Filtr informacjisystem informacyjny, który działając w sposób ciągły ze strumieniem dokumentów, eliminuje dokumenty irrelewantne na podstawie profili wyrażających stałe w czasie potrzeby informacyjne użytkowników.

Przedmiotem zainteresowania filtrów są jednostki informacji, które powyżej zostały określone mianem dokumentów. Dokument jest tutaj rozumiany bardzo szeroko, jako treść mająca znaczenie dla odbiorcy, którą można mu zaprezentować.

Definicja formalna filtru informacyjnego edytuj

Filtr informacyjny jest to czwórka   gdzie:

  •   – zbiór reprezentacji pewnego strumienia dokumentów,
  •   – zbiór reprezentacji stałych potrzeb informacyjnych użytkowników nazywanych profilami,
  •  ontologia użyta do modelowania reprezentacji dokumentów, profili i ich realizacji,
  •   – funkcja relewancji, która przypisuje liczbę rzeczywistą parze złożonej z zapytania i reprezentacji pewnego dokumentu.

Historia edytuj

Filtry informacyjne były początkowo nazywane systemami selektywnego rozpowszechnienia informacji lub czasami systemami selektywnej dystrybucji informacji (ang. Selective Dissemination of Information – SDI) (np. [1][2][3][4][5][6]). Autorstwo systemów selektywnej dystrybucji informacji przypisuje się H.P. Luhnowi, który zaproponował zbudowanie w korporacjach systemu przekazującego nowe jednostki informacji z ich źródła do miejsc w korporacjach, gdzie prawdopodobieństwo ich użytecznego wykorzystania będzie największe[7]. Oceniając wizjonerstwo tej propozycji, trzeba pamiętać, że pochodzi ona z czasów, kiedy nie istniały jeszcze sieci komputerowe ani komputery osobiste.

Dopiero na początku lat 70. ubiegłego wieku do końca wykrystalizowano koncepcję systemu SDI jako specjalistycznego narzędzia, dostarczającego dokumenty dla osób o stałych potrzebach informacyjnych[8][9]. Tego typu usługi były w czasie przedinternetowym dostępne dla bardzo dużych zasobów bibliotecznych, takich jak INSPEC, czyli największej bazy bibliograficznej z zakresu fizyki, informatyki, elektrotechniki, energetyki i elektroniki, a także mechaniki, gromadzącej obecnie ponad 10 milionów referencji[10] czy największej bazy bibliograficznej z zakresu medycyny MEDLINE, która zawiera obecnie ponad 15 milionów referencji[11].

Pierwszą znaną na świecie implementacją filtrów informacyjnych w sieci komputerowej łączącej komputery osobiste był system Athene[1][12][13][14] napisany w języku Modula-2 (biblio) dla komputerów Lilith połączonych w sieć[15][16]. Prócz implementacji zbudowano model matematyczny filtrów informacyjnych oparty na paradygmacie hipertekstu, wykorzystujący teorię grafów dwudzielnych[17]. Projekt ten był umieszczony w kontekście badań nad systemami wyszukiwawczymi.

Przypisy edytuj

  1. a b Abramowicz W. (1985), Computer Added Dissemination of Information on Software in Networks, w: Proceedings of Compas ’85 – The European Software Congress, Berlin West.
  2. Chen S., Omer Y., Serd I., Branse J. (1981), SDI Software Package on a Microcomputer, „Journal of Information Science”, 3/4, s. 159–175.
  3. Connor J.H. (1967), Selective Dissemination of Information: A review of the Literature and the Issues, „The Library Quarterly”, 37/1.
  4. Hensley C.B., Savage T.R., Sowarby A.J., Resnick A. (1962), Selective Dissemination of Information – A New Approach to Effective Communication, „IRE Transactions of Engineering Management”, EM-9,55-62,0096-2252.
  5. Mauerhoff G.R.(1974), Selective Dissemination of Information, w: M.J. Voight (red.), Advances in Librarianship, Academic Press, 08155-0599-X.
  6. McIvor R.A. (1978), Selective Dissmination of Information, Advisory Group for Aerospace Research and Development: The Application of Inexpensive Microcomputers in Information Work, Neuilly, France.
  7. Luhn H.P.(1985), A Business Intelligence System, „IBM Journal of Research an Development”, 2/2, s. 159–165, 0018-8646.
  8. Housman E.M. (1973), Selective Dissemination of Information, „Annual Review of Information Science and Technology”, 8, 0066-4200.
  9. Housman E.M., Kaskla E.D. (1970), State of the art in Selective Dissemination of Information, w: IEEE Transactions on Engineering Writing and Speech.
  10. Inspec – The IET.
  11. MEDLINE Fact Sheet.
  12. Abramowicz, W. (1985), Documentation of the Athene Project, Institut für Informatik, Eidgenössische Technische Hochschule, Zürich.
  13. Meyer U. (1985) Athene, Realisierung des Subsystems Informationsproduzenten, Abteilung für Informatik, Eidgenössische Technische Hochschule, Zürich (Diplomarbeit).
  14. Schneider M. (1985), Athene, Realisierung des Subsystems Informationskonsumenten, Abteilung für Informatik, Eidgenössische Technische Hochschule, Zürich (Diplomarbeit).
  15. Abramowicz, W. (1984) Modula 2 i Lilith – zgodność metod i narzędzi informatycznych, „Informatyka”, XIX/4, 1-5.
  16. Hoppe J. (1983), MAGNET – A Local Network for Lilith Computers, Institut für Informatik, Eidgenössische Technische Hochschule, Zürich.
  17. Abramowicz W. (1984), Das Matematische Modell des IR-Systems zur Verbreitung von Informationen in Netzen, Institut für Informatik, Eidgenössische Technische Hochschule, Zürich (praca doktorska).

Bibliografia edytuj

  • Technologie i systemy informatyczne w organizacjach gospodarki opartej na wiedzy, E. Ziemba (red.), wydawnictwo: WSB Poznań 2008, I.
  • Abramowicz W., Filtrowanie Informacji, wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 2008, ISBN 83-7417-315-5.