Fantazja na tematy polskie (Chopin)
Fantazja A-dur na tematy polskie op. 13 – fantazja na fortepian i orkiestrę skomponowana przez Fryderyka Chopina w latach 1828–1829, opublikowana w 1834 przez Maurice’a Schlesingera[1]. Utwór oparty jest na motywach polskiej muzyki ludowej[2][3]
Historia edytuj
Chopin wykonał utwór w domu rodzinnym 3 marca 1830, a 17 marca zagrał go w Teatrze Narodowym pod dyrekcją Karola Kurpińskiego (wraz z prawykonaniem Koncertu fortepianowego f-moll op. 21). Wykonał go również 11 października 1830 podczas swojego ostatniego koncertu w Warszawie[1] pod dyrekcją Carla Evasia Solivy[4]. Był to ostatni punkt programu zbiorowego koncertu[5]. 28 sierpnia 1831 Chopin zagrał op. 13 w sali monachijskiego Towarzystwa Filharmonicznego podczas koncertu zbiorowego[6] pod dyrekcją Josepha Hartmanna Stuntza[7].
Utwór dedykowany został Johannowi Peterowi Pixisowi[1]. Czterostronicowy autograf fragmentów utworu znajduje się w zbiorach Bibliotheca Bodmeriana[8].
Budowa edytuj
Rozpisana w 403 taktach[9] Fantazja op. 13 oparta została na tematach z popularnej pieśni Już miesiąc zeszedł (pochodzącej z utworu Laura i Filon Franciszka Karpińskiego), ukraińskiej dumki (przypisywanej Karolowi Kurpińskiemu) oraz pochodzącej ze wsi Służewo melodii ludowej w rytmie kujawiaka Jedzie Jasio od Torunia[a]. Czas trwania utworu wynosi ok. 15 minut[1].
Nagrania edytuj
Fantazję op. 13 nagrali m.in. Helena Bekman-Szczerbina (ok. 1955), Władysław Kędra (ok. 1960), Artur Rubinstein (ok. 1968), Claudio Arrau (ok. 1970; 1972), Garrick Ohlsson (1975), Alexis Weissenberg (ok. 1976)[11].
Uwagi edytuj
- ↑ Oskar Kolberg umieścił Chopinowską melodię w swojej pracy Lud[1][10]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Tomaszewski 2014 ↓, s. 259.
- ↑ Niecks 2011 ↓, s. 110.
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 95, 111, 159, 198.
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 53.
- ↑ Niecks 2011 ↓, s. 135.
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 74.
- ↑ Niecks 2011 ↓, s. 166.
- ↑ Fantazja A-dur na tematy polskie op. 13 (autograf roboczy) [online], Chopin.nifc.pl [dostęp 2023-09-26].
- ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 92.
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 45.
- ↑ Kański 1986 ↓, s. 38.
Bibliografia edytuj
- Mieczysław Tomaszewski, Chopin: człowiek, dzieło, rezonans, wyd. 3, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2022, ISBN 978-83-224-0857-5.
- Józef Michał Chomiński, Chopin, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1978, OCLC 462214174.
- Józef Kański, Dyskografia chopinowska: historyczny katalog nagrań płytowych, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1986, ISBN 83-224-0340-2.
- Frederick Niecks, Fryderyk Chopin jako człowiek i muzyk, Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2011, ISBN 978-83-61142-30-0.
- Mieczysław Tomaszewski, Fantazja A-dur na tematy polskie op. 13, [w:] Cykl audycji „Fryderyka Chopina Dzieła Wszystkie”, Polskie Radio, Program II [online], Chopin.nifc.pl [dostęp 2023-09-26].
- Marcin Tadeusz Łukaszewski, Przewodnik po muzyce fortepianowej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2014, ISBN 978-83-224-0948-0.
- Józef Michał Chomiński, Teresa Dalila Turło, Katalog dzieł Fryderyka Chopina, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1990, ISBN 83-224-0407-7.
Linki zewnętrzne edytuj
- Fantazja A-dur na tematy polskie op. 13 – nuty dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project