Filharmonia Narodowa

filharmonia w Warszawie
Zobacz też: Orkiestra Filharmonii Narodowej.

Filharmonia Narodowa – polska instytucja kultury, funkcjonująca w gmachu znajdującym się przy ulicy Jasnej 5 w Warszawie, który został wzniesiony w latach 1900–1901 pod kierunkiem Karola Kozłowskiego, a następnie przebudowany w 1955 przez Eugeniusza Szparkowskiego. Dyrektorem naczelnym jest Wojciech Nowak, a funkcję dyrektora artystycznego sprawuje dyrygent Andrzej Boreyko[1].

Filharmonia Narodowa
Ilustracja
Budynek Filharmonii Narodowej w Warszawie
Państwo  Polska
Miejscowość Warszawa
Adres ul. Jasna 5
Typ budynku filharmonia
Styl architektoniczny socrealizm, dawniej eklektyzm
Architekt pierwotny – Karol Kozłowski, przebudowa 1955 – Eugeniusz Szparkowski
Rozpoczęcie budowy 1900
Ukończenie budowy 1901
Zniszczono spłonęła w 1939, zbombardowana w 1944
Odbudowano 1955
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawa, Filharmonia Narodowa w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Warszawa, Filharmonia Narodowa w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawa, Filharmonia Narodowa w Warszawie”
Ziemia52°14′03″N 21°00′40″E/52,234167 21,011111
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Od 1955 w instytucji organizowany jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

W budynku i przy pomocy FN w Warszawie odbywa się festiwal Warszawska Jesień.

HistoriaEdytuj

 
Filharmonia Warszawska, 1901
 
Filharmonia Warszawska, lata 30. XX w.

Gmach Filharmonii Warszawskiej został wzniesiony w latach 1900–1901 w kwartale ulic Jasnej, Moniuszki i Sienkiewicza, na terenie ówczesnego centrum finansowego miasta. Uroczysta inauguracja odbyła się 5 listopada 1901, jako soliści wystąpili Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista, kompozytor i przyszły mąż stanu, oraz Wiktor Grąbczewski (bas)[2].

Budynek z lat 1901–1945 wzorowany był na europejskich filharmoniach i operach XIX wieku, przede wszystkim na Operze Paryskiej. Otrzymał bardzo bogaty wystrój eklektyczny, z wpływami neorenesansu i neobaroku europejskiego w nowoczesnej na owe czasy interpretacji.

Fundatorami Filharmonii Warszawskiej byli między innymi właściciel kapitału, bankier baron (tytuł nadany przez Imperatora Rosji) Leopold Julian Kronenberg i pianista Ignacy Jan Paderewski.

Wśród rzeźb zdobiących fasadę pierwotnego budynku Filharmonii znalazły się postacie Wolfganga Amadeusza Mozarta, Ludwiga van Beethovena, Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszki[3].

Napaść Niemców na Polskę i związana z tym II wojna światowa przerwała działalność Filharmonii Warszawskiej. Gmach filharmonii został spalony w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939[4]. W trakcie walk powstania warszawskiego w 1944 uległ zbombardowaniu i dalszemu znacznemu zniszczeniu.

 
Wnętrze sali koncertowej Filharmonii Warszawskiej, około 1901 roku

Zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki z 25 października 1949 utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą „Filharmonia Narodowa w Warszawie”[5].

Nowy, odbudowany budynek koncertowy został otwarty 21 lutego 1955, w dniu inauguracji V Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina[6]. Tego samego dnia, z okazji inauguracji sezonu w nowej własnej siedzibie, Filharmonia Warszawska została uhonorowana nazwą Filharmonii Narodowej[6].

Budynek FN w Warszawie, odbudowany według projektu Eugeniusza Szparkowskiego i Henryka Białobrzeskiego, utracił swój pierwotny bogato zdobiony wystrój, został zastąpiony stylistyką architektury socrealizmu. Odbudowę zakończono w 1955, a dzień po uroczystym otwarciu 22 lutego 1955 rozpoczął się tam V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina[7].

