Fernando Santos

portugalski piłkarz i trener piłkarski

Fernando Manuel Fernandes da Costa Santos (ur. 10 października 1954 w Lizbonie[1]) – portugalski piłkarz i trener piłkarski.

Fernando Santos
Ilustracja
Fernando Santos (2018)
Pełne imię i nazwisko

Fernando Manuel Fernandes da Costa Santos

Data i miejsce urodzenia

10 października 1954
Lizbona

Pozycja

obrońca

Informacje klubowe
Klub

Beşiktaş (trener)

Kariera juniorska
Lata Klub
1970–1971 Operario Lisboa
1971–1973 Benfica
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1973–1979 GD Estoril Praia 91 (2)
1979–1980 CS Marítimo 26 (0)
1980–1987 GD Estoril Praia 125 (2)
W sumie: 242 (4)
Kariera trenerska
Lata Drużyna
1987–1988 GD Estoril Praia (asystent)
1988–1994 GD Estoril Praia
1994–1998 Estrela Amadora
1998–2001 FC Porto
2001–2002 AEK Ateny
2002–2003 Panathinaikos AO
2003–2004 Sporting CP
2004–2006 AEK Ateny
2006–2007 SL Benfica
2007–2010 PAOK FC
2010–2014 Grecja (selekcjoner)
2014–2022 Portugalia (selekcjoner)
2023 Polska (selekcjoner)
2024– Beşiktaş JK
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Dorobek medalowy
Mistrzostwa Europy
I miejsce Francja 2016
Liga Narodów UEFA
złoto Portugalia 2018/2019
Puchar Konfederacji
brąz Rosja 2017
Odznaczenia
Wielki Oficer Orderu Zasługi (Portugalia)

Jako piłkarz Estoril Praia i CS Marítimo na pozycji obrońcy występował w Primeira Divisão. Karierę trenerską rozpoczął wprowadzając Estoril Praia do Primeira Divisão. Jako trener FC Porto, w sezonie 1998/1999 zdobył Mistrzostwo Portugalii, a następnie w sezonach 1999/2000 oraz 2000/2001 Puchar Portugalii. W latach 1999–2000 dwukrotnie zdobył z klubem także Superpuchar Portugalii. W sezonie 2000/2001 jako trener AEK Ateny zdobył z klubem Puchar Grecji. Następnie trenował także drużyny Panathinaikosu AO, Sportingu CP, SL Benfiki oraz PAOK FC. W latach 2010–2014 pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji Grecji, którą poprowadził podczas Mistrzostw Europy 2012 i Mistrzostw Świata 2014. W latach 2014–2022 był selekcjonerem reprezentacji Portugalii, z którą zdobył Mistrzostwo Europy 2016, wygrał rozgrywki Ligi Narodów UEFA 2018/2019, sięgnął po brązowy medal Pucharu Konfederacji 2017 oraz prowadził podczas Mistrzostw Świata 2018 i 2022 oraz Mistrzostw Europy 2020. Od 24 stycznia 2023 do 13 września 2023 pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji Polski. 7 stycznia 2024 został trenerem tureckiego klubu Beşiktaş JK.

Trener roku 2016 i 2019 na świecie według Międzynarodowej Federacji Historyków i Statystyków Futbolu.

Młodość i wykształcenie edytuj

Wychował się w Lizbonie. Jego rodzice to Maria de Lurdes Fernandes Santos i Francisco Santos. Ojciec Fernando był sprzedawcą akcesoriów samochodowych, miał także przemysł samochodowy, dlatego chciał, by jego syn został inżynierem. Początkowo jego ojciec stawał na drodze do jego piłkarskiej kariery. Dopiero, gdy Fernando dostał się do Benfici, ojciec zgodził się na jego występy w tym klubie, pod warunkiem, że nie obleje on szkolnych egzaminów[2].

W 1977 ukończył studia inżynierskie na kierunku technologia elektryczna i telekomunikacyjna na Instituto Superior de Engenharia de Lisboa[3][4][5]. Następnie przez 18 lat pracował jako dyrektor w hotelach w Portugalii[6].

