantha Morton
(Katarzyna Kwiatkowska)
Modesty Barebone Faith Wood-Blagrove
(Amelia Kaczmarczyk)
Gnarlak Ron Perlman[a]
(Jan Szurmiej)
Porpentina „Tina” Goldstein Katherine Waterston
(Lidia Sadowa)
Queenie Goldstein Alison Sudol
(Marieta Żukowska)
Percival Graves Colin Farrell
(Marcin Dorociński)
Gellert Grindelwald Johnny Depp Mads Mikkelsen
(Robert Więckiewicz)
(Piotr Bajor) (Tomasz Borkowski)
Jamie Campbell Bower[b]
Jacob Kowalski Dan Fogler
(Arkadiusz Jakubik)
Leta Lestrange Zoë Kravitz
(Maria Dębska)
Ruby Woolfenden[b]
Thea Lamb[b]
Serafina Picquery Carmen Ejogo
(Anna Dereszowska)
Henry Shaw Junior Josh Cowdery
(Waldemar Barwiński)
Henry Shaw Senior Jon Voight
(Marek Lewandowski)
Langdon Shaw Ronan Raftery
(Krzysztof Szczepaniak)
Newt Skamander Eddie Redmayne
(Maciej Zakościelny)
Joshua Shea[b]
(Wit Apostolakis-Gluziński)
Ya Zhou Gemma Chan
(Marzena Rogalska)
Bunty Broadacre Victoria Yeates
(Milena Suszyńska-Dziuba)
Albus Dumbledore Jude Law
(Adam Cywka)
Toby Regbo[b]
Eulalie „Lally” Hicks Jessica Williams
(Anna Szymańczyk)
Yusuf Kama William Nadylam
(Mariusz Saniternik) (Piotr Grabowski)
Minerwa McGonagall Fiona Glascott
(Katarzyna Tatarak)
Nagini Claudia Kim
(Aleksandra Radwan)
Vinda Rosier Poppy Corby-Tuech
Tezeusz Skamander Callum Turner
(Wojciech Zieliński)
Aberforth Dumbledore Richard Coyle
(Marcin Czarnik)
Vicência Santos Maria Fernanda Cândido
(Zuzanna Lipiec)
Liu Tao Dave Wong
Anton Vogel Oliver Masucci
(Krzysztof Dracz)

Geneza i produkcja edytuj

W 2011 odbyła się premiera Harry’ego Pottera i Insygniów Śmierci: Części II – ósmej i ostatniej części serii filmowej Harry Potter. Inicjatorem kolejnych filmów osadzonych w świecie magii był Lionel Wigram, producent z wytwórni Warner Bros. Pictures, który pracował przy czterech ostatnich częściach Harry’ego Pottera jako producent wykonawczy. Wigram chciał rozwinąć tematykę magicznych stworzeń, które Rowling wymyśliła i opisała w książce Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć z 2001, napisanej jako dodatek do serii powieści Harry Potter. Wytwórnia Warner Bros. zaaprobowała jego pomysł i zwróciła się do Rowling, która również wyraziła zainteresowanie projektem[4].

 
J.K. Rowling, producentka i scenarzystka
 
David Heyman, producent

Pisarka postanowiła stworzyć historię i napisać scenariusze, tym samym debiutując w roli scenarzystki. Wigram powiedział: „Nikt nie mógł sprawdzić się lepiej niż ona. Nie sądzę, by ktoś inny niż twórczyni tego świata mógłby przejąć kreatywne prawa do przekraczania granic i budowania nowych elementów”[4]. Główną postacią cyklu Rowling uczyniła Newta Skamandra, fikcyjnego autora podręcznika Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć, używanego przed uczniów przedstawionej w Harrym Potterze szkoły magii Hogwart. Historię osadziła w latach 1926–1945, czyli kilkadziesiąt lat przed wydarzeniami z Harry’ego Pottera[5]. We wrześniu 2013 wytwórnia Warner Bros. ogłosiła powstanie filmu i udział Rowling w jego produkcji[6]. W październiku David Heyman, producent wszystkich filmów z serii Harry Potter, ogłosił, że wyprodukuje także Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć[7]. W marcu 2014 Warner Bros. ogłosił, że nowa seria będzie trylogią[8]. W październiku David Yates, który wyreżyserował cztery ostatnie filmy z serii Harry Potter, został ogłoszony reżyserem Fantastycznych zwierząt[9].