W budynku i przy pomocy FN w Warszawie odbywa się festiwal Warszawska Jesień.

Sala koncertowa Filharmonii Narodowej w Warszawie posiada 1072 miejsca. Sala kameralna dysponuje 378 miejscami.

Orkiestra Filharmonii NarodowejEdytuj

 
Wnętrze sali koncertowej podczas Konkursu Chopinowskiego w 2005

Pierwszy koncert w wykonaniu Filharmoników Warszawskich odbył się 5 listopada 1901 w nowo wybudowanym gmachu.

Orkiestra koncertowała z wieloma najsłynniejszymi artystami tamtej doby. Dyrygowali nią m.in.: Edvard Grieg, Siergiej Prokofjew, Siergiej Rachmaninow, Maurice Ravel, Camille Saint-Saëns, Richard Strauss i Igor Strawinski.

SoliściEdytuj

Na estradzie Filharmonii Narodowej w Warszawie wystąpili także soliści tej miary, co: Martha Argerich, Kathleen Battle, Teresa Berganza, Rafał Blechacz, Nelson Freire, Nigel Kennedy, Evgeny Kissin, Midori Gotō, Arturo Benedetti Michelangeli, Shlomo Mintz, Anne-Sophie Mutter, Garrick Ohlsson, Dawid Ojstrach, Murray Perahia, Jean-Pierre Rampal, Światosław Richter, Mstisław Rostropowicz, Henryk Szeryng, Emmanuel Pahud, Ingolf Wunder i Krystian Zimerman.

Wykonawcy gościnniEdytuj

Przed I wojną światową i w okresie międzywojennym XX w. Filharmonia Warszawska stała się głównym ośrodkiem życia muzycznego w zaborze rosyjskim, a potem w Polsce oraz jedną z najbardziej liczących się instytucji muzycznych w Europie. Wystąpili tutaj niemal wszyscy słynni dyrygenci i soliści tamtych czasów, m.in.: Claudio Arrau, Edvard Grieg, Arthur Honegger, Vladimir Horowitz, Bronisław Huberman, Wilhelm Kempff, Otto Klemperer, Siergiej Prokofjew, Siergiej Rachmaninow, Maurice Ravel, Artur Rodziński, Artur Rubinstein, Pablo Sarasate, Richard Strauss.

OrkiestryEdytuj

W sali Filharmonii Narodowej w Warszawie gościnnie występowały najsłynniejsze orkiestry z całego świata, m.in.:

OrganyEdytuj

W 2001 w sali koncertowej stanęły nowe organy, wybudowane przez berlińską firmę organmistrzowską Karl Schuke, Berliner Orgelbau Werkstatt. Instrument muzyczny posiada 3 manuały z pedałem i 71 głosów. Wyposażony jest w mechaniczną trakturę gry i elektryczną trakturę rejestrów.

Inne informacjeEdytuj

Na bocznej ścianie gmachu Filharmonii znajduje się tablica upamiętniająca Emila Młynarskiego[8].

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Informacja na stronie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowegohttps://www.gov.pl/web/kultura/maestro-andrzej-boreyko-dyrektorem-artystycznym-filharmonii-narodowej [dostęp:22.10.2019]
  2. ↑ Filharmonia Narodowa w Warszawie. Culture.pl. [dostęp 2013-02-14].
  3. ↑ Maria Bychawska, Henryk Schiller, 100 lat Filharmonii w Warszawie 1901-2001, 2001, ISBN 83-912670-8-3.
  4. ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 20.
  5. ↑ M.P. z 1949 r. nr 82, poz. 1010.
  6. ↑ a b Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
  7. ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 129. ISBN 978-83-268-1238-5.
  8. ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 105. ISBN 83-912463-4-5.

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Filharmonia_Narodowa&oldid=64570368”