Feliks Teodor Gloeh
Feliks Teodor Gloeh (ur. 20 listopada 1885 w Warszawie[1], zm. 6 października 1960 tamże) – duchowny Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, naczelny kapelan wyznania ewangelicko-augsburskiego w Wojsku Polskim, dyrektor Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie.
| Feliks Teodor Gloeh | |
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 listopada 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 października 1960 |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytuj_01.jpg)
Jego rodzicami byli Ludwik Gloeh i Ludwika z Buffów[1]. Był starszym bratem Ottona (1890–1923), majora saperów Wojska Polskiego. Edukację rozpoczął w rodzinnej Warszawie[2] i w 1905 jako uczeń szkoły średniej uczestniczył w rozruchach antycarskich. Po ukończeniu gimnazjum wyjechał na studia filozoficzne i teologiczne: uczył się w Halle, Berlinie i Dorpacie[1]. W 1913 objął posadę wikarego w Warszawie oraz zarząd nad parafią luterańską w Mławie i jej filią w Lipinach. Od 1918 do 1922 sprawował dozór nad gminą ewangelicko-augsburską w Żyrardowie[1]. W latach 1915–1930 zajmował się m.in. nauczaniem religii ewangelickiej (w gimnazjum M. Reja).
Zaangażowany patriotycznie i narodowo walczył w wojnie z bolszewikami jako ochotnik. 9 grudnia 1929 przyjęty został do rezerwy duchowieństwa wojskowego w stopniu proboszcza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[3]. Funkcję tę sprawował do wybuchu II wojny światowej. Zajmował się działalnością dziennikarską i wydawniczą: przez cały okres dwudziestolecia stał na czele redakcji Głosu Ewangelickiego.
W 1920 popierał przyłączenie Mazur i Warmii do Polski, stanął na czele Zrzeszenia Plebiscytowego Ewangelików Polskich, które wspomagało opcję polską na terenie Prus Wschodnich. W 1922 został na kilkanaście miesięcy redaktorem Gazety Mazurskiej wydawanej w Działdowie. W latach 1922–1939 członek władz Zrzeszenia Ewangelików Polskich, u progu lat dwudziestych zaangażował się w przejęcie cerkwi byłego Keksholmskiego Pułku Lejb Gwardii przy Puławskiej 4 w Warszawie na cele luterańskiego kościoła wojskowego. Po wybuchu wojny ewakuował się do Łucka, z którego potajemnie wrócił do Warszawy i podjął pracę urzędnika w fabryce swojego brata.
Z dniem 1 listopada 1930 roku został przemianowany na zawodowego duchownego wojskowego, w stopniu proboszcza ze starszeństwem z 1 lipca 1919 roku i 1. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania ewangelicko-augsburskiego[4]. Szef Głównego Urzędu Duszpasterstwa Wyznania Ewangelicko-Augsburskiego[5]. Na stopień seniora został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 roku w duchowieństwie wojskowym wyznania ewangelicko-augsburskiego[6]
24 października 1946 roku objął stanowisko szefa Wojskowego Urzędu Duszpasterstwa Ewangelicko-Augsburskiego przy Naczelnym Dowództwie Wojska Polskiego. Do lutego 1947 roku działał w tym urzędzie jednoosobowo. W 1948 roku został przeniesiony w stan spoczynku[7]. Od 1947 do 1950 sprawował funkcję dyrektora Liceum im. M. Reja, nie rezygnując z działalności duszpasterskiej: w latach 1950–1956 administrował parafiami luterańskimi w Starej Iwicznej i Górze Kalwarii.
Za pomoc Żydom podczas II wojny światowej odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Został pochowany na Cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 9-1-5)[8].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1932)[5]
- Medal Niepodległości[9]
- Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1984)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 207.
- ↑ Eugeniusz Szulc, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie, PIW, Warszawa, 1989, ISBN 83-06-01606-8, s. 164.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 18 z 10 grudnia 1929 r.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 19 grudnia 1930 roku, s. 363.
- ↑ a b M.P. z 1932 r. nr 65, poz. 85 „za zasługi na polu pracy duszpasterskiej w wojsku”.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 949.
- ↑ Rej 2000 ↓, s. 140.
- ↑ Miejsce pochówku [online] [dostęp 2019-11-19].
- ↑ Tadeusz Oracki, Działacze Warmii i Mazur odznaczeni Krzyżem i Medalem Niepodległości (1932-1938), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2, 2011, s. 317-328.
Bibliografia
edytuj- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Karol Messerschmidt et al., W służbie ojczyzny i kościoła, Warszawa 1938.
- Krzysztof Jan Rej: Ewangelicka służba duszpasterska w Wojsku Polskim 1919–1950. Warszawa: Wydawnictwo Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego, 2000.
- Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI–XX wieku, Bielsko-Biała 1998.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych [online] [dostęp 2022-01-19].