Florian Zebrzydowski
Florian Zebrzydowski herbu Radwan (zm. w 1566 roku) – hetman nadworny w latach 1552-1562[1], hetman polskich wojsk zaciężnych w kampanii 1561-1562 (dowodził 3700 żołnierzy)[2], kasztelan lubelski w latach 1563-1566, kasztelan oświęcimski i burgrabia krakowski w latach 1552-1553, referendarz litewski w latach 1546-1551, referendarz podlaski w 1550 roku, przełożony dworu królewskiego od 1550 roku, sekretarz królewski w 1548 roku, dworzanin konny Zygmunta II Augusta od 1543 roku, dworzanin Zygmunta I Starego od 1538 roku, starosta sądecki w latach 1561-1566, starosta tyszowiecki w latach 1562-1566, rotmistrz jazdy w latach 1561-1562[3].
 Radwan | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Ojciec |
Jan Zebrzydowski (zm. przed 1538), rotmistrz królewski |
| Matka |
Felicja Przypkowska |
| Żona |
Zofia Dzik |
| Dzieci | |
| Rodzeństwo |
Agnieszka, Elżbieta, Felicja, Zofia, Anna, Kasper, Jan Zygmunt |
Zaliczany do najważniejszych renesansowych teoretyków wojskowości. Przykładał w swoich pracach dużą wagę do znaczenia piechoty i fortyfikacji bastionowych[4]. Prawdopodobnie jego pierwszy kontakt z armią miał miejsce w roku 1538, kiedy otrzymał list przypowiedni na oddział piechoty, która stacjonowała na Podolu. Dalsze doświadczenia zdobywał w wojskach nadwornych. Już w 1539 roku zostaje dworzaninem króla Zygmunta I Starego, a dziewięć lat później Zygmunt II August wykorzystuje Zebrzydowskiego, by ten na czele 200-osobowej chorągwi witał na granicy z Litwą w Łosicach Barbarę Radziwiłłównę. Bardzo dobre relacje pomiędzy Zebrzydowskim a Mikołajem Radziwiłłem „Czarnym” i Mikołajem Radziwiłłem „Rudym” widoczne są od 1547 roku[4]. W konsekwencji w 1549 roku hetman wielki litewski zwrócił się do króla z prośbą o przesłanie Floriana na Litwę, co argumentował chęcią wykorzystania jego doświadczenia[4]. W 1552 roku Zebrzydowski został również burgrabim krakowskim, w związku z czym sprawował rządy nad piechotą strzegącą Wawelu. Zebrzydowski wziął udział w wyprawie pozwolskiej. Następnie otrzymał tytuł hetmana wojsk zaciężnych i wyruszył z polskimi chorągwiami do Inflant, gdzie wziął udział w walkach w latach 1561–1562.
Sprawował obowiązki referendarza dworu polskiego Zygmunta II Augusta w Wilnie[5].
Został pochowany w Lublinie[4].
Publikacje autorstwa Floriana Zebrzydowskiego edytuj
- "Porządek żołnierski tak w polu jako i na zamkach od P. Floriana Zebrzydowskiego opisany anno 1559"
- "Artykuły które są opowiadane przez Wielmożnego Pana Florijana Zebrzydowskiego" – wydane pod Zelborkiem 10 września 1561 r.
Bibliografia edytuj
- S. Bodniak, Przedmowa, [do:] Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym, wyd.S. Bodniak, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1931, R. 3, z. 2, s. 295–299
- P. Makowiec, Działalność wojskowa hetmana Floriana Zebrzydowskiego, „Materiały do Historii Wojskowości” 2004, nr 2, s. 11–17
- J. Serczyk, Florian Zebrzydowski hetman wojsk zaciężnych, kasztelan lubelski, starosta są-decki i tyszowiecki. Przyczynek do historii wojskowej XVI w., Toruń 1950 (maszynopis)
Przypisy edytuj
- ↑ Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 55.
- ↑ Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 53.
- ↑ Marek Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014, s. 235.
- ↑ a b c d Karol Łopatecki, Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfikowania, obrony i poddania twierdz [online] [dostęp 2019-11-07] (ang.).
- ↑ Ludwik Kolankowski, Zygmunt August Wielki Książę Litwy do roku 1548, Lwów 1913, s. 317.