Kariera piłkarska edytuj

Karierę rozpoczął w wieku 16 lat dołączając do młodzieżowej drużyny Operario Lisboa, skąd w 1971 trafił do akademii SL Benfica. Na profesjonalnym poziomie debiutował w seniorskiej drużynie Estoril, którą następnie reprezentował na trzech najwyższych poziomach rozgrywek w Portugalii. W Primeira Liga zadebiutował 7 września 1975, grając pełne 90 minut w wygranym 2:0 u siebie meczu z Farense. Swój pierwszy sezon zakończył kolejnymi 12 występami, pomagając swojemu zespołowi zająć ósme miejsce w ligowej tabeli. Swoje pierwsze gole w najwyższej klasie rozgrywkowej strzelił w sezonie 1978/79, w którym opuścił tylko jeden mecz ligowy, ostatecznie zajmując 11. miejsce. Sezon 1979/80 spędził w CS Marítimo, gdzie był również pierwszym wyborem. W 1980 powrócił do Estoril i grał tam przez kolejne osiem lat (pięć spędził w Segunda Liga). W 1987, w wieku 33 lat, zakończył piłkarską karierę[7]. Jako piłkarz Estoril Praia i CS Marítimo rozegrał 161 meczów z czego większość jako piłkarz Estorilu i strzelił 2 bramki w Primeira Divisão. Łącznie w seniorskiej karierze rozegrał 242 mecze strzelając 4 gole. Występował głównie na pozycji obrońcy[8].

Kariera trenerska edytuj

Pierwsze drużyny edytuj

W 1987 roku objął Estoril Praia, gdzie pracował do 1994 roku. Pod jego wodzą klub awansował o dwie klasy rozgrywkowe, do ekstraklasy. Jako że w 1977 roku uzyskał tytuł inżyniera[3][4], pracę trenerską do 1998 roku łączył z pracą szefa działu technicznego Hotelu Palacio w Estoril[9]. W 1994 został trenerem Estreli da Amadora, a w 1998 przeniósł się do FC Porto, z którym wygrał mistrzostwo kraju i superpuchar w pierwszym sezonie[10]. W kolejnym sezonie wygrał Puchar Portugalii i superpuchar, a także doszedł do ćwierćfinału Ligi Mistrzów. W 2001 przejął AEK Ateny i doprowadził klub do zwycięstwa w Pucharze Grecji. Kolejnym zespołem, który prowadził, był Panathinaikos AO.

W sezonie 2003/2004 objął Sporting CP. W kolejnym sezonie powrócił do AEK Ateny i doszedł do półfinału Pucharu Grecji, a w lidze zajął trzecie miejsce.

SL Benfica edytuj

20 maja 2006 roku ogłoszono, że Santos obejmie SL Benficę. Benfica pod jego wodzą zajęła trzecie miejsce, 2 dwa punkty za mistrzem kraju. 20 sierpnia 2007 roku, po remisie 1:1 na wyjeździe przeciwko Leixões SC, został zwolniony i zastąpiony przez José Antonio Camacho[11].

PAOK FC edytuj

Santos powrócił do Grecji i jej najwyższej klasy rozgrywkowej na początku września 2007 roku, wiążąc się trzyletnim kontraktem z PAOK FC[12]. W nim połączył siły z dyrektorem piłkarskim i byłym reprezentantem Teodorosem Zagorakisem, zajmując z drużyną drugie miejsce w sezonie 2009/2010. 19 maja 2010 roku Santos ogłosił na konferencji prasowej swoją decyzję o opuszczeniu drużyny z Salonik[13].

