Faszyzm lewicowy
Faszyzm lewicowy – socjologiczne i filozoficzne terminy używane do kategoryzacji tendencji w polityce lewicowej, w innym przypadku powszechnie przypisywanej ideologii faszyzmu. Historycznie faszyzm był uważany za ideologię skrajnie prawicową[1][2].
Termin ten został sformułowany jako stanowisko przez socjologów Jürgena Habermasa i Irvinga Louisa Horowitza. Innym wczesnym zastosowaniem tego terminu jest Victor Klemperer, który opisał bliskie podobieństwa między reżimem narodowosocjalistycznym a Niemiecką Republiką Demokratyczną[3].
Użycie edytuj
Najbardziej znanym początkowym użytkownikiem terminu „faszyzm lewicowy” (niem. linker Faschismus) był Jürgen Habermas, socjolog i filozof pozostający pod wpływem szkoły frankfurckiej. Habermas używał tego terminu w latach 60. XX wieku, aby zdystansować szkołę frankfurcką od przemocy i autorytaryzmu terrorystów lewicowych oraz skrytykować brutalne metody protestu zorganizowanego przez grupę Sozialistischer Deutscher Studentenbund[4] – nazwał później użycie terminu nadmierną reakcją i wycofał swoje oskarżenie[5].
Seymour Martin Lipset w 1960 roku zaklasyfikował jako faszyzm lewicowy niektóre nacjonalistyczne i autorytarne reżimy w krajach słabo rozwiniętych, ze szczególnym uwzględnieniem tychże w Ameryce Południowej, jak peronizm w Argentynie i rządy Getúlio Vargasa w Brazylii, charakteryzujące się apelem do klas robotniczych przeciwko klasom wyższym i oskarżające je o winę za zacofanie kraju i podporządkowanie go interesom zagranicznym[6].
Socjolog Irving Louis Horowitz w swojej książce „Winners and Losers” z 1984 r. napisanej na podstawie dzieła Włodzimierza Lenina ''Dziecięca choroba „lewicowości” w komunizmie'' wskazał, iż Lenin opisał wrogów klasy robotniczej jako oportunistów i drobnomieszczańskich rewolucjonistów działających na terenach anarchistycznych. Horowitz twierdził, że „faszyzm lewicowy” pojawił się ponownie w życiu politycznym Stanów Zjednoczonych w latach 80. w formie zaprzeczenia radykalnej retoryki z rzeczywistości totalitarnej[7].
Na przełomie XX i XXI wieku termin „faszyzm lewicowy” był używany do opisania niezwykłych hybrydowych sojuszy politycznych[8]. Historyk Richard Wolin użył terminu „faszyzm lewicowy”, argumentując, że niektórzy europejscy intelektualiści byli zauroczeni teoriami postmodernistycznymi lub antyoświeceniowymi, co otwierało okazję do zajmowania irracjonalnych, antydemokratycznych stanowisk, które łączyły cechy lewicy z cechami faszyzmu[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Internet Archive, The Routledge companion to fascism and the far right, New York, NY : Routledge, 2002 [dostęp 2020-02-18].
- ↑ Zygmunt G. Barański, Rebecca J. West, The Cambridge companion to modern Italian culture, Cambridge, U.K.: Cambridge University Press, 2001, ISBN 0-521-55034-3, OCLC 45320405 [dostęp 2020-02-18].
- ↑ Full text of "The Lesser Evil The Diaries Of Victor Klemperer 1945 59" [online], archive.org [dostęp 2020-02-18].
- ↑ Jurgen Habermas, Die Scheinrevolution und ihre Kinder. Sechs Thesen über Taktik, Ziele und Situationsanalysen der oppositionellen Jugend, „Frankfurter Rundschau”, 5 czerwca 1968, s. 5-15.
- ↑ Probe für Volksjustiz – DER SPIEGEL 42/1977 [online], www.spiegel.de [dostęp 2020-02-18].
- ↑ https://ia600503.us.archive.org/25/items/politicalmansoci00inlips/politicalmansoci00inlips.pdf#page=135
- ↑ Irving Louis Horowitz, Winners and losers : social and political polarities in America, Durham, N.C.: Duke University Press, 1984, ISBN 0-8223-0495-3, OCLC 10230870 [dostęp 2020-02-18].
- ↑ Telos (jesień 2008). nr 144.
- ↑ Richard Wolin, The Seduction of Unreason: The Intellectual Romance with Fascism from Nietzsche to Postmodernism, „Princeton University Press”, 2004.