Steve Kloves, scenarzysta siedmiu z ośmiu części Harry’ego Pottera, został zaangażowany do Fantastycznych zwierząt jako producent[10]. Dodatkowo objął rolę drugiego scenarzysty przy trzeciej części[11]. Kolejnymi osobami, które powróciły do pracy nad franczyzą Wizarding World, byli: scenograf Stuart Craig, kierownik zespołu efektów specjalnych Tim Burke, montażysta Mark Day i kierownik castingu Fiona Weir[10]. Jany Temime, kostiumograf wszystkich części Harry’ego Pottera od trzeciej, postanowiła nie angażować się w Fantastyczne zwierzęta, a jej rolę przejęła Colleen Atwood[12]. Do skomponowania ścieżki dźwiękowej został zatrudniony James Newton Howard[13].

W maju 2014 Warner Bros. ogłosił, że premiera pierwszego filmu z cyklu, Fantastycznych zwierząt i jak je znaleźć, odbędzie się 18 listopada 2016[14]. W sierpniu 2016 premiera drugiej części, Fantastycznych zwierząt: Zbrodni Grindelwalda, została zaplanowana na 16 listopada 2018[15]. W październiku 2016 Rowling ogłosiła, że seria będzie obejmowała pięć filmów, na które już zaplanowała fabułę[16]. W kwietniu 2019 Warner Bros. zapowiedział premierę trzeciego filmu na 12 listopada 2021[17]. Ze względu na opóźnienie zdjęć z powodu pandemii COVID-19 premiera została w listopadzie 2020 przesunięta na 15 lipca 2022[18]. Następnie, we wrześniu 2021, została przeniesiona na 8 kwietnia 2022[19].

Dobór obsady edytuj

 
Eddie Redmayne
 
Katherine Waterston
 
Alison Sudol
 
Dan Fogler

Producenci filmu rozważali obsadzenie w głównej roli Newta Skamandra Eddiego Redmayne’a, Nicholasa Houlta i Matta Smitha[20][21]. 1 czerwca 2015 wytwórnia Warner Bros. ogłosiła zatrudnienie Redmayne’a[22]. W pozostałych głównych rolach zostali obsadzeni: Katherine Waterston jako Tina Goldstein, Alison Sudol jako Queenie Goldstein i Dan Fogler jako Jacob Kowalski. Ponadto angaż w filmie Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć otrzymali: Ezra Miller jako Credence Barebone, Samantha Morton jako Mary Lou Barebone, Jenn Murray jako Chastity Barebone, Faith Wood-Blagrove jako Modesty i Colin Farrell jako Percival Graves[23]. W listopadzie 2016, w miesiącu premiery pierwszej części, David Yates potwierdził pogłoski, że Johnny Depp wystąpił w filmie w roli cameo jako znany z cyklu Harry Potter Gellert Grindelwald, który w kontynuacji, Fantastycznych zwierzętach: Zbrodniach Grindelwalda, będzie jedną z głównych postaci[24].

W kwietniu 2017 Jude Law został obsadzony jako Albus Dumbledore – kolejna postać z Harry’ego Pottera w młodszej odsłonie[25]. Wcześniej wytwórnia Warner Bros. rozważała zatrudnienie do roli między innymi Christiana Bale’a, Benedicta Cumberbatcha, Marka Stronga oraz Jareda Harrisa, syna Richarda Harrisa, który wcielił się w Dumbledore’a w filmach Harry Potter i Kamień Filozoficzny (2001) oraz Harry Potter i Komnata Tajemnic (2002)[26]. W rolach drugoplanowych w Fantastycznych zwierzętach: Zbrodniach Grindelwalda zostali obsadzeni: Callum Turner jako Tezeusz Scamander, Claudia Kim jako Nagini oraz Zoë Kravitz, która pojawiła się w pierwszej części tylko na zdjęciu, jako Leta Lestrange[27].

W listopadzie 2020 Johnny Depp przegrał proces o zniesławienie wytoczony tabloidowi The Sun, który donosił o stosowaniu przez Deppa przemocy domowej wobec Amber Heard. Wskutek prośby wystosowanej przez wytwórnię Warner Bros. aktor zrezygnował z udziału w Fantastycznych zwierzętach, choć zdążył nakręcić na potrzeby trzeciej części jedną scenę. Mimo to Depp otrzymał gażę za film[28]. W tym samym miesiącu rolę Grindelwalda przejął Mads Mikkelsen[29].

Zdjęcia edytuj

Zdjęcia do Fantastycznych zwierząt, podobnie jak do serii Harry Potter, powstają głównie w kompleksie Leavesden Studios w miejscowości Leavesden, położonej około 32 kilometry od Londynu[30][31]. Ponadto filmy były kręcone w istniejących lokalizacjach w Londynie i Liverpoolu[32][33].