Reprezentacja Grecji edytuj

1 lipca 2010 roku został selekcjonerem reprezentacji Grecji, podpisując dwuletni kontrakt z piłkarską federacją tego kraju[14]. Z grecką drużyną awansował na Mistrzostwa Europy 2012, na których wyszedł z grupy, odpadając w ćwierćfinale po przegranym 2:4 meczu przeciwko Niemcom[15], oraz na Mistrzostwa Świata 2014, które dla reprezentacji Grecji zakończyły się na meczu 1/8 finału, przegranym po rzutach karnych 3:5 z Kostaryką (w regulaminowym czasie było 1:1)[16]. 30 czerwca 2014 roku, dzień po meczu z Kostaryką, kontrakt Santosa z grecką federacją piłkarską wygasł[17].

Reprezentacja Portugalii edytuj

23 września 2014 roku zatrudniono go na stanowisko selekcjonera reprezentacji Portugalii, która uczestniczyła wówczas w eliminacjach do Mistrzostw Europy 2016[3][10]. Z portugalską kadrą narodową ostatecznie wywalczył awans na turniej. 10 lipca 2016 roku zdobył z rodakami mistrzostwo Europy. W finałowym spotkaniu rozgrywanego we Francji turnieju jego podopieczni pokonali gospodarzy 1:0 po golu Édera w dogrywce[18]. Zwycięstwo było poprzedzone remisami z Islandią, Austrią i Węgrami w fazie grupowej, które dały Portugalii awans do fazy pucharowej z trzeciego miejsca w grupie[19]. Następnie Portugalia pokonała po dogrywce Chorwację 1:0[20], po rzutach karnych Polskę (w regulaminowym czasie było 1:1)[21], a w półfinale Walię 2:0[22].

W 2017 roku wywalczył brązowy medal w Pucharze Konfederacji, pokonując z Portugalią w rozegranym 2 lipca w Moskwie meczu o 3. miejsce Meksyk 2:1[23]. Dwa lata później wygrał z kolei z portugalską reprezentacją rozgrywki inauguracyjnej edycji Ligi Narodów UEFA, w których finale, rozegranym 9 czerwca w Porto, piłkarze Santosa pokonali 1:0 Holandię po golu Gonçalo Guedesa[24].

W 2022 roku wraz z żoną i wspólnikiem został zobowiązany przez sąd do zwrotu 4,5 miliona dolarów, w związku unikaniem obowiązku podatkowego poprzez otrzymywanie wynagrodzenia wypłacanego przez Portugalską Federację Piłki Nożnej, za pośrednictwem stworzonej przez siebie firmy Femacosa. Stwierdził, że nie był świadomy nielegalności tego procesu[25].

Ze stanowiska selekcjonera został zwolniony 15 grudnia 2022 roku, po Mistrzostwach Świata w Katarze, w których z Portugalią doszedł do ćwierćfinału[26].

Reprezentacja Polski edytuj

24 stycznia 2023 roku został oficjalnie zaprezentowany jako selekcjoner reprezentacji Polski[27][28], zastępując na stanowisku Czesława Michniewicza. Z polską kadrą narodową występował w eliminacjach do Mistrzostw Europy 2024.

24 marca 2023 zadebiutował w meczu z Czechami, który zakończył się przegraną Polaków 1:3. 16 czerwca 2023, Polska pod jego przewodnictwem pokonała w meczu towarzyskim Niemców 1:0 (drugi raz w historii)[29]. W pięciu spotkaniach eliminacyjnych, zaliczył: 2 wygrane (1:0 z Albanią, 2:0 z Wyspami Owczymi) i 3 porażki (1:3 z Czechami, 2:3 z Mołdawią, 0:2 z Albanią)[30].

Krytykowany za brak stylu w grze, nieprawidłową selekcję piłkarzy, niepojawianie się na ważniejszych meczach polskich klubów, kompromitujące wyniki w eliminacjach[31][32], 13 września 2023 został odwołany ze stanowiska[33]. Był drugim po Zbigniewie Bońku najkrócej urzędującym selekcjonerem od 2002 roku[34][35].

Beşiktaş edytuj

Santos powrócił do pracy klubowej 7 stycznia 2024 roku, podpisując kontrakt z Beşiktaşem z tureckiej Süper Lig[36].

