Flotylla Dunajska

Dunajska Flotylla Wojenna (ros. Дунайская военная флотилия) – radziecka flotylla rzeczna operująca na Dunaju i jego dopływach podczas II wojny światowej. Istniała z przerwami w latach 1940–41 oraz 1944–60.

Dunajska Flotylla Wojenna

Дунайская военная флотилия

Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	VII 1940, 13 IV 1944
Rozformowanie	21 XI 1941, 1960
Nazwa wyróżniająca	Dunajska
Dowódcy
Pierwszy	kontradmirał Nikołaj Abramow
Ostatni	kontradmirał Nikołaj Boczkow
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Izmaił
Formacja	MW ZSRR
Rodzaj wojsk	flotylla rzeczna
Podległość	Flota Czarnomorska
Odznaczenia

Historia

Po zajęciu Besarabii w 1940 w składzie ZSRR znalazł się wschodni brzeg Dunaju na odcinku kilkudziesięciu kilometrów przy jego ujściu do Morza Czarnego. Już w lipcu 1940 została tam sformowana Flotylla dunajska składająca się głównie z okrętów przeniesionych z Dnieprzańskiej Flotylli Wojennej. Główną bazą flotylli był Izmaił. Z uwagi na to, że brzeg po stronie ZSRR nie był przygotowany do bazowania okrętów warunki bytowe były bardzo ciężkie. Dodatkowo okręty cumowały przy nabrzeżach oddalonych zaledwie o trzysta metrów od rumuńskiego brzegu Dunaju. Nawet główna baza flotylli (Izmaił) znajdowała się w zasięgu rumuńskiej artylerii nabrzeżnej. W związku z miejscem swojego bazowania flotylla nie nadawała się prowadzenia wojny obronnej, a jedynie do działań ofensywnych na terytorium Rumunii, Bułgarii, Jugosławii, Czechosłowacji i Austrii. W czasie jedenastu miesięcy poprzedzających wojnę Flotylla przeprowadziła osiem ćwiczeń wspólnie z jednostkami 14 Korpusu Strzeleckiego i oddziałami wojsk pogranicza, polegających przeprawianiu przez przeszkody wodne i osłonę własnych wojsk lądowych przed ewentualnymi atakami okrętów przeciwnika na przylegających do rzeki odcinkach frontu. Po wybuchu wojny flotylla zgodnie z przedwojennymi planami, w dniach 24 – 26 czerwca wysadziła desanty na rumuńskim brzegu. Przyczółek na rumuńskim brzegu Dunaju istniał do 19 lipca 1941. 19 lipca 1941 okręty flotylli zostały wycofane z delty Dunaju do Mikołajowa. Flotylla uczestniczyła w obronie Odessy. Rozformowana 21 listopada 1941. Ponownie sformowana 19 kwietnia 1944 roku na bazie Flotylli Azowskiej.

Flotylla uczestniczyła w operacjach:

• jasko-kiszyniowskiej – 20 VIII 1944 – 29 VIII 1944
• belgradzkiej – 28 IX 1944 – 20 X 1944
• budapesztańskiej – 29 XII 1944 – 13 II 1945
• wiedeńskiej – 16 III 1945 – 16 IV 1945.

Flotylla została ostatecznie rozformowana w 1960 roku.

Monitor „Żeleźniakow” projektu SB-37 z Flotylli Dunajskiej

Kuter pancerny projektu 1125

Skład

Stan 22 czerwca 1941:

• monitory – 4 projektu SB-37 oraz 1 „Udarnyj”)
• Kutry pancerne – 22 projektu 1125
• Kutry trałowe – 2 typu MSW-38 oraz 5 typu К15-М17
• Półglisery – 6
• Stawiacz min „Kołchoźnik”
• statek sztabowy „Boh”
• pływająca baza remontowa DМ-10
• statek szpitalny „Sowietskaja Bukowina”
• pływające jednostki pomocnicze – 14
• kutry patrolowe morskich oddziałów pogranicznych NKWD – 30
• oddziały Dunajskiego sektora obrony brzegowej Floty Czarnomorskiej:
  • 7 stała bateria artylerii nadbrzeżnej (4 armaty kalibru 75 mm)
  • 725 (4 armaty kalibru 152 mm), 724 (4 armaty kalibru 152 mm), 717 (3 armaty kalibru 130 mm) i 65 (4 armaty kalibru 45 mm) ruchome baterie artylerii nadbrzeżnej
  • 46 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej (12 armat 76 mm)
  • samodzielna kompania reflektorów przeciwlotniczych
  • 17 samodzielna kompania karabinów maszynowych
  • 7 samodzielna kompania piechoty morskiej
  • samodzielna kompania łączności
  • kompania strzelców w bazie morskiej w Izmaile
• 96 samodzielna eskadra myśliwska lotnictwa Floty Czarnomorskiej (3 I-153 i 13 I-15bis) .

Stan na 8 kwietnia 1945:

• 1 Kerczeńska brygada rzecznych okrętów:
  • eks-rumuńskie monitory: Kercz, Azow i Izmaił
  • kutry uzbrojone, np. projektów 1124, 1125 i С-40
• 2 Sulińska brygada rzecznych okrętów:
  • monitory typu SB-37
  • eks-rumuńskie monitory: Berdiańsk i Mariupol
  • kutry uzbrojone, np. projektu 1125

Dowódcy flotylli

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
kontradmirał	Nikołaj Abramow	VII 1940 – IX 1941
kontradmirał	Aleksandr Frołow	IX 1941 – XI 1941
kontradmirał	Siergiej Gorszkow	IV 1944 – XII 1944
kontradmirał	Gieorgij Chołostiakow	XII 1944 – 1948
kontradmirał	Serafim Czursin	1948 – 1951
wiceadmirał	Wasilij Cipanowicz	1952 – 1955
kontradmirał	Aleksandr Uragan	1955 – 1956
kontradmirał	Nikołaj Boczkow	1956 – 1960

Nagrody i wyróżnienia

Za bojowe zasługi i osobiste bohaterstwo skład Flotylli nagrodzono orderami:

• Order Czerwonego Sztandaru
• Order Uszakowa I klasy
• Order Kutuzowa II klasy

Bibliografia

• Władimir Bieszanow: Pogrom pancerny 1941. Warszawa: Bellona, 2009. ISBN 978-83-1111-530-9.
• Władimir Bieszanow: Czerwony blitzkrieg 1939-1940. Warszawa: Bellona, 2015. ISBN 978-83-1113-730-1.
• Flotylla dunajska. [dostęp 2017-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-23)].