Odbiór krytyków edytuj

Pierwsza część, Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć, zdobyła w serwisie Rotten Tomatoes agregującym profesjonalne recenzje krytyków filmowych wynik 74% pozytywnych spośród 346 zebranych. W podsumowaniu odbioru autorzy portalu napisali, że film „czerpie z bogatej mitologii Harry’ego Pottera, aby dostarczyć spin-off, który sam w sobie olśniewa magią budowania świata”[34]. Peter Bradshaw z „The Guardian” nazwał go w pięciogwiazdkowej recenzji (w skali do pięciu) „niesamowicie dobrodusznym, bezpretensjonalnym i nieodparcie prężnym”[35]. Larry Bartleet z NME napisał, że film ma więcej uroku niż którakolwiek część Harry’ego Pottera[36].

Druga część, Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda, zdobyła w serwisie Rotten Tomatoes wynik 36% pozytywnych recenzji spośród 334 zebranych. W podsumowaniu odbioru autorzy portalu napisali, że film „ma przebłyski magii znanej fanom Harry’ego Pottera, ale czar tej historii nie jest tak silny, jak przy wcześniejszych częściach”[37]. Andrew Barker z „Variety” napisał, że „rzadko pojawia się duże napięcie, poczucie przygody lub prawdziwa tęsknota, po prostu jest to jak oglądanie przestawiania figur po szachownicy od miejsca do miejsca”[38]. Bradshaw ocenił, że „świeżość i zwykły pośpiech narracyjny pierwszego filmu zostały zniweczone na rzecz bardziej rozwleczonego budowania fabuły”[39].

Wyniki finansowe edytuj

Zestawienie wyników finansowych filmów w dolarach amerykańskich (USD)
Nr Tytuł Rok Budżet
przybliżony 		Dochód
światowy 		Dochód lokalny Ranking
w roku[c]
Wielka Brytania Stany Zjednoczone
i Kanada 		Polska
1 Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć[40][41] 2016 180 000 000 814 044 001 68 006 426 234 037 575 4 151 578 8
2 Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda[42][43] 2018 200 000 000 654 855 901 44 866 103 159 555 901 4 611 299 10
3 Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a[44][45] 2022 200 000 000 405 161 334 25 395 527 95 850 844 2 006 962 11
W sumie 580 000 000 1 874 061 236 138 268 056 489 444 320 10 769 839