Sukcesy trenerskie edytuj

FC Porto

AEK Ateny

Reprezentacja Portugalii

Indywidualne

  • Trener Roku Superleague Ellada: 2001/2002, 2004/2005, 2008/2009, 2009/2010
  • Trener Dekady Superleague Ellada: 2000–2010[37]
  • Najlepszy trener sportowy w Grecji: 2011, 2013
  • Trener Roku w Europie – Alf Ramsey Award: 2016
  • Trener Roku na świecie według IFFHS: 2016[38], 2019[39]
  • Trener Roku FIFA: 2016 (3. miejsce)[40]
  • Globos de Ouro – Najlepszy trener męski: 2017
  • PFA Platinum Quinas: 2019[41]

Odznaczenia edytuj

Życie prywatne edytuj

Żonaty z Guilherminą Santos[43]. Mają dwoje dzieci, syna Luisa, ekonomistę, oraz córkę Catię[44]. Jest katolikiem[45]. Porozumiewa się w języku portugalskim, angielskim i greckim[44].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Fernando Santos. [w:] Profile [on-line]. worldfootball.net. [dostęp 2023-01-24]. (ang.).
  2. Biografia Fernando Santosa. Rodzina, sukcesy, Polska, zarobki, ciekawostki – Zyciorysy.info [dostęp 2023-03-04] (pol.).
  3. a b c Fernando Santos: 'Como treinador não tenho coração’. [w:] Desporto [on-line]. sol.sapo.pt, 2014-09-23. [dostęp 2023-01-24]. (port.).
  4. a b Fernando Santos. [w:] Profile [on-line]. web.archive.org. [dostęp 2023-01-24]. (ang.).
  5. Nowy trener reprezentacji Polski. Jego wykształcenie nie ma nic wspólnego z... piłką nożną!, geekweek.interia.pl [dostęp 2023-01-25] (pol.).
  6. Polsat News, „Przeprowadzam się do Polski”. Santos o ofercie PZPN, polsatnews.pl [dostęp 2023-01-25] (pol.).
  7. Santos – inżynier u podstaw portugalskich sukcesów, sport.tvp.pl, 10 lipca 2016 [dostęp 2023-01-23] (pol.).
  8. Fernando Santos – kim jest nowy selekcjoner reprezentacji Polski? – Reprezentacja A, PZPN – Łączy nas piłka [dostęp 2023-01-25] (pol.).
  9. Hotel Palácio – „Ele está de licença sem vencimento, se quiser voltar...” [dostęp 2016-06-30] (port.).
  10. a b Santos – inżynier u podstaw portugalskich sukcesów, sport.tvp.pl, 10 lipca 2016 [dostęp 2023-01-23] (pol.).
  11. Santos shown door at Benfica, UEFA, 20 sierpnia 2007 [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  12. PAOK plump for Santos experience, UEFA, 5 września 2007 [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  13. Η Συνέντευξη Τύπου του Fernando Santos, [w:] www.paokfc.gr [online], PAOK FC, 21 maja 2010 [dostęp 2023-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-21].
  14. World Cup 2012: Fernando Santos named new Greece coach. BBC Sport, 2010-07-01. [dostęp 2012-06-01]. (ang.).
  15. Germany overpower Greece in UEFA EURO 2012 quarter-finals, UEFA [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  16. Nabil Hassan: SUN 29 JUN 2014 FIFA WORLD CUP. [w:] Football [on-line]. bbc.com, 2014-06-30. [dostęp 2023-01-24]. (ang.).
  17. Graham Wood: Santos comments attract criticism back in Greece. [w:] SPORTS NEWS [on-line]. reuters.com, 2014-07-01. [dostęp 2023-01-24]. (ang.).
  18. Portugal win Euro 2016: Fernando Santos’s men are worthy winners, Sky Sports [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  19. Santos defends Portugal Euro glory, besoccer.com [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  20. Portugal’s Ricardo Quaresma steals last-gasp victory over Croatia, the Guardian, 25 czerwca 2016 [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  21. Euro 2016. Polska przegrała z Portugalią po rzutach karnych!, rmf24.pl [dostęp 2023-01-23] (pol.).