Uwagi edytuj

  1. ↑ Tylko głos.
  2. ↑ a b c d e Młodsza wersja postaci w retrospekcji.
  3. ↑ Pozycja na liście najbardziej dochodowych filmów roku kalendarzowego, w którym się ukazał, w skali całego świata.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć. dubbing.pl, 2016-12-26. [dostęp 2020-01-12].
  2. ↑ Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda. dubbing.pl, 2018-11-05. [dostęp 2020-01-12].
  3. ↑ „Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a”: obsada polskiego dubbingu. wsyncu.pl. [dostęp 2022-04-07].
  4. ↑ a b Nathan 2016 ↓, s. 11.
  5. ↑ Marissa Martinelli: J.K. Rowling Confirms That Fantastic Beasts Franchise Will Span Two Decades, End With WWII. [w:] Digital Spy [on-line]. 2016-11-22. [dostęp 2020-12-31]. (ang.).
  6. ↑ Nancy Tartaglione: Warner Bros, J.K. Rowling Team For New ‘Harry Potter’-Inspired Film Series. Deadline.com, 2013-09-12. [dostęp 2020-12-31]. (ang.).
  7. ↑ Grady Smith: ‘Harry Potter’ producer David Heyman talks ‘Fantastic Beasts’ spinoff. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2013-10-02. [dostęp 2020-12-31]. (ang.).
  8. ↑ Harry Potter spin-off 'will be a film trilogy’. BBC News, 2014-03-30. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  9. ↑ Andrew Sims: WB names David Yates ‘Fantastic Beasts’ director. Hypable, 2014-10-15. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  10. ↑ a b Nathan 2016 ↓.
  11. ↑ Zack Krajnyrak: Fantastic Beasts 3: Why Warner Bros Had To Rescue Sequels From JK Rowling. Screenrant, 2020-11-13. [dostęp 2021-03-21]. (ang.).
  12. ↑ Jacob Shamsian: The ‘Harry Potter’ costume designer reveals why she didn’t return for ‘Fantastic Beasts’: ‘It was finished’. Insider, 2017-06-13. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  13. ↑ Nick Levine: ‘Fantastic Beasts’: James Newton Howard to score JK Rowling’s ‘Harry Potter’ spin-off. NME, 2016-04-19. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  14. ↑ Kelly West: Harry Potter Spinoff Fantastic Beasts Movie Release Date Set For November 2016. Cinemablend, 2014-05-13. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  15. ↑ Leo Barraclough: ‘Fantastic Beasts’ Sequel in the Works With J.K. Rowling and David Yates, Release Date Set. Variety, 2016-08-16. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  16. ↑ Claire Hodgson: FIVE Fantastic Beasts movies are coming and we cannot breathe. [w:] Cosmopolitan [on-line]. 2016-10-13. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  17. ↑ Brian Welk: Third ‘Fantastic Beasts’ Movie to Open November 2021. [w:] The Wrap [on-line]. 2019-04-29. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  18. ↑ Rebecca Rubin: ‘Fantastic Beasts 3’ Sets New Release Date. Variety, 2020-11-09. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  19. ↑ Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore to be released globally 15th April 2022. Wizarding World, 2021-09-22. [dostęp 2022-04-07]. (ang.).
  20. ↑ Justin Kroll: Eddie Redmayne the Frontrunner to Star in ‘Harry Potter’ Spinoff (EXCLUSIVE). [w:] Variety [on-line]. 2015-04-10. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
  21. ↑ Rebecca Hawkes: Matt Smith cast in Harry Potter spin-off Fantastic Beasts?. [w:] The Telegraph [on-line]. 2015-03-25. [dostęp 2021-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-28)]. (ang.).
  22. ↑ Graeme McMillan: The actor will play Newt Scamander in J.K. Rowling’s new project. [w:] Variety [on-line]. 2015-06-01. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
  23. ↑ Filming Gets Underway on “Fantastic Beasts and Where to Find Them”. Business Wire. [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
  24. ↑ Johnny Depp confirmed as Grindelwald in Fantastic Beasts – but not everyone is happy. [w:] The Telegraph [on-line]. 2016-11-09. [dostęp 2021-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-12)]. (ang.).
  25. ↑ Jude Law cast as Albus Dumbledore in next Fantastic Beasts film. Wizarding World, 2017-04-12. [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
  26. ↑ Justin Kroll: Jude Law to Play Young Dumbledore in ‘Fantastic Beasts’ Sequel (EXCLUSIVE). [w:] Variety [on-line]. 2017-04-12. [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
  27. ↑ James Whitbrook: Fantastic Beasts 2 Has a New Name and a First Look at the Cast. Gizmodo, 2017-11-16. [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
  28. ↑ Tatiana Siegel: Behind Warner Bros.’ Decision to Sever Ties With Johnny Depp. [w:] The Hollywood Reporter [on-line]. 2020-11-09. [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
  29. ↑ Zack Sharf: Mads Mikkelsen Replacing Johnny Depp as Grindelwald in ‘Fantastic Beasts 3’. Indiewire, 2020-11-25. [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
  30. ↑ Ben Child: JK Rowling’s Fantastic Beasts to shoot in UK at home of Harry Potter. [w:] The Guardian [on-line]. 2014-07-04. [dostęp 2021-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-09)]. (ang.).
  31. ↑ Getting Here. Warner Bros. Studio Tour London – The Making of Harry Potter. [dostęp 2020-09-05]. (ang.).
  32. ↑ Claire Web: Fantastic Beasts filming locations: where The Crimes of Grindelwald was filmed. [w:] i [on-line]. 2018-11-16. [dostęp 2021-03-15]. (ang.).
  33. ↑ Tina Miles: Fake snow on Harry Potter prequelset as Liverpool filming makes progress. [w:] Liverpool Echo [on-line]. 2015-10-20. [dostęp 2021-03-15]. (ang.).
  34. ↑ Fantastic Beasts and Where to Find Them. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-03-17]. (ang.).
  35. ↑ Peter Bradshaw: Fantastic Beasts and Where to Find Them review – JK Rowling goes steampunk. [w:] The Guardian [on-line]. 2016-11-12. [dostęp 2021-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-13)]. (ang.).
  36. ↑ Larry Bartleet: ‘Fantastic Beasts And Where To Find Them’ – Film Review. [w:] NME [on-line]. 2016-11-12. [dostęp 2021-04-19]. (ang.).
  37. ↑ Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-03-17]. (ang.).
  38. ↑ Andrew Barker: Film Review: ‘Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald’. [w:] Variety [on-line]. 2018-11-08. [dostęp 2021-04-19]. (ang.).
  39. ↑ Peter Bradshaw: Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald review – Jude Law’s Dumbledore shines in saggy sequel. [w:] The Guardian [on-line]. 2018-11-08. [dostęp 2021-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-08)]. (ang.).
  40. ↑ Fantastic Beasts and Where to Find Them (2016). Box Office Mojo. [dostęp 2021-03-17]. (ang.).
  41. ↑ 2016 Worldwide Box Office. Box Office Mojo. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
  42. ↑ Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald (2018). Box Office Mojo. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
  43. ↑ 2018 Worldwide Box Office. Box Office Mojo. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
  44. ↑ Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore (2022). Box Office Mojo. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
  45. ↑ 2022 Worldwide Box Office. Box Office Mojo. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fantastyczne_zwierzęta_(seria_filmowa)&oldid=69134465”