  22. Portugalia w finale Euro 2016!, polsatsport.pl [dostęp 2023-01-23] (pol.).
  23. „Portugal fez uma prova excelente”, diz Fernando Santos. tsf.pt, 2017-07-02. [dostęp 2023-01-25]. (port.).
  24. Shamoon Hafez: UEFA NATIONS LEAGUE – FINAL. [w:] Football [on-line]. bbc.com, 2019-06-09. [dostęp 2023-01-24]. (ang.).
  25. Wirtualna Polska Media, Wielka afera. Trener kadry został skazany, sportowefakty.wp.pl, 10 października 2022 [dostęp 2023-01-24] (pol.).
  26. Portugal coach Santos leaves job after World Cup exit, „Reuters”, 15 grudnia 2022 [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  27. Jakub Maj: Fernando Santos oficjalnie zaprezentowany jako selekcjoner reprezentacji Polski!. [w:] Reprezentacja [on-line]. gol24.pl, 2023-01-24. [dostęp 2023-01-24]. (ang.).
  28. Fernando Santos selekcjonerem reprezentacji Polski, [w:] www.sportowefakty.wp.pl [online], 24 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-24] (pol.).
  29. Polska – Niemcy. Fernando Santos: Wynik jest sprawiedliwy, Rzeczpospolita [dostęp 2023-10-03] (pol.).
  30. Fernando Santos, [w:] baza Transfermarkt (trenerzy–podsumowanie pracy) [online] [dostęp 2023-09-11].
  31. Nie tylko Santos powinien odejść. Były kapitan nie ma wątpliwości. „Jego czas się skończył”, www.sport.pl [dostęp 2023-10-03].
  32. Temu panu już dziękujemy. Fernando Santos musiał odejść, sport.wprost.pl [dostęp 2023-10-03].
  33. Fernando Santos przestał pełnić obowiązki selekcjonera reprezentacji Polski. laczynaspilka.pl. [dostęp 2023-09-13].
  34. Fernando Santos przeszedł do historii. Gorszy był tylko... Zbigniew Boniek. przegladsportowy.onet.pl, 13 września 2023. [dostęp 2023-09-14].
  35. To już oficjalne! Fernando Santos zwolniony!. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2023-09-13].
  36. Fernando Santos ma nową pracę! Duże wyzwanie dla 69-latka, sportowefakty.wp.pl, 7 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-08] (pol.).
  37. João Tiago Figueiredo: Fernando Santos é o treinador da década na Grécia. web.archive.org, 2010-02-05. [dostęp 2023-01-25]. (port.).
  38. Former Results. iffhs.de. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
  39. THE WORLD’S BEST NATIONAL COACH: FERNANDO SANTOS (PORTUGAL). iffhs.com, 2019-11-25. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
  40. Tom Webber: Ranieri named 2016 Best FIFA Men’s Coach. [w:] Football [on-line]. sportstar.thehindu.com, 2017-01-10. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
  41. Cristiano Ronaldo é o Melhor nas Quinas de Ouro e pede „premiozinho” para o Sporting. observador.pt, 2019-09-03. [dostęp 2023-01-25]. (port.).
  42. ENTIDADES NACIONAIS AGRACIADAS COM ORDENS PORTUGUESAS – Página Oficial das Ordens Honoríficas Portuguesas, ordens.presidencia.pt [dostęp 2023-01-24].
  43. Fernando Santos. Kim jest jego żona? Sam w przeszłości miał ciekawe zajęcie. Wiara jest dla niego bardzo ważna, Fakt24.pl, 24 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-24] (pol.).
  44. a b Jacek Czaplewski, Fernando Santos. Wiek, sukcesy, zarobki, rodzina nowego selekcjonera reprezentacji Polski, Gol24, 23 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-25] (pol.).
  45. Jakub Maj, Fernando Santos jest bardzo religijny. Tym samym zaimponował Paulo Sousa, Gol24, 24 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-24] (